Het Gilgamesh Epos – Deel 2 | Gilgamesh als nationale held

In mijn vorige column schreef ik dat Gilgamesh waarschijnlijk een historische koning was die omstreeks 2600 v. Chr. over de stad Uruk heerste. Uruk en Kish golden destijds als de machtigste steden van Soemer. Beide steden werden geregeerd door krijgsheren (lugals) die zichzelf presenteerden als beschermheren van alle Soemerische stadstaten. Enmebaragesi van Kish lijkt echter de eerste te zijn geweest die zijn claim tot alleenheerschappij over Soemer heeft proberen te consolideren. Hij liet in Nippur een tempel bouwen voor de god Enlil en besloot dat degene die deze tempel beschermde de ware koning van Soemer was. De krijgsheren van Uruk waren het met Enmebaragesi’s claim tot alleenheerschappij niet eens. Dumuzi van Uruk nam Enmebaragesi gevangen en zijn opvolger Gilgamesh deed hetzelfde met Enmebaragesi’s zoon Agga. Met de gevangenneming van Agga kwam de eerste dynastie van Kish ten einde.

Door: Foto: Verloren Oudheid
Foto: Verloren Oudheid

Verloren Oudheid | Sargon van Akkad

, door

COLUMN - De afgelopen weken heb ik zijn naam al een paar keer laten vallen. Je zou hem de Founding Father van Assyrië en Babylonië kunnen noemen. Hij was het die als eerste alle Mesopotamische stadstaten in één rijk verenigde en de Akkadische taal voor de komende 1500 jaar tot voertaal van het Nabije Oosten maakte. Met zijn legers verkende hij de grenzen van de bekende wereld en stelde zo een voorbeeld voor alle Mesopotamische koningen die na hem kwamen. Wie was deze Sargon van Akkad?

De Soemeriërs
Enkele weken geleden schreef ik al over de oorsprong van het Mesopotamische koningsideaal. Met de opkomst van de eerste stadstaten in Soemer (ca. 4000-3200 v. Chr.) kwam de macht in de handen van een hogepriester, die optrad als bemiddelaar tussen goden en mensen. Later (2900-2300 v. Chr.) werden de taken van deze hogepriester overgenomen door krijgsheren die de titel lugal (grote man) droegen. Zodoende combineerden zij militaire en sacrale functies in hun ambt. De ‘militarisering’ van het koningschap hangt samen met een toenemende rivaliteit tussen de Soemerische stadstaten en wellicht ook met de dreiging van externe invasies, door bijvoorbeeld de Elamieten en Semitische stammen.

Oost-Semitische koninkrijkjes rond 2300 v. Chr. Bron: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Near_East_topographic_map-blank.svg Auteur: Sémhur

Oost-Semitische koninkrijkjes rond 2300 v. Chr.
Bron: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Near_East_topographic_map-blank.svg
Auteur: Sémhur

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Doneer voor ¡eXisto!, een boek over trans mannen in Colombia

Mededeling

Fotograaf Jasper Groen heeft jouw hulp nodig bij het maken van ¡eXisto! (“Ik besta!”). Voor dit project fotografeerde hij gedurende meerdere jaren Colombiaanse trans mannen en non-binaire personen. Deze twee groepen zijn veel minder zichtbaar dan trans vrouwen. Met dit boek wil hij hun bestaan onderstrepen.

De ruim dertig jongeren in ¡eXisto! kijken afwisselend trots, onzeker of strak in de camera. Het zijn indringende portretten die ook ontroeren. Naast de foto’s komen bovendien persoonlijke en vaak emotionele verhalen te staan, die door de jongeren zelf geschreven zijn. Zo wordt dit geen boek óver, maar mét en voor een belangrijk deel dóór trans personen.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.