Wie de propagandavideo’s van Daesh ziet, is geneigd te denken dat de ‘islamitische staat’ louter een nóg extremere versie is van Al Qaeda. Jihadisten met baarden en kalashnikovs, seksslavernij en middeleeuwse executiemethoden, die roepen dat ze de halve wereld willen veroveren.
Het spreekt allemaal nogal tot de verbeelding, en dat is ook de bedoeling.
Achter deze façade gaat echter een realiteit schuil die veel aardser is, zeggen deskundigen en journalisten. Uit getuigenissen van voormalig strijders en buitgemaakte documenten over de commandostructuur, blijkt dat Daesh in werkelijkheid gerund wordt door voormalige officieren uit het leger en de inlichtingendiensten van Saddam Hussein.
Gemarginaliseerde baathisten
Deze baathisten werden na de invasie van Irak bruusk terzijde geschoven, in het kader van een debaathificatieprogramma onder leiding van de door het Witte Huis benoemde gezant, Paul Bremmer, naar voorbeeld van Duitslands denazificatie.
Een kapitale fout, blijkt achteraf, want door de (voornamelijk soennitische) baathisten massaal te ontslaan en het land middels via een van boven opgelegde democratische revolutie in handen te spelen van de sji’itische meerderheid, schiepen de Amerikanen de voedingsbodem voor een soennitische opstand.
De baathisten schromen daarbij niet om de meest vurige strijders en propagandisten voor hun karretje te spannen, en dat zijn in dit tijdsgewricht en deze contreien nu eenmaal de jihadisten.
Al Baghdadi is echter een stroman, de jihadistische strijders kanonnenvlees; achter de schermen hebben de voormalige inlichtingenofficieren het voor het zeggen.
Operationeel runt de voormalige partij-elite de boel, en dat verklaart meteen hoe een jihadistische terreurorganisatie in staat is tot zulke opzienbarende militaire successen en het in no-time op poten zetten van een bestuurlijke en administratieve organisatie.
Terreur vormde onder Saddam reeds de factor die de burgerij in het gareel hield; onder Daesh is dat nog steeds het geval. Alleen de vlag en ideologische uitstalling is een volslagen andere.
Realpolitieke benadering
Hoezeer een ieder ook gruwelt van de ideologie van Daesh en de staatsterreur die zij ontketend in naam van wat slechts omschreven kan worden als folterpornoislam, maakt de vaststelling dat de doeleinden van haar heimelijke leiding aards en beperkt zijn wel een nuchtere afweging mogelijk.
Indien die leiding namelijk niet bestaat uit fanatici maar uit kille opportunisten, die handelen op grond van rationele overwegingen in plaats van apocalyptische fantasieën, valt er in de toekomst met hen te onderhandelen over een voor iedereen werkbare oplossing van het Irakese én het Syrische conflict.
Het zal niet fraai zijn, maar zoals Hobbes leert: een tirannieke orde biedt nog altijd meer bestaanszekerheid dan de chaos van de oorlog.
Onderhandelen met de voormalige Baath-elite is uiteindelijk ook onvermijdelijk: de onvrede onder de soennitische bevolking van Irak wordt ook met een klinkende nederlaag van Daesh niet weggenomen. Zonder autonomie voor de Irakese soennieten blijft deze wond dooretteren.
Reacties (8)
Rare titel. Viel er dan te praten met de mannen van Saddam Hoessein? Aan de andere kant: met de cronies van George W. viel ook niet te praten. Met hun ondergrondse Al Qaeda-grotten en hun aluminiumbuizen.
ISIS is het extreme deel van de Soennieten, die vertegenwoordigen helemaal niet het overgrote deel van die Soennitische bevolking. Die miljoenen verlaten niet het land omdat ze zo blij zijn met ISIS. Bepaalde ideologieën vallen helaas niet met praten te bestrijden, anders hadden we de 2e wereldoorlog ook wel uitgepraat. Terroristen als ISIS, Al Quaida en Boko Haram vallen helaas alleen maar met geweld te bestrijden.
Dat er daarna een oplossing gevonden moet worden om de Soennieten, Sjiieten en Koerden te splitsen is helemaal waar. In Bosnië en Israël hebben we gezien dat ieder geloof zijn eigen staat uiteindelijk de enige oplossing is om het religieus geweld in toom te houden. Voorlopig althans, ooit kunnen ze misschien wel door 1 deur net als bij ons de protestanten en de katholieken.
@2 Die miljoenen verlaten Syrië in overgrote meerderheid door wat de Russen en Assad doen, niet door ISIS.
@1
Er valt met iedereen te praten. Of het ook daadwerkelijk gebeurd hangt van de onderhandelingspositie af. Spiegel IS een daadwerkelijk erkende staat voor en het zou kunnen dat zo’ n aanbod aantrekkelijk is.
@2: “Terroristen als ISIS, Al Quaida en Boko Haram vallen helaas alleen maar met geweld te bestrijden.”
Je bedoelt zoals in het geval van Al Qaeda dat zichzelf maar ophief toen Osama Bin Laden aan gort werd geschoten?
Dus, ze hebben die ‘gematigde rebellen’ dan eindelijk gevonden!
En ik heb begrepen dat ISIS zelfs wegenbelasting heft, het is dus best wel logisch dat ze straks aan de onderhandelingstafel zitten om Syrië te verdelen. Iedereen heeft tenslotte het recht op bestiale onthoofding op z’n veroverd stukje grond…
Aardige mensen verder ook wel, jammer dat de Amerikanen die Baathisch zoerg vernederd hebben na GO2 anders waren ze héél lief en waren ze Syrië en Libië nooit binnen gevallen!…
Oh, je kunt vast met ze praten. De vraag is of je dat wilt.
Blijkbaar is er een bepaalde infrastructuur niet voldoende kapot gemaakt. Net als in het naoorlogse Duitsland niet. Dat is een grote fout, maar die fout valt recht te zetten.
Gedachtegoed kun je niet veranderen, de erbij horende organisatiegraad, mobilisatiekracht en infrastructuur wel. Geweld kan daarbij zeer handig/onmisbaar zijn, praten verleent slechts legitimiteit. Dat geldt voor de aanpak van nazi’s, dat geldt voor de aanpak van islamisten.
Aan alle warlords hier: Iedere oorlog eindigt uiteindelijk met praten. En wat mij betreft begin je daar mee voor dat die oorlog begint.