Er gaapt een kloof tussen de politiek en de burger. Dat is populair om te zeggen, eigenlijk al een cliché. De schuld van die kloof ligt grotendeels bij de burgers. Een minder populaire uitspraak, maar toch nog wel vaak gehoord als men op een feestje – première van een theaterstuk of zo – onder Ons Soort Mensen is. Maar nu een echt weinig gehoorde uitspraak: die kloof hakkende burgers hebben rationeel gezien helemaal gelijk.
Politiek gaat over ingewikkelde zaken die investering van veel tijd en moeite kosten om te volgen. Na een hele dag werken en de bijkomende huishoudelijke taken voelt lang niet iedereen de behoefte zich nog gaan te verdiepen in discussies over economische reddingsplannen. Want zelfs als je het doet, dan levert het je niks op, want als individu is je invloed ongeveer nihil. Dus je zou wel gek zijn als je niet gewoon met de voeten op tafel naar De Wereld Draait Door gaat kijken of juist actief gaat sporten.
Dit zou verder geen probleem zijn als al die politiek ongeïnteresseerden zich ook als zodanig zouden opstellen en zouden zeggen: “Hier heb ik me niet in verdiept, ik kan hier niets zinnigs over zeggen.” Helaas gaat hier het Dunning-Kruger effect optreden: vaak is het zo dat wie ergens totaal geen verstand van heeft, denkt dat hij er heel veel verstand van heeft. In het specifieke geval van politiek zou dit ook “het vervelende oom”-syndroom kunnen heten, naar het familielid dat op feesten en partijen geheel ongewenst zijn alleen volgens zichzelf briljante oplossingen voor de grote wereldproblemen gaat uitdragen. Je hebt ook een nog vervelender slag mensen dat pedante stukjes op weblogs gaat lopen plaatsen.
Traditioneel zijn er twee oplossingen voor het probleem. De ‘conservatieve’ variant is de oudste – Plato is de grote theoreticus – en stelt dat wie er te dom voor is zich er niet mee moet bemoeien. Nieuwer is de ‘socialistische’ variant, waarbij het idee is dat je de informatie erin ramt onder de welluidende titel verheffing.
Beide concepten waren een tijd lang erg uit de mode, maar ze staan nu weer volop in de belangstelling. Het verheffingsconcept lijkt daarbij wat positiever dan de onwetende massa eronder houden. De belangrijkste component, de leerplicht, heeft zijn waarde ook ruimschoots bewezen. Maar het ontbreekt aan nieuwe ideeën. Tijd voor een proefballon.
Een groot probleem voor de verheffers is de commerciële televisie. Toen er nog alleen publieke tv was, viel er hoogstens te kiezen tussen een klassiek concert en een documentaire over een kunstenaar. Nu bieden de commerciëlen op elk moment een entertainend alternatief voor elk publiek beschavingsoffensief. Tijd om dat in ieder geval één keer per dag te voorkomen. Om (bijvoorbeeld) 20:00 moet elke Nederlandse zender een serieus journaal uitzenden. Het mag een eigen productie zijn, maar het moet dan wel aan bepaalde voorwaarden voldoen. Is dat te duur, dan mogen de omroepen het NOS journaal overnemen. Dat NOS journaal moet dan wel nog ontleukt worden; gewoon ouderwets nieuws-nieuws, zonder vox pop en andere ongein.
Ik ben de eerste om toe te geven dat dit niet bepaald het meest briljante idee ooit is. Eerder een beetje armetierig zelfs. Maar het probleem is daar en wordt volgens mij alleen maar groter en iets beters kan ik niet verzinnen. Wie wel?
Reacties (24)
Wat valt er nou te leren van nieuws? Pas als het oud is heb je overzicht.
Dat is waar. Maar de basis van een goede analyse is een goede feitenkennis. Die ontbreekt nu vaak.
Ik ken nog wel de tijd dat het televisielandschap bestond uit 2 hele Nederlandse zenders, met toen ook al een 8 uur journaal.
Ben echter niet van mening dat toen kennis/geïnteresseerdheid/… op een hoger plan stond dan nu, integendeel zelfs.
Misschien beter om van 8 tot half 9 ’s avonds alle zenders gewoon op zwart te zetten en, om onze nieuwe-nederlanders niet te vergeten, de satellietsignalen tegen te houden. Misschien is het voorlezen op tv in verschillende, in NL gebruikte, talen van de verzamelde werken van Louis Paul Boon – te beginnen met de Kapellekensbaan – rond dat tijdstip een idee?
Wel leuk die heimwee naar de ‘oude’ sociaaldemocratische verheffings-ideeën van Troelstra t/m Den Uyl. Heeft, volgens mij toch, ook te maken met de economisch slechte tijden. No Future!
Verdiepen in zaken die je land of stad kunnen raken. Niets mis mee. Lees zelf ook wel eens wat op internet wat betreft politieke vergaderstukken. Sorry, daar lusten de honden geen brood van! Het taalgebruik is erbarmelijk, zinsopbouw overmatig, het bestaat vaak uit meerdere fasering, grote lijnen ontbreken, enz enz. O ja, de burger is ongeïnteresseerd.
Verheffing van het journaal is bij mij deze week geheel niet meer aan de orde toen ik een blonde schoonheid het 6-uur journaal zag presenteren.
@3: Zoals al in het stuk staat, ik zie in dat het idee niet fantastisch is. Maar ik wilde toch graag ook iets van een oplossing aandragen ipv alleen het probleem op te merken. Dit boek schijnt goede ideeën over het onderwerp te bevatten (ik was het vergeten, tot het toen ik hier over ging nadenken het me weer te binnen schoot. Moet het eigenlijk eens gaan lezen.)
@4: Goed punt, er schort ook zeker het een en ander aan de manier waarop overheden communiceren. Maar het is toch vooral de burger die zich er niet wil verdiepen, simpelweg omdat het niet hoeft.
Een journaal, ik houd dat echt geen 15 minuten meer vol. Wat is dat een ongelooflijk saai gedoe.
Als je mensen iets wilt bijbrengen doe dat dan met echte educatie met pedagogen die iets snappen van onderwijs en hoe je zaken toegankelijk maakt. De TV van tegenwoordig is vaak zo strak gesneden en opgeleukt dat het niet leuk meer is. De echte educatieve waarde gaat vaak verloren.
Ik zou bijvoorbeeld geen probleem hebben met een hoorcollege op TV over bijvoorbeeld staatsinrichting. Van 40 minuten.
Ik ben ook wel eens echt moe na een dag werken en op zo’n moment heb ik echt geen zin in zo’n hoorcollege, dan kijk ik liever wat anders, of ik zet ‘m uit als er niks leuks is.
@4Het taalgebruik is erbarmelijk,
Odjee, het moet allemaal op een presenteerblaadje. Hint: een van de vaardigheden die je je eigen moet maken is het leren (snel)lezen van dat soort stukken.
Afgezien daarvan, zo ‘erbarmelijk’ vind ik ’t taalgebruik niet. Die stukken zijn vaak complex, omdat ze er van uitgaan dat je het in een kader kunt zetten, en de nodige voorkennis hebt. Ik durf te wedden dat je met een maandje lezen van de ‘gepubliceerde stukken-lijst’ die bij szw op de website komen, je daar veel minder moeite mee hebt. Kost even wat moeite, maar de eerste paar weken in de sportschool zijn ook het zwaarste.
@7: TV is natuurlijk zwaar matig voor dit soort dingen. Waarom niet gewoon op een website plempen? Iets a-la de ‘TED talks’, maar dan met diepgang?
@8: Wat mij betreft op TV omdat men het volk blijkbaar iets bij wil brengen. Dan zeg ik op mijn beurt, ga dan echt voor de educatieve insteek.
En ik vind het beter dan dat suffe journaal.
Het journaal is per definitie niet serieus of verheffend omdat het slechts headlines bevat van onderwerpen waar toevallig een filmpje van is of niet te ver van de beleving van de kijkers af staat. Een journaal gaat dan misschien wel over “het nieuws” maar het kan zelf nooit echt nieuwe informatie bevatten.
De schuld bij de burgers ? Is makkelijk mensen de schuld van iets te geven als ze zelf niet weten waarover het gaat. Wie wordt er voor betaald en fors ook ? Niemand wordt betaald om mee te denken. Trouwens veel andere mensen hebben wel wat anders aan hun hoofd. Zo als het hoofd boven water te houden. En zo’n beetje eens in de 4 jaar mag je stemmen. Daarna moet je je kop houden. Je mag dus alleen stemmen. Dat is het enige demokratische recht wat je hebt. Wij stemmen niet meer. Heeft echt geen nut. Politici doen toch waar ze zelf zin in hebben. Ze luisteren alleen naar zichzelf. Tuurlijk mag je je mening geven, maar je kunt net zo goed tegen de muur praten. Darbij is tv éénrichtingsverkeer. Internet zien politici niet zitten. Daar zijn ze bang voor. Ze hebben wel tijd voor een weblog ook al wordt dat uit besteed. Reageren daar op is zinloos. Wel eens gezien hoeveel vriendjes Wilders of Verdonk hebben op Hyves ? En Balkenellende. Nee, mijn vrienden zullen het nooit worden. politici hebben net als bij mensen die bij de belastingen werken geen vrienden.
@11: Wie wordt er voor betaald en fors ook ? Niemand wordt betaald om mee te denken. Trouwens veel andere mensen hebben wel wat anders aan hun hoofd. Zo als het hoofd boven water te houden.
Het is het een of het ander: of er is directe democratie, maar dan mag ook verwacht worden dat je je overal in verdiept of er is een vertegenwoordigende democratie. Dan stem je en besteed je verder het politieke (denk)werk uit aan je vertegenwoordiger.
Je mag dus alleen stemmen. Dat is het enige demokratische recht wat je hebt.
Je kunt ook altijd nog lid worden van een politieke partij of er één oprichten. Nee, dat is geen wassen neus. De PvdA-leden hebben onlangs nog de integratienota van de partij aan laten passen. De Partij voor de Dieren is een voorbeeld van een nieuwe partij met het nodige succes.
Meer indirect kun je invloed uitoefenen door lid te worden van bv een milieuorganisatie, een vakbond of een andere belangenclub.
@8. Je kan ook de ambtenaar vragen naar een samenvatting. Kort en bondig, en je snapt meteen waar de knoop wel/niet doorgehakt moet worden. Bij het (snel)lezen ga je zelf zo denken en spreken. Alvast 1 oorzaak van het probleem.
@11: Er is wel 2-richtingsverkeer. Politici doen vanalles en het volk reageert en de resultaten kun je zien in de wekelijkse opinie-peiling.
Maar jouw mening is niet relevant voor de opiniepeiling, maar daar kies je zelf voor, jij niet-stemmer.
Ik sta er overigens volledig achter als mijn volksvertegenwoordiger niet ingaat op individuele mailjes van niet participerende burgers. Het kost relatief veel tijd en en levert weinig stemmen op.
Martijn ? Ja, de FNV zeker ? Ik was lid van een politieke partij. Politici worden betaald om te denken en met oplossingen te komen. Iedereen zijn vak. Het is heel simpel. Of verbouw je ook je eigen voedsel ? Opereer jij jezelf ook ? Natuurlijk kan iedereen tuinman worden. Dan heb je ook geen opleidingen nodig als je alles kunt worden.
Alt. Johan. Ik ben een groot deel van mijn leven partijlid geweest.
Dus ik weet er alles van.
De politiek luistert niet.
Men beveelt en je moet gewoon doen wat ze zeggen. Daar komt het op neer.
Of je er mee eens bent of niet zal hun worst wezen. De VVD heeft meer voor elkaar gekregen met zijn zetels dan de rest met zoveel zetels.
Misschien dat ze wel luisteren als niemand meer stemt of de meerderheid. Want dan kan er niemand gekozen worden demokratisch gezien. Maar ook dat zal men naast zich neerleggen. Ik heb ook mee gedaan aan loterijen. En dat heeft me ook alleen maar geld gekost. Wat dat betreft is politiek net als gokken. De laatste keer dat ik een partijbaas sprak zei die: “helaas voor jullie soort kan ik niks (meer) doen. Jullie zijn opgeven.” De partij waar we nog een beetje hoop hadden. Je bent goed voor het kontributie geld. Ja, ze moeten eigenlijk nog veel waar maken. Einde verhaal. We zijn opgegeven. Bij de rest hoeven we het niet meer te proberen. Ik ga van mijn geld al die politieke partijenkassen niet spekken. Ik moet ook alleen voor mijn eigen hachje zorgen. Niemand staat mij financieel bij. Het is gewoon een vorm van kolportage. Al die goede doelen die het zogenaamd zo goed bedoelen. Direkteuren met riante salarissen en pensioenen. Zelf een partij oprichten ? Vrijwel niemand weet wat goedheid is. Er is nog nooit een goed regime geweest. Alleen maar diktators en huichelaars. De ene is iets beter dan de ander maar geen haar. En de bonden lopen ook terug. Zonder geweld kom je nergens meer. De spiraal gaat neerwaarts en niemand die het tij kan keren. Ook ik niet. Eerst moet er weer een oorlog komen.
@15: Het grote probleem hier is toch vooral jouw cynisme.
@6: Maar ik wilde toch graag ook iets van een oplossing aandragen ipv alleen het probleem op te merken
Begrijp ik. Is er echter wel een echt probleem of is het meer frustratie van (zogenaamde) ‘echte kenners’.
Het lijkt me inherent aan ons ‘democratisch’ systeem dat ook ongeïnteresseerden mee mogen beslissen over oplossingen waar ze weinig tot geen kennis van hebben of amper/niet in geïnteresseerd zijn.
De keuzes die je bespreekt zijn of minder democratie (Plato) of meer dwang (socialistisch). Beiden oplossingen gaan richting politieke stelsels die minder prettig zijn wmb.
Als er al een oplossing moet komen lijkt me dat er meer gezocht moet worden naar (persoonlijk) voordeel/nut.
Een paar voorbeelden: geen/minder uitkering als je niet zelf het formulier voor de aanvraag van een uitkering kan invullen of meer belastingaftrek als je regelmatig interessante leesbare blogonderwerpen schrijft of er ‘verstandig’ op reageert :-).
@15: Ik denk dat het in uw geval strategisch gezien een verstandige zet is geweest om het partij-lidmaatschap op te zeggen. Geld dat u daarvan overhoud kunt u beter in uzelf investeren.
Wat goede doelen en loterijen betreft heeft u ook helemaal gelijk. Er moet vertrouwen zijn anders kun je er beter geen geld insteken.
Martijn dat is erg kort door de bocht. De 1 noemt het cynisme en de andere realisme. De wereld om mij heen is cynistisch. Men heeft totaal geen gevoelens meer naar elkaar. De maatschappij is wederom verhard.
Het heeft weinig zin liefde te schenken zonder iets terug te zien.
Liefde is niet onuitputtelijk.
Veel mensen weten ook niet wat liefde is, maar ze nemen het alleen maar.
Alt. Johan, vertrouwen moet je opbouwen. Ik heb het echter nooit gekregen. De maatschappij behandelt je als melaatse. Ik ben zeer teleur gesteld in de politiek. De dooddoeners die ze gebruiken. De politiek is afhankelijk van de burger. Maar ze stelt zichzelf boven de wet alsof er geen volk is.
Ik heb het vertrouwen in elke politikus verloren. Zij zijn ten dode opgeschreven. Ik niet. Het zijn allemaal populisten.
En mensenkennis hebben ze totaal niet.
Veel mensen weten ook niet wat liefde is, maar ze nemen het alleen maar.
Maar jij bent anders. :’)
Gronk, voel je je aangesproken ? Zelfverrijking valt volgens mij niet onder liefde, maar wel eigen liefde ofwel liefde voor jezelf. Egoïsme is daar ook een voorbeeld van. Ons kens ons, hè ?
@17:
Waarom vind je dan, dat niet geïnteresseerden wel mogen stemmen? Je voorbeelden van hoe het wel moet (“geen/minder uitkering als je niet zelf het formulier voor de aanvraag van een uitkering kan invullen of meer belastingaftrek als je regelmatig interessante leesbare blogonderwerpen schrijft of er ‘verstandig’ op reageert”), zijn gemakkelijk door te trekken naar de politiek: wie niet in staat is een paar redelijk simpele vragen over de politiek te beantwoorden, mag niet stemmen. ´t Is wel duur, onpraktisch en weinig democratisch, dat wel, maar dat zijn je andere ‘oplossingen’ ook. Of wacht even, op het gebied van stemmen heb je dat idee verworpen om het vervolgens zelf als oplossing voor andere ‘problemen’ aan te dragen…
@22: Waarom vind je dan, dat niet geïnteresseerden wel mogen stemmen?
Omdat iedereen ook mag voetballen of musiceren, hoe slecht ook.
Maar gelukkig, je stokpaardjes komen weer bovendrijven … zoals het (mag niet stemmen) verbieden en (heb je dat idee verworpen) het denken voor anderen. Leuk & voorspelbaar.
@23: Als je consequent bent, dan heeft dan ook iedereen recht op een uitkering, ongeacht of ze een formulier in kunnen vullen. Het was niet mijn idee om uitkeringen te gaan verbieden en het is niet mijn idee om stemmen te gaan verbieden. Of is de tekst “duur, onpraktisch en weinig democratisch” misschien voor jouw begripsvermogen iets te hoog gegrepen? Of begin je gewoon weer over stokpaardjes en op andere manieren op de man te spelen, omdat je weer geen argumenten hebt, als ik je wijs op de inconsequentie van je idee, dat je aan uitkeringen wel extra eisen mag stellen, die niets met de uitkering zelf te maken hebben, maar dat je dat idee niet toe wilt passen op het stemmen. Of probeerde je ons nu te vertellen, dat ik ik het goed gezien heb, dat je het idee om uitkeringen aan de kunde van het invullen van een formulier te koppelen, inderdaad hebt verworpen en alleen moeite hebt om dat toe te geven (dan weet ik bij deze wie je mentor is in discussietechnieken, omdat je gebruik maakt van dezelfde goedkope psychologische trucs).