Sinds 2005 wordt gewerkt aan een landelijk netwerk van kentekenherkennings-camera’s aan de Nederlandse grensovergangen en nu zijn ze klaar voor gebruik. Een probleempje: wetgeving en internationale verdragen liggen dwars. Het gevolg: mogelijk is er negentien miljoen euro voor niets uitgegeven.
Wat is er aan de hand?
Per 1 januari zou het project @migo-boras moeten starten. Camera’s bij alle grote grenspassages (vijftien in totaal) en bij zes mobiele teams registreren alle kentekens die voorbij zoeven. Met die kentekens kan de Marechaussee – en in haar kielzog een hele zwik Nederlandse (en buitenlandse) opsporingsdiensten – twee dingen doen.
Ten eerste handhaven. De gescande kentekens worden vliegensvlug vergeleken met een zwarte lijst. Zo plukt de Marechaussee in enkele microseconden auto’s eruit waar iets mis mee is, tenminste volgens de zwarte lijst. Dat kunnen bekende mensensmokkelaars zijn, of belastingontduikers, mensen die nog een boete open hebben staan, of waarvan de verzekering niet klopt.
Ten tweede kan @migo-boras voor opsporing en intelligence worden gebruikt. Er is dan nog niets bekend over een mogelijk misdrijf of gedraging, maar door het analyseren van al dan niet geanonimiseerde verkeerspatronen kunnen slimme informatie-analysten afwijkende gedragingen destilleren. Of anders gezegd: ze kunnen profileren. Wie in een bepaald risicoprofiel past, wordt eruit gepikt en door de Marechaussee aan de tand gevoeld. Uiteraard is er ook een voorziening gemaakt voor ‘afgeschermd onderzoek’ zodat platte petten niet mee kunnen kijken. Dit is natuurlijk voor de AIVD bedacht.
Wat is er mis mee?
Op het eerste gezicht niets. We leven in informatie-intensieve tijden en het is niet meer dan logisch dat de politie daar ook gebruik van maakt. En als @migo-boras voor louter handhaving wordt gebruikt, dan is daar nog iets voor te zeggen. Maar er is een aantal grote bezwaren.
Ten eerste wordt met @migo-boras feitelijk een honderdprocentscontrole ingevoerd aan de binnengrens. En dat mag niet zomaar, want met het Schengen-akkoord hebben we die juist afgeschaft. Het lijkt wel alsof je ongecontroleerd over de grens zoeft, maar feitelijk wordt iedereen langs een digitaal douanekantoor geleid. Er is inmiddels Europese jurisprudentie dat dit soort controles uitdrukkelijk verbiedt. Oeps.
Dit zag je natuurlijk al van verre aankomen. Vorig jaar deed ik een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) om meer informatie over @migo-boras boven tafel te krijgen. Na de nodige tegenwerking, kreeg ik vrijwel alles wat ik vroeg, behalve het belangrijkste document: de juridische onderbouwing. Nu krijg je die doorgaans vrij makkelijk bij het Wobben – het is immers een droge opsomming van welke wetgeving van toepassing is en waar mogelijke knelpunten liggen. Maar ook na een bezwaar kreeg ik de stukken niet. Ik heb het toen maar laten zitten. Ik vermoed dat het ministerie al lang wist dat @migo-boras juridisch rammelde, maar hardmaken kan ik het niet. Misschien dat iemand anders eens een Wob daaraan wil wagen.
Het tweede bezwaar is het profileren. Profileren neemt een voorschot op toekomstig gedrag. Je gaat mensen (in dit geval kentekens, maar daarachter zit natuurlijk altijd een mens) classificeren volgens risicogradaties. Maar hoe gaat dat classificeren precies? Naar welke factoren kijkt de Marechaussee (of liever gezegd de computer van de Marechaussee)? Naar welk type auto je rijdt? Hoe laat je over de grens gaat? Hoe vaak? In de buurt van welke andere auto’s? In de Wob-stukken vond ik wel verwijzingen hiernaar, maar die waren zwartgemaakt.
Wat nu?
Duitsland heeft eind vorig jaar de Europese Commissie om opheldering gevraagd over de juridische houdbaarheid van het Nederlandse systeem. De verantwoordelijk minister, Gerd Leers, voelde al nattigheid, verzon een truc en loog in een persbericht dat er niets mis zou zijn met @migo-boras. Er zou maar beperkt worden geregistreerd, steekproefsgewijs, max 6 uur per dag en 90 uur per maand. Het persbericht suggereerde dat dat altijd al de bedoeling was, dus geen vuiltje aan de lucht. Maar dat is pertinente onzin. Handhaven kun je inderdaad een paar uur per dag doen, maar het inwinnen van intelligence redt je niet met zo weinig tijd. Als je betekenisvolle en vooral enigszins betrouwbare patronen wilt ontwaren, zal je die camera’s toch echt 24 uur moeten laten snorren.
In een recente Kamerbrief kondigt de minister toch maar aan het project een half jaar te vertragen. Het zal mij niets verbazen als het van afstel komt, of dat het maar op halve kracht gaat draaien. Het totale project kostte negentien miljoen euro. Zal ook @migo-boras worden bijgeschreven aan de lange lijst van ICT-missers?
Hier de Wob-stukken voor de geïnteresseerden. Vooral het aanbestedingsdocument is interessant.
Reacties (29)
Als je zoiets invoert moet je het wel met beleid doen. Je moet je Duitse buren niet tegen je in het harnas jagen, daar schiet je niets mee op.
Ik denk dat er geen sprake hoeft te zijn van weggegooid geld. Onze Duitse vrienden moeten we even masseren en voor de Europese wetgeving zal er ook nog wel even wat gelobbyd moeten worden.
Nee, je hebt het niet begrepen. Internationale verdragen wijzigen duurt veel te lang, als het al lukt. Je zegt gewoon tegen de Duitsers en de EU dat je je aan de regels houdt, maar clandestien doe je dat gewoon niet. Mocht er iets uitkomen, ontken je het glashard en aangezien de data bij de AIVD liggen, kun je als minister een onderzoek weigeren vanwege de staatsveiligheid. Desnoods stel je dat het systeem een terroristische aanslag heeft voorkomen om je staatsveiligheidsargument te onderbouwen.
De Duitsers masseren zal op dit punt niet goed werken. Die zijn er gewoon op tegen. Om principiële redenen, niet om gelegenheidsargumenten.
Duitse burgers voelen zich door Nederland zeer ongastvrij behandeld, en als crimineel bespied, als ze horen dat ze allemaal worden gefotografeerd aan de grens.
Bovendien is naar mijn indruk in Duitsland de rechtsstaat (het is ook een Duits woord) beter ontwikkeld dan hier, en de bevolking weet het belang ervan ook beter op waarde te schatten.
@Bismarck: “Internationale verdragen wijzigen duurt veel te lang, als het al lukt.”
Ploeteren ja, dat zou best kunnen. Met direct de handdoek in de ring gooien bereik je ook niks.
@Bismarck: “Die zijn er gewoon op tegen. Om principiële redenen, niet om gelegenheidsargumenten.”
De Duitsers waren ook tegen meer dan 3% begrotingstekort. Vaak worden dat soort principes door de werkelijkheid ingehaald.
“Duitse burgers voelen zich door Nederland zeer ongastvrij behandeld, en als crimineel bespied, als ze horen dat ze allemaal worden gefotografeerd aan de grens.”
Ik ben het er mee eens dat doel en middel wel tot elkaar in verhouding moeten staan. De politie moet daarom de voordelen goed op een rijtje zetten. Een verdachte Duitser zou ook een beroep op deze database moeten kunnen doen als het hem een alibi verschaft.
Johan: Ik ben het er mee eens dat doel en middel wel tot elkaar in verhouding moeten staan.
Leugenaar, daar ben jij het helemaal niet mee eens. Jij vindt namelijk dat iedereen die in alle onschuld een willekeurig geplaatste streep passeert gefotografeerd moet worden.
Ga je laarzen maar weer poetsen.
@Olav: wat is dat nu voor onzin. Als je geen rekening houd met de klachten van de Duitsers dan kan dat een aanzienlijke schade betekenen voor onze touristenindustrie.
Bovendien kan het onze export negatief beïnvloeden.
En dus zal je niet alles en iedereen moeten fotograferen dat de grens oversteekt.
Ik vind jouw laatste passage wel heel ver gaan, je eigen onschuld bewijzen is toch absurd!
Harry, je begrijpt het niet. Stel je wordt als Duitser beschuldigd van een misdrijf en je zegt dat je het niet gedaan kan hebben omdat je om die tijd onderweg was naar Nederland.
Dan zou het mooi zijn als de Nederlandse camerabeelden als ontlastend bewijs gebruikt zouden kunnen worden. (Is niet in alle gevallen 100% ontlastend omdat de auto ook bestuurd kan zijn door een handlanger)
Je begrijpt het principe van “onschuldig tot het tegendeel bewezen is” niet. Verbaast me niets van een laarzenpoetser zoals jij.
Er is helemaal geen noodzaak voor ontlastend bewijs in de rechtspraak. Als je wordt beschuldigd van een misdrijf dan moet de aanklager maar bewijzen dat je het gedaan hebt. Als je het niet gedaan hebt dan is dat per definitie niet te bewijzen.
Natuurlijk zou het best eens handig kunnen zijn om snel een einde te maken aan misverstanden, om te kunnen aantonen waar je was. Maar het verzamelen van dergelijk bewijs voor het geval iemand dat eens nodig mocht hebben is niet echt een rechtvaardiging voor het instellen van een 100% grenscontrole. Als gewone burgers al ooit toegang zouden krijgen tot al die data die over henzelf wordt verzameld.
Je schreef eerder dat je vindt dat doel en middel tot elkaar in verhouding moeten staan. Dat was al een leugen, maar je maakt het steeds bonter.
Je leeft in de verkeerde tijd en in het verkeerde land, Johan. De Oost-Duitse Stasi zou apetrots zijn geweest op zo’n fanatieke apologeet van de surveillancemaatschappij.
@Olav: Jij bent al die gerechtelijke dwalingen bij ons zeker vergeten. En denk je serieus dat alle onschuldigen al ontdekt zijn?
Het maakt me niet uit als het oost- west- of zuid-Duitse methoden zijn. Als je er dwalingen mee kunt voorkomen dan verdienen die maatregelen een overweging.
Maar ook ik ben er op dit moment niet helemaal zeker van of alles afwegende, ik het een goed idee vind.
Het voorkomen van gerechtelijke dwalingen is natuurlijk helemaal niet de reden om maar iedereen aan de grens te fotograferen. Gewoon een leugen van je, om het nog wat mooier voor te stellen dan het is.
Gerechtelijke dwalingen ontstaan bijvoorbeeld omdat wordt veroordeeld op basis van ondeugdelijk bewijs en vooroordelen in de politie- en justitieketen. Voor dat probleem zijn camera’s aan de grens absoluut geen oplossing.
Het enige waar die camera’s goed voor zijn is om de greep van de overheid op de burger te versterken.
Hoezo handdoek in de ring gooien? Gewoon ja zeggen nee doen. Daar is Nederland heel goed in als het aankomt op internationale verdragen, zie ook recent nog de Hedwigepolder.
“behalve het belangrijkste document: de juridische onderbouwing. Nu krijg je die doorgaans vrij makkelijk bij het Wobben – het is immers een droge opsomming van welke wetgeving van toepassing is en waar mogelijke knelpunten liggen. Maar ook na een bezwaar kreeg ik de stukken niet.”
Wat was daarvan de motivatie?
Is het niet mogelijk om dit via de rechter af te dwingen?
Ik zou me zomaar kunnen voorstellen dat Dimitri geen zin had in een gang naar de rechter. Daar gokt de uitvoerende macht in zo’n geval natuurlijk ook op, dat mensen afhaken.
Dat is dus onderzoeksjournalistiek zonder tanden. De uitvoerende macht zou bijvoorbaat moeten weten dat Sargasso ALTIJD naar de rechter stapt als niet aan de wettelijke verplichting wordt voldaan. Alleen zo boek je resultaten.
En zo niet, dan, dan is dat ook een “hot” journalistiek onderwerp:
de WOB blijkt een wassen neus.
Nee, het was een simpele reden: door mijn verhuizing naar NL heb ik de bezwaartermijn net laten verlopen. Dat is slordigheid geweest. De termijnen zijn voor burgers net even wat harder dan voor de overheid, die ze geregeld overschrijdt.
Qua altijd naar de rechter stappen, daar ben ik het niet mee eens. Wobben is een van de vele methoden om aan je informatie te komen. Het kan soms veel nuttiger zijn om in gesprek te gaan, of op andere manieren naar informatie te vissen. Procederen is best te betalen, maar duurt gewoon erg lang: je bent zo een jaar verder. Iedere keer moet je toch afvragen of het proportioneel is. Overigens ben ik zelf een groot voorstander van agressief wobben, al is het maar om een punt te maken.
Natuurlijk zou het in principe de laatste optie moeten zijn om naar de rechter te stappen, omdat, zoals je schrijft, het soms nuttiger kan zijn om in gesprek te gaan, of op andere manieren naar informatie te vissen. Maar die laatste optie moet wel ALTIJD waargenomen worden, want je krijgt al te snel de reputatie dat je je gemakkelijk laat inpakken.
In dit geval echter zou ik echter zelfs bij de eerste de beste procedurele mogelijkheid naar de rechter stappen, omdat het te zot voor woorden is dat de juridische onderbouwing niet verstrekt wordt. Je laat je toch niet voor gek zetten?
Het argument van de proportionaliteit begrijp ik niet helemaal. Het gaat gewoon om kwade wil en dus is de stap naat de rechter altijd proportioneel, lijkt mij.
Laat me raden, ze zetten het ding, net als in voorgaande kenteken scan projecten, toch gewoon aan om te proefdraaien, en de logs worden nooit meer gedelete.
Slechte ontwikkeling, maar wat doe je er nog aan? de totale incompetentie bij de overheid is een redding (totdat je een false positive bent)
Dankt Dimitri voor helder stuk.
“”Misschien dat iemand anders eens een Wob daaraan wil wagen.”
Iets voor jou?
Zeg Harm,
Ik kan je inbreng vaak waarderen, maar de manier waarop je de redacteuren voortdurend de maat neemt staat me echt niet aan. Voor zover ik weet heb je nog geen enkele keer zelf iets gepost hier toch?
Als het mijn bedoeling was geweest om Dimitri de maat te nemen, dan had ik wel wat anders geschreven. En vraag me nu aub niet wat.
Bovendien is het me een raadsel wat deze reactie nu te beteken heeft op deze vraag?
Het leek me een constructief voorstel.
Klopt, ik heb hier nog nooit iets gepost. Is dat de bedoeling?
En jij? Ben je regelmatig “gastredacteur”?
Ik bedoel dat niet spottend hoor, het zou zomaar kunnen, want het lijkt me dat je een van degenen bent die daar best de capaciteiten voor heeft.
@07 Als agenten weten dat je niet gaat procederen is hun motivatie zich aan de regels te houden ook aan stuk lager. Bij veel mensen aan de onderkant bestaat ook het idee dat de politie zich voor hen een stuk minder inzet.
Gek he ?
Teken des tijds: de Duitse media besteden hier de laatste weken 10 keer meer (en kritischer) aandacht aan dan de Nederlandse.
Dimitri, uitstekend stuk. En nu hop hop, allemaal aan de wob. Voor inspiratie, zie just ID, de nieuwe centrale omgeving voor opsporingsgegevens.
De foto’s worden van voren genomen en registreren kenteken, bestuurder en bijrijder.
“@migo-Boras” solle vor allem helfen, Menschenschmuggler aus dem Verkehr zu ziehen. Dazu würden die Kameras die Fahrzeuge von vorne erfassen, so dass Nummernschild, Fahrer und Beifahrer abgefilmt werden. Die Aufnahmen würden dann mit bestimmten Daten abgeglichen.
http://www.tagesschau.de/ausland/ueberwachungniederlande100.html
OT maar desalniettemin ook geinig: waarom b.v. niet de database van alle pasfoto’s (paspoort/ rijbewijs) gebruiken voor gezichtsherkenning m.b.v. fotoherkenningssoftware?
Wordt overigens al toegepast in diverse gemeenten (w.o. Heerhugowaard) om b.v. bijstandsgerechtigden op internet op te sporen om hen zo te brandmerken als fraudeurs. De betrokken gemeenten leveren van een bepaalde bijstandsgerechtigde pasfoto’s (paspoort?) en ook foto’s die door de sociale recherche zijn gemaakt aan bedrijven die vervolgens met fotoherkenningssoftware op internet speuren naar alle foto’s waar de werkloze op staat. Die internetfoto’s onderzoekt men vervolgens nauwkeurig, waarbij wordt nagegaan bij welke activiteiten de foto’s werden gemaakt en in welk eventueel gezelschap de bijstandsgerechtigde zich daarbij bevond.
Iedereen staat érgens wel op e.o.a. zwarte lijst. Een gem. redacteur van Sargasso b.v. zomaar op 10 inktzwarte lijsten (namelijk allemaal extreem anti establishment)
Gisteravond kwam het ook aan de orde bij EenVandaag: