Blunderend naar de Hoge Raad

Alsof de Tweede Kamer dezer dagen niets beters heeft te doen, heeft zij zich gestort op een lek(je) in de Commissie voor de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (als het er een is) met een procedure die, à la Gabriel Garcia Marqués’ “Kroniek van een aangekondigde dood” kan leiden tot strafrechtelijk oordeel over een of meer van haar leden. Dit, voornamelijk dankzij een opeenstapeling van blunders. Blunder 1: de minister van BZK, Plasterk, beweert eind oktober 2013 voor de TV dat de Amerikaanse inlichtingendienst NSA 1,8 miljoen Nederlandse belgegevens heeft verzameld. Al spoedig, hooguit na een maand, blijkt dat onzin. In bovengenoemde CIVD (bijnaam: ‘commissie stiekem’), waarvan alleen fractievoorzitters deel uitmaken, deelt de minister van Defensie, Hennis-Plasschaert op 12 december mee dat het om gegevens gaat die de eigen inlichtingendiensten hebben verzameld, maar die met de NSA zijn gedeeld. Niemand die aan de erbij aanwezige minister van BZK vraagt, of hij dat in het openbaar wil herhalen, zodat de ministeriële onzin voor de TV kan worden ontkracht. Dat is dus blunder 2.

Tweede Kamer beperkt rechten zich afsplitsende partijen

Op zich valt daar nog wel wat voor te zeggen, omdat je in Nederland in de praktijk op partijen stemt. Ik zou dan wel graag een uitzondering willen zien voor kamerleden die individueel wél voldoende voorkeursstemmen hebben gehaald voor een kamerzetel.

Een andere aanpassing is die voor de commissie Stiekem, waar staatsgeheimen worden besproken. Straks mogen alleen nog de grootste vijf partijen aansluiten. Ook hier snap ik dat je niet elke afsplitsing erbij wil hebben, maar waarom niet alle partijen die een mandaat hebben van het volk, oftewel alle partijen die direct na de verkiezingen in het parlement zitten?

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Michelangelo Carrieri (cc)

Kanttekeningen bij het ‘lek-onderzoek CIVD’

ANALYSE - Bij het onderzoek naar de mogelijke schending van de geheimhouding van het besprokene in de Commissie voor de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CIVD) zijn de nodige kanttekeningen te maken.

Het College van procureurs-generaal heeft geconcludeerd dat schending van de geheimhoudingsplicht en het verspreiden van vertrouwelijke informatie een ambtsmisdrijf is, waarvoor onderzocht moet worden of strafrechtelijke vervolging geboden is. Het is de vraag hoe zich dat verhoudt met artikel 145 van het reglement van orde van de Kamer. Dat artikel bevat immers een heldere regeling over het bestraffen van Kamerleden voor schending van geheimhouding.

Waarom zou de Tweede Kamer daarvoor een procedure in het reglement van orde hebben als kennelijk een dergelijke schending per definitie een ambtsmisdrijf is, waarvoor een wettelijke procedure geldt? Zijn er wellicht twee soorten schendingen van de vertrouwelijkheid?

Het College van pg’s gaat er verder vanuit dat alles wat in de CIVD wordt besproken geheim is. Vraag is echter of dat zo zeker is. In 1992 werd in een verslag over de werkzaamheden van de CIVD gesteld dat er een onderscheid bestaat tussen operationele gegevens en het algemene beleid met betrekking tot de diensten. In een openbaar overleg kunnen geen operationele gegevens aan de orde komen, maar het algemene beleid kan heel goed in het openbaar worden besproken. Bij eventuele schending van vertrouwelijkheid had dus eerst dienen te worden vastgesteld of het ging om operationele gegevens.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Nakaarten over de geheime diensten

ANALYSE - Minister Plasterk zou wel degelijk de commissie-stiekem hebben geïnformeerd over de telefoondata, maar dat kan niet gelden als het informeren van de Kamer, zegt Wytze van der Woude.

Het leukste aan klaverjassen is misschien niet het spel zelf, maar het nakaarten. Alle slagen liggen open op tafel en de spelers hebben de mogelijkheid achteraf te reconstrueren wat goed en wat minder goed ging. Welke mogelijkheden tot ‘roem’ zijn onbenut gebleven? Had er wellicht een ‘pit’ (sommigen noemen het ‘mars’) ingezeten? Heeft iemand ‘verzaakt’? Het nakaarten rondom het Plasterk-debat over de 1,8 miljoen verzamelde ‘metadata’ wordt echter een beetje gemankeerd door het euvel dat ook na afloop niet alle kaarten op tafel liggen.

De verdediging van minister Plasterk tijdens het debat over de metadata was slim gekozen: een ruiterlijk excuus voor de voorbarige informatieverstrekking in de pers, gekoppeld aan een beroep op het belang van de staat als reden voor de onmogelijkheid de verkeerde informatie publiekelijk recht te zetten. Dat laatste had wat voeten in de aarde. Immers, als het wel mogelijk is verkeerde informatie over een onderwerp bekend te maken, waarom zou het dan onmogelijk zijn ten aanzien van hetzelfde onderwerp de juiste informatie te verschaffen? Dat mag politiek een lastige vraag zijn, staatsrechtelijk was het antwoord van de minister nog wel te billijken: de onjuiste informatie betrof mogelijke spionagehandelingen van de Amerikaanse overheid, terwijl de juiste informatie inzicht geeft in onze eigen spionagecapaciteit. Of anders geformuleerd: de onjuiste informatie betrof het belang van een andere staat, terwijl de juiste informatie het belang van onze eigen staat raakte. Art. 68 van de Grondwet verbiedt alleen het verstrekken van inlichtingen van deze laatste soort.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Quote du Jour | Vraag het een ander

‘Dat moet u aan het OM vragen.’

De ingestelde commissie heeft niet kunnen achterhalen wie er gelekt heeft uit de commissie stiekem. Dat is weinig verbazingwekkend. Wel verbazingwekkend is dat de commissie bij monde van voorzitter Carola Schouten kritiek heeft op gedraal van het OM, maar niet weet waardoor dat gedraal ontstaan is. Volgt bovenstaande quote. En dat werpt toch wel vragen op. Heeft de Tweede Kamer het telefoonnummer van het OM niet? Wilde het OM niet praten? Denkt Schouten dat het OM wél zou willen praten met journalisten? Of had de commissie geen zin om door te vragen?

‘Commissie-stiekem’ al in december geïnformeerd over afluisterzaak

Zo bericht het NRC.

Echter:

Oppositiebronnen benadrukken dat het politieke belang van de informatie, die Hennis op 12 december met de commissie deelde, in hun ogen niet duidelijk was. Hennis noch Plasterk zou de relatie hebben gelegd met eerdere publieke uitlatingen van Plasterk. Die had gezegd dat de NSA 1,8 miljoen beldata had verzameld van Nederlandse gesprekken, zonder medeweten van Nederland. Door niet te zeggen dat het om een correctie van een eerder kabinetsstandpunt ging, ontging de politieke lading van de mededeling veel leden van de commissie.