ANALYSE - Nieuws van het CBS: ‘Werknemers ervaren minder zelfstandigheid.’
Hoewel het CBS de ervaren mate van zelfstandigheid niet koppelt aan loon, lijken vooral werknemers met een laag inkomen het slachtoffer van deze ontwikkeling te zijn. Met name flexwerkers (die doorgaans niet de best betaalde banen hebben), zo meldt het CBS, kunnen hun werk weinig zelfstandig uitvoeren:
De daling in de zelfstandigheid was het sterkst bij werknemers die nog maar kort (maximaal drie jaar) in dienst zijn bij hun huidige werkgever. […] Deze afname heeft deels te maken met het toegenomen aandeel nieuwe werknemers met een flexibele arbeidsrelatie. Werknemers met een flexibele arbeidsrelatie kunnen hun werk doorgaans minder zelfstandig regelen dan werknemers met een vaste arbeidsrelatie.
Toezicht
Dat vooral werknemers met een laag inkomen over steeds minder zelfstandigheid beschikken, is overigens geen toeval.
Een belangrijke reden voor de afname van zelfstandigheid van werknemers is immers dat werkgevers de laatste jaren de beschikking hebben gekregen over steeds geavanceerdere technische hulpmiddelen om toezicht uit te oefenen, zo concludeerden onderzoekers Frederick Guy en Peter Skottz enkele jaren geleden al:
New information and communication technologies […] have allowed firms to monitor low-skill workers more closely, thus reducing the power of these workers.
Macht
Hoewel alle werknemers een bepaalde hoeveelheid macht hebben, is deze – vanzelfsprekend – niet voor alle werknemers gelijk, observeren Guy en Skottz verder:
All jobs entail some power: an investment banker makes investments which may make or lose millions for the bank, and a burger flipper can burn a few batches of burgers; the difference in degree is important, but in both cases there is an agency problem with which the employer must reckon.
Ofwel: zowel de hamburgerbakker als de bankier beschikken over een zekere macht om de belangen van de werkgever te saboteren.
De bankier
Nu zijn er twee belangrijke verschillen:
- de bankier kan veel meer schade aanrichten;
- het is veel moeilijker om de (kwaliteit van) de dagelijkse werkzaamheden van een bankier te monitoren dan de werkzaamheden van een hamburgerbakker.
En het is juist deze combinatie van 1) de hoeveelheid schade die een bankier kan veroorzaken; en 2) de moeite die het kost om de kwaliteit van diens inspanningen te overzien, die ervoor hebben gezorgd dat de lonen in de financiële sector zo hoog zijn, zoals economen Ulf Axelson en Philip Bond onlangs hebben aangetoond (pdf):
As we review below, there is significant empirical evidence that financial sector employees indeed earn more than is justified by their work conditions or skill levels, and hence are indeed overpaid in this sense. […]
In this paper we provide an equilibrium theory based on moral hazard for how overpay can persist […]
The main assumptions of our model are that for many jobs in finance the exact effort of an employee is hard to monitor; and that it is technologically possible for one employee to oversee a large amount of capital. The first of these assumptions leads to a standard moral hazard problem, and by standard arguments the employee may receive large bonuses after success for incentive reasons. These bonuses have to be especially large if there is a lot of capital at stake, […]
Met andere woorden, lonen in de financiële sector zijn zo hoog, niet omdat de werknemers dankzij hun zeldzame talenten dergelijke salarissen ‘verdienen’, maar omdat je je het als organisatie in de financiële sector absoluut niet kunt veroorloven dat je werknemers de zaak uit desinteresse of toekomstig eigenbelang verkloten (omdat hun inspanningen toch niet goed meetbaar zijn).
De hamburgerbakker
De situatie van de hamburgerbakker is echter radicaal anders dan die van de bankier: niet alleen is de schade die hij kan aanrichten aanzienlijk kleiner, maar bovendien is het voor de werkgever veel gemakkelijker diens werkzaamheden continu te controleren.
De werkgever van de hamburgerbakker heeft dus veel minder reden of noodzaak de goodwill van laatstgenoemde te kopen met een ruimhartig loon.
Inkomensongelijkheid
Het CBS meldde al dat een gebrek aan zelfstandigheid negatieve consequenties zal hebben voor zowel het welbevinden van werknemers (met meer burn-outklachten tot gevolg) als voor de innovatiekracht van bedrijven.
Op basis van het bovenstaande kunnen we hieraan toevoegen dat meer controlemogelijkheden voor werkgevers eerst tot minder zelfstandigheid voor werknemers en vervolgens – via de tussenstap van inwisselbaar flexwerk – ook tot meer inkomensongelijkheid zal leiden.
Kortom: nog een voorbeeld van (informatie)technologie die bestaande machtsstructuren en economische ongelijkheid uitvergroot.
Reacties (5)
@0: “lonen in de financiële sector zijn zo hoog, omdat je je het als organisatie niet kunt veroorloven dat je werknemers de zaak uit desinteresse of toekomstig eigenbelang verkloten”
Alsof het bedrijfsbelang noodzaakt tot uitzonderlijke beloningen.
Dat het werk van bankiers moeilijk gecontroleerd kan worden is wel belangrijk. Het helpt de bankiers de rest van de wereld ervan te overtuigen dat ze speciale talenten hebben die een statistisch significant verschil maken voor de bedrijfsresultaten en dat alleen een select groepje mensen die talenten heeft. Dat mensen dat geloven is een psychologische bias (waaronder bv. survivorship bias valt) die niets met bankieren op zich te maken heeft (in de kunst en muziek vind je het ook terug). Dit voorkomt dat banken het probleem van individuele motivatie en schade potentieel (de problemen die @0 noemt) zouden oplossen door het werk te verdelen over meerdere lager betaalde werknemers.
Het ironische is dan dat die mensen dusdanig hoge salarissen krijgen en daarmee zich zo belangrijk en onmisbaar gaan voelen, dat ze denken dat ze alles kunnen maken. En dus juist risico’s gaan nemen.
@3
Het helpt dan ook niet dat de gouden handdruk bij ontslag soms hoger is dan het totale salaris over de maximale periode die de persoon van plan was bij het bedrijf te blijven, oftewel, jezelf ontslagen krijgen loont, zelfs als je daarna jarenlang werkloos bent.
Banker: Goodwill
Burger: Good grill