Het verhaal van een soldate

Tegelijk met de dagelijks problematischer wordende oorlog in Irak, vervliegt ook een van de weinige Amerikaanse helden van dat conflict. Private Jessica Lynch werd op 23 maart jl. in een hinderlaag gevangen genomen en verbleef 9 dagen in een Iraaks ziekenhuis voordat zij door Amerikaanse soldaten werd opgehaald. Een militaire camera registreerde hoe zij uit het ziekenhuis werd meegenomen, welke beelden vervolgens in het thuisland als een (toen broodnodige) oppepper van de moraal fungeerden. Veelvuldig werd op televisie bericht over de 19-jarige soldate die zich tot haar laatste kogel zou hebben verzet tegen haar gevangenneming en hevig had geleden in het ziekenhuis. Bij de beelden van haar redding, in spannend groene ‘night vision’, werd verteld hoe de Amerikanen bij betreding van en aftocht uit het ziekenhuis zwaar onder vuur werden genomen. Toen Lynch werd opgehaald door de Amerikaanse militairen die zich als zodanig aan haar kenbaar maakten, prevelde ze nog: “I’m an American soldier too”. Een zin die mythische proporties kreeg.

Onlangs bleek echter in een interview dat Lynch had met ABC’s Diane Sawyer dat de vork anders in de steel zat. Jessica Lynch was gevangen genomen toen haar konvooi de weg kwijt was geraakt en had zich helemaal niet kunnen verzetten. Sterker, omdat haar wapen weigerde, had ze geen kogel kunnen afvuren. Ook werd getwijfeld of er tijdens de reddingsactie in het ziekenhuis nog wel Irakezen waren, wat het toenmalige bombastische wapenvertoon nogal raadselachtig maakt. Lynch bekende zich zeer ongemakkelijk te voelen over de berichtgeving: “Yeah, it does. It does that they used me as a way to symbolise all this stuff. Yeah, it’s wrong. It hurt in a way that people would make up stories that they had no truth about.”

Desondanks heeft NBC toch een televisiefilm gemaakt ‘Saving Jessica Lynch’. De promo meldt “shown as it happened” (sb/bb). Lynch zelf is na haar interview met een boek gekomen ‘I Am a Soldier, Too: The Jessica Lynch Story’, geschreven door journalist Rick Bragg (winnaar Pulitzer prijs en eerder dit jaar vertrokken bij NYTimes na te zijn geschorst vanwege het achterwege laten van bronvermelding). Dit boek is op zijn beurt bekritiseerd door Iraakse artsen, die boos zijn omdat er naar aanleiding van medische rapportage in is opgenomen dat Lynch in het ziekenhuis is verkracht. En tussendoor onthulde Hustlerbaas Larry Flynt oude naaktfoto’s van Lynch te hebben, die hij bij nader inzien toch maar niet publiceerde: “My first intention was to publish them, but I don’t think it was the best, positive move I could make. She’s very much a pawn for the government. They force-fed us a Joan of Arc.”

Jessica Lynch lijkt in al deze commotie voornamelijk blij te zijn dat zij nog leeft. Zo kan zij zich enig seksueel misbruik niet herinneren en zij benadrukt de Iraakse artsen dankbaar te zijn voor hun werk. Tevens staat de opgeklopte heroïek niet in de weg aan haar dankbaarheid jegens de soldaten die haar uit het ziekenhuis escorteerden. Dat lijkt er niet op te wijzen dat zij bijvoorbeeld juridische stappen tegen NBC overweegt vanwege hun onbekwaamheid in het scheiden van feit en fictie. En zo hebben veel mensen van de ‘waar gebeurde’ oorlogsfilm kunnen genieten, zodat zij de volgende keer weer hoopvol hun zonen en met extra veel plezier eveneens hun dochters kunnen zien vertrekken voor een heldhaftig optreden in naam van de heer en de democratie. Wat je ook moge hebben meegemaakt als militair, sommigen zien de zin “I’m an American soldier too” liever niet in een al te realistisch script.

Bonusvraag: Hoe verhoudt zich de geromantiseerde tv-film tot de explosieve ophef over de serie die over de Reagans is gemaakt?