Meest onervaren Tweede Kamer sinds 1860

Foto: copyright ok. Gecheckt 26-10-2022

DATA - Tegenwoordig hoor je met enige regelmaat klagende geluiden over de steeds kortere tijd dat Tweede Kamerleden op de blauwe stoeltjes blijven zitten. Maar is dat ook zo? En is dat dan uniek in de parlementaire geschiedenis? Een stevig potje datakraken was gewenst.

Het onvolprezen historische archief van Parlement.com toonde maar liefst bijna 2500 Tweede Kamerleden die sinds 1815 de stoeltjes bezetten. Bij elkaar hebben ze ruim 8000 periodes in Den Haag en Brussel gezeten.
Vervolgens hebben we in alle jaren vanaf 1815 op 20 november bepaald hoeveel dagen/jaren de dan zittende kamerleden aan ervaring bij elkaar hadden. En dat dan weer gemiddeld. Dit is het resultaat:


Duidelijk te zien is dat na de tweede wereldoorlog de ervaring langzaam maar gestaag afneemt. En sinds dit decennium zitten we op het niveau dat we sinds 1860 niet meer gekend hebben. De huidige Tweede Kamer heeft een gemiddelde ervaring van 4,5 jaar. In 2007 lag het zelfs even onder de 4 jaar. Dat is niet meer voorgekomen sinds 1853.
En niet alleen neemt het gemiddeld aantal dienstjaren af, ook zijn er steeds minder Tweede Kamerleden met meer dan 15 jaar ervaring. Na het vertrek van Bas vd Vlies (bijna 30 jaar in Tweede Kamer) is nu Sharon Dijksma met bijna 15 dienstjaren de langstzittende.

De kans is dus erg klein dat de top 5 van langstzittende Tweede Kamerleden binnenkort gaat veranderen:
1) L.F. Duymaer van Twist (ARP): 16237 dagen (44,5 jaar)
2) H.W. Tilanus (CHU): 14924 dagen (40,9 jaar)
3) Th.M. Ketelaar (VDB): 14156 dagen (38,8 jaar)
4) H. Goeman Borgesius (Liberale Unie): 14029 dagen (38,4 jaar)
5) F. Lieftinck (Liberale Unie): 13788 dagen (37,8 jaar)

Hier ook nog twee pogingen de verdeling van de ervaring in de Tweede Kamer door de jaren heen te visualiseren.
Als eerste een grafiek waarin de verdeling per jaar gestapeld is weergegeven. Van boven (groen, 1 jaar) naar beneden (bruin/paars, 44 jaar) geordend. Goed zichtbaar is dat de groep met meer dan 14 jaar ervaring (paars, roze en verder naar beneden) na een piek voor de tweede wereldoorlog een steeds kleiner aandeel voor zijn rekening neemt.

Hier dezelfde gegevens (minus de eerste twee jaar vanwege betere schaal) op een 3D wijze gepresenteerd. Lastiger om de situatie per jaar te bekijken, maar wel mooi om te zien hoe de ervaringspieken zich in de tijd propageren.

Als iemand suggesties heeft voor betere visualisaties, hou ik me aanbevolen.

Bij de data moet u er rekening mee houden dat het aantal kamerleden door de jaren heen wisselde. Niet alleen gingen we bijvoorbeeld in de jaren vijftig van vorige eeuw van 100 naar 150 leden, ook was het zo dat soms 1 of meerdere kamerzetels tijdelijk niet bezet waren. Daar is uiteraard in de gemiddelden mee rekening gehouden.

Update 25-11-2011: Ruwe data in Open Document formaat toegevoegd.
Update 4-1-2012: In het archief hebben we ook nog een eerdere analyse over hetzelfde onderwerp van Tom Louwerse zitten, meer details maar kortere periode.
Update 6-1-2012: Ook is er sprake van verjonging

Reacties (21)

#1 Bismarck

Het onvolprezen historische archief van Parlement.com toonde maar liefst bijna 2500 Tweede Kamerleden die sinds 1815 de stoeltjes bezetten. Bij elkaar hebben ze ruim 8000 periodes in Den Haag gezeten.

Den Haag en Brussel toch zeker?

  • Volgende discussie
#1.1 Steeph - Reactie op #1

Oh ja, dat was ik weer vergeten. Pas het even aan.

#2 Tom van Doormaal

Respect voor de analyse.
Maar de vraag is natuurlijk wel wat deze gegevens beduiden. Bij veel partijen zijn opvattingen te vinden over hoe lang je zou moeten zitten: vaak vindt men twee of drie perioden wel genoeg.
Ik probeer me voor te stellen wat heel lange termijnen aan waarde toevoegen: sommige recordhouders zijn bekend en gewaardeerd, b.v Goeman Borgesius, menig lommerrijke laan is naar hem genoemd. Anderen hebben zich niet aan de vergetelheid ontworsteld.
Sommige oudere heren van Christelijke partijen werden heel goede kamerleden en ontwikkelden zich tot “geweten”. Maar heeft het veel met ervaring te maken?
Het probleem zit misschien meer bij partijen, bij de recrutering van kandidaten. Goede kamerleden die herkozen worden door hun populariteit bij de kiezer, daar is niets op tegen. Maar geforceerde doorstroming, omdat ooit een partijganger bedacht dat hij dan ook nog eens een kans maakte, lijkt mij het echte vraagstuk.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#2.1 Steeph - Reactie op #2

Naar mijn mening moet de Tweede Kamer een mix bevatten van ervaring en frisse blikken.
Die ervaring is met name nodig vanwege de complexiteit van het wetgevingsproces en het historische perspectief.
Stel dat alle kamerleden er minder dan 10 jaar zaten, dan is er niemand meer die kan zeggen: dat hebben we toen ook bedacht, maar dat kon daar en daarom niet/wel. En verder is er dan niemand meer die meemaakt wat de lange termijn effecten (of het gebrek daaraan) van bepaalde soorten wetgeving zijn. Een lichtzinnig wetgevingsproces is mogelijk het gevolg.

#2.2 Tess - Reactie op #2.1

kan dat niet ondervangen worden door een ondersteunend en onafhankelijk va partijpolitiek orgaan dat bij veel wetsvoorstellen/ debatten een lijst van meest relevante vergelijkbare geschiedenis/documentatie kan aanbieden?

#3 Dr Banner

zo’n leuke baan is het ook niet meer.
als je echt iets wil bereiken in de rol van overheid, moet je niet in de politiek gaan.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Doortje Messing

Wow, mooi gedaan, steeph! 1848 komt er ook erg mooi uit, in een keer 60 procent van de kamerstoelen ingenomen door groentjes.
En alle grote verkiezingen de afgelopen jaren laten ongeveer 50% vervanging zien. Mmm, ik weet niet precies wat ik er van moet vinden. Maar om nou Sharon Dijksma als nestor te hebben…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 PB

Volksvertegenwoordiger is steeds meer een soort ambtenarenbaan geworden,waarbij men enkel uitvoerend onderdeel is van een fractiegroep. Je hoeft er ook niks voor gepresteerd te hebben, anders dan dat je je erin netwerkt in een politieke partij. Het lijkt mij wel tijd voor een kleine verandering…..

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5.1 pedro - Reactie op #5

Welke verandering?

#6 qwerty

Ik lees het einde van de grafiek als volgt: bij aanvang van een periode is er een gemiddelde van 4 jaar ervaring. Dat is niet zo slecht hoor. Rond 1940 had men een gemiddelde van 10-14 jaar ervaring. Vastroesten heet dat. En kijk eens waar dat toe geleid heeft.

Als het onder de 4 jaar komt moeten we ons zorgen gaan maken : Rond 1848 was het iets van twee jaar. Revolutie is dat :)

Nee, het lijkt me dynamisch op dit moment.
Maar veel dynamischer dan dit moet het ook niet worden.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 qwerty

Oh, en idd, mooie analyse.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Inkwith Barubador

Ik mis een stuk duiding. De dalen van 1848 en 1945 zijn natuurlijk verklaarbaar. Maar de rest?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8.1 Steeph - Reactie op #8

Dit lijkt me een mooie aanleiding voor wat nader onderzoek, toch?
De meeste pieken komen natuurlijk door de verkiezingen. Maar de tussenliggende trends zijn interessant.
Waar ik zelf nog naar wil kijken is of er vroeger meer/minder kamerleden richting regering gingen (en dan weer vice versa).

  • Volgende reactie op #8
#8.2 Bismarck - Reactie op #8

Een paar zijn er wel ad hoc te verklaren: 1867 internationale politieke crisis, 1873 economische crisis (inclusief vallende kabinetten), 1917 algemeen stemrecht mannen en 1919 vrouwen (er zijn vast in de jaren 80/90 van de 19e eeuw ook nog wat kiesrechtuitbreidingen geweest).

Voor mijn gevoel zit er in 1830 en 1839 te weinig beweging in de grafiek, gezien wat er toen gebeurde.

  • Vorige reactie op #8
#9 Steeph

Ik zal vanavond even de basisgegevens als spreadsheet toevoegen. Wel in Open Document formaat, want Excel kan niet goed omgaan met data voor 1900.
Kan je zelf even sorteren en kijken wat de dynamiek in die periode is.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Steeph

Ruwe data als ODS toegevoegd aan artikel. Alleen zinvol te gebruiken als u NIET met excel aan de slag gaat vanwege data van voor 1900.
https://sargasso.nl/wp-content/uploads/2011/11/AlleTweedeKamerleden_ruw.ods

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 karel

de PVV is voor minder buitenlanders, dus ook tegen buitenlandse studenten, logisch toch? 5

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11.1 Steeph - Reactie op #11

Verkeerde plek voor deze reactie?