Van heiden tot heilig

Het is 5 december en in vele huizen wordt vanavond Sinterklaas gevierd. Maar wat wordt er eigenlijk gevierd en wie is die man?

Velen kennen hem vooral als die man die elk jaar, vergezeld van een stel ‘Pieten’, op zijn stoomboot uit Spanje komt of als een Goedheiligman* uit Myra (Turkije), maar bijna nooit als oppergod Wodan.

Wodan (ook wel gelijkgesteld aan Odin), oppergod van de Germanen, werd voorgesteld als een forse man met baard, mantel en muts. Hij reed door de hemel op zijn achtbenige paard Sleipnir en werd bijgestaan door zijn knechtje Eckhard, zijn assistent Oel en zijn wapens Donder en Bliksem. Tot Wodans vaste uitrusting behoorde een speer met een slang in de top en twee zwarte raven, die hem informeerden over het gedrag van de mensen op aarde. De wortels, het stro, de marsepeinen varkens en andere suikerbeesten zijn onschuldiger varianten op de oorspronkelijke offers.

De bisschop Nicolaas van Myra is geboren in Klein – Azië ( het huidige Turkije ) tussen 250 en 270 na Christus en overleed op 6 december 342. Deze datum is tot op heden de herdenkingsdatum van deze opmerkelijke man. Hij verrichte tijdens zijn leven verscheidene wonderen die uitgegroeid zijn tot legendes. De meest bekende legende gaat over drie zussen die te arm waren om hun bruidsschat te betalen. Toch wilden zij fatsoenlijk huwen en waren zo wanhopig dat ze het geld wilden gaan verdienen door in de prostitutie te stappen. Dit treurige lot liet het hart van Nicolaas niet ongeroerd en gedurende een paar nachten gooide hij gouden munten door het slaapkamerraam van de vrouwen. De munten kwamen terecht in de schoenen van de dames die net onder het raam waren geplaatst. Nicolaas werd zo ook beschermheilige van de prostituees, de ongehuwde vrouwen in het algemeen en het huwelijk. Het strooien is overigens een uitzaaien van vruchtbaarheid, net zoals de rijst die bij bruiloften wordt uitgestrooid.

De monniken die in de vroege Middeleeuwen probeerden Europa te kerstenen probeerden het christelijk geloof acceptabeler te maken door bepaalde elementen van Germaanse goden over te laten gaan op christelijke heiligen. De viering van het Sinterklaasfeest is sinds de 13e eeuw in Europa wijdverbreid. Later verdwijnt die viering van Sinterklaas naar de achtergrond omdat in het overwegend protestantse Nederland het katholieke karakter van het feest niet goed past. In de 19e eeuw komt het feest langzaam weer in de mode. De eerste officiële intocht in Amsterdam vindt plaats in 1934.

*(‘goet-hylik man’ oftewel goed-huwelijks man’)