COLUMN - The Heritage Foundation, een conservatieve denktank, die met Project 2025 de beleidsblauwdruk voor de tweede termijn Trump produceerde, lanceerde de eerste een politieke aanval op Wikipedia, direct met een ongekende felheid. Ze wilde gezichtsherkenning en een database van gehackte gebruikersnamen en wachtwoorden gebruiken om bijdragers aan de online encyclopedie te identificeren en vervolgen.
De inhoudelijk beschuldiging luidde “antisemitisme”, een etiket dat vaak direct instemming oproept. Dat hangt samen met de weergave van de strijd in Gaza tussen Hamas en de regering-Netanyahu Israël, de oorlog in Gaza en de gevolgen daarvan.
Concreet: In juni 2024 verklaarde een panel van Wikipedia-redacteuren de Anti-Defamation League tot een onbetrouwbare bron van informatie over het conflict, waardoor de organisatie slechts beperkt kan worden geciteerd in Wikipedia-artikelen. En afgelopen najaar ontstond er verontwaardiging onder Joodse professoren in de VS en pro-Israël activisten over bewerkingen van Wikipedia’s item zionisme met verwijzingen naar “kolonisatie”.
Bij het lemma Zionism op de Engelstalige pagina staat een uitgebreide paragraaf Zionism and colonialism. In de discussie over dit onderwerp is een aanhoudende strijd zichtbaar. In het Nederlandse lemma Zionisme op Wikipedia komt het woord ‘kolonialisme’ in het geheel niet voor, wat ook opvallend is. In de Geschiedenis van dit onderwerp staat wel dat het bijdragen beveiligd (= beperkt) is vanwege “Voortdurend vandalisme”.
Nederlandse zorgen
The Heritage Foundation reageert niet op vragen over de actie tegen Wikipedia. Sandra Rientjes, sinds 2012 directeur van Wikimedia Nederland, reageert wel: “Het klimaat rond vrije kennis wordt zeker grimmiger. De Wikimedia Foundation besteedt al een paar jaar extra aandacht aan de online en fysieke veiligheid van Wikipediabewerkers, en dat zal niet snel minder worden.
Vanuit de Nederlandse gemeenschap heb ik nog geen signalen gekregen dat bewerkers worden lastiggevallen in verband met hun Wikipedia-activiteit.”
Druk en spanningen zijn euvels die volgens Rientjes niet exclusief van deze tijd zijn. In een artikel in Trouw van september 2024 maak ik melding van de lijst van beveiligde Nederlandse lemma’s die tijdelijk door een beperkte groep medewerkers bewerkt mag worden. De lijst groeide snel in 2024, met onderwerpen als Amazoneregenwoud, Antisemitisme, Chocozoen, Coöperatie Laatste Wil, Middel X, Joost Klein, Kanye West, Lewis Hamilton, Marco Borsato, Slavernij, Varkens, Thierry Baudet en Dick Schoof. Op de lijst stonden al de onderwerpen Adolf Hitler, Aids, Allah, Ajax, Feijenoord, Elon Musk, Geert Wilders, Mohammed, Albert Einstein en Anne Frank.
Elon Musk vindt Wikipedia gekleurd want onderhevig aan vooroordelen van redacteuren die hoger in de pikorde staan, schreef hij vorig jaar. Daarom is X democratischer volgens Musk. Nadat het lemma over hem met zijn vermeende Hitlergroet was aangevuld, twitterde hij in een reactie op een grafiek waaruit zou blijken dat op Wikipedia extreemrechts veel harder wordt aangepakt dan extreemlinks: “Stop het financieren van Wikipedia tot het evenwicht hersteld is!”
Genderoogpunt
Wikipedia is, ook in Nederland, juist afgelopen jaren met meer aandacht vanuit genderkwesties gaan werken, bijvoorbeeld met het Gendergap-project dat zich richt op meer diversiteit in het korps van auteurs van Wikipedia, en de selectie en inhoud van onderwerpen. Musk twitterde al: “Stop donating to Wokepedia”.
Dit staat in een artikel in The Atlantic van vorige week over de aanvallen van radicaal-rechts op Wikipedia in de VS. Afgelopen week speelde The Wikipedian daarop in met een opsomming van de recente aanvallen op Wikipedia. Vooral het in de ban doen van (rechtse) media als Breitbart en de Britse krant Daily Mail als betrouwbare bronnen heeft kwaad bloed gezet.
De aanval op Wikipedia doet terugdenken aan de jaren vijftig in de VS toen onder leiding van de Republikeinse politicus Joseph McCarthy een heksenjacht op gang kwam tegen (vermeende) communisten in de VS en media die als links werden gezien.
De “flood the zone with shit” strategie van Steve Bannon om media te overspoelen met onzin om verwarring te zaaien, staat in stil en schril contrast met de principes van Wikipedia. Maar de gure wind kan de principes van de encyclopedie op de proef stellen, net als bij de wetenschap die over een breed front wordt aangevallen
[eerder gepubliceerd op Netkwesties]
Reacties (7)
Hieraan kun je wel zien dat de The Heritage Foundation net als de rest van Maga een sekte is. Die houden zich ook met dit soort praktijken bezig. Gewoon bikkelhard terug vechten. Uit zichzelf zullen dit soort gekken er nooit mee ophouden. Dat is de grote fout van de Liberals. Ze dachten dat alles wat ze de afgelopen 50 jaar of zo bereikt was onomkeerbaar was. Ze lieten zich verrassen door de Maga sekte en binnen 10 jaar is vrijwel alles verloren gegaan. Maar dit soort praktijken zijn typisch voor een grootmacht in verval. Felle twisten tussen groepen die lang geleden afgeleerd hebben om naar elkaar te luisteren en nog slechts bezig zijn met het gelijk te behalen ook als ze er volledig naast zitten. De VS zit helemaal aan het eind van hun levenscyclus. De gemiddelde levensduur van een imperium of grootmacht is ongeveer 250 jaar. De VS werd opgericht in 1776 dus het is zo goed als voorbij. De uiteindelijke ineenstorting gaat steeds weer razend snel. En overvalt de rest van de wereld die zich even geen raad weet met de nieuwe situatie. Maar de wereld draait door. Altijd.
De VS werden pas na de eerste wereldoorlog een grootmacht, misschien pas na de Tweede wereldoorlog.
Ik weet niet of er felle twisten zijn tussen groepen die lang geleden afgeleerd hebben om naar elkaar te luisteren.
Mijn indruk is dat de groep rond Trump toch een stuk minder naar de feiten luistert dan de Democrats.
Gezien de democraten dachten dat op campagne gaan met Cheney een goed idee zou zijn, om maar wat te noemen, zijn ze ook niet echt verbonden met de realiteit.
Beide partijen zijn een puinzooi, ook al is een van de twee absurd veel erger.
Volgens mij waren de VS al vanaf het begin een grootmacht in de dop. Ze wonnen de onafhankelijkheidstrijd van wat toen een van de machtigste landen ter Wereld was namelijk het Verenigd Koningrijk. Ze Kochten een reeks van gebieden erbij van Frankrijk, Spanje en Rusland en wonnen met gemak de oorlog van Mexico en later van Spanje. In de Amerikaanse Burgeroorlog mobiliseerden ze al op grote schaal legers en hielden de strijd moeiteloos jaren vol. Allemaal tekenen dat je al een op zijn minst een grootmacht in potentie bent maar misschien nog niet bewust van de mogelijkheden. Al ergens in 1900 was de economie van de VS de grootste ter wereld en dat zijn ze nog steeds ook al zit China ze op de hielen. Voor mij is dat genoeg om als grootmacht te worden beschouwd. Na de Eerste Wereldoorlog zijn ze samen Groot Brittannië de echte grootmachten met Japan. Frankrijk en Italië op grote afstand op de tweede plaats. Na de Tweede wereldoorlog zijn ze de eerste en enigste supermogendheid van de wereld. Maar ze zijn nu een grootmacht in verval en dan kan het echt heel snel gaan. Of niet natuurlijk, ik ben niet helderziend. Ik trek slechts de lijn door en trek er conclusies uit.
Geestig vind ik de kant waarop het debat uitgaat. De vraag die uit dit artikel voortvloeit: hoe houd je Wikipedia uit de klauwen van extreemrechts (Bannon) enerzijds en overdreven woke-eisen anderzijds? Hoe voorkom je dat een feitenrelaas waar de Wikipedianen in stilte zo keihard aan werken als “ook maar een mening” wordt weggezet?
“Hoe voorkom je dat een feitenrelaas waar de Wikipedianen in stilte zo keihard aan werken als “ook maar een mening” wordt weggezet?”
Tja, de vraag rijst “door wie?”, door Musk et al.? Dat is niet te voorkomen. Hoe harder je terugvecht hoe meer het hen volhard in de overtuiging dat er een of ander links complot gaande is. Zet je een artikel op slot vanwege vandalisme? Idem. Er bestaat een populaire metafoor over schaakspelen met duiven die hier m.i. van toepassing is.
Om diezelfde reden is het ook zinloos dat de NPO zijn oren naar rechts gebral laat hangen, want dat gebral heeft een zondebok nodig en daarvoor heeft het de NPO per definitie tot links complot verklaard, om het even wat die uitzendt.