Schraalhans

De zaterdagcolumn van Felix Rottenberg uit de papieren editie van het Parool verschijnt normaal iedere zondag, maandag of dinsdag op Sargasso, maar deze keer wat later.

Caroline Gehrels, PvdA-wethouder voor Cultuur, is vorig jaar gescout door de nomenklatoera van de Amsterdamse PvdA. Opperhoofd Lodewijk Asscher was vele malen getipt over Gehrels. Zij viel op in haar rol als consultant van Berenschot, ze adviseerde de gemeente op elegante wijze over city branding en werd geroemd als een dame met haar op de tanden.
Gehrels laat geregeld blijken de traditie van sterke Amsterdamse cultuurwethouders te kennen. Die begint bij Emanuel Boekman, die
tijdens zijn wethouderschap in de jaren twintig en dertig promoveerde op cultuurbeleid. Boekman legde hét fundament voor socialistische cultuurpolitiek in de stad met zijn bondgenoot Wibaut.
Na de oorlog waren de wethouders Albert de Roos en Peter John Koets de beschermheren van de legendarische Willem Sandberg, die het Stedelijk Museum geniaal profileerde. Amsterdam gold in Europa als een voorbeeldstad voor de kunsten.
Kan Gehrels die tijden doen herleven? In elk geval is ze geen vervelende ijdeltuit en gaat ze rechtstreeks op de moeilijke kwesties af.
Deze week gaf ze Marcel Wiegman in deze krant de primeur van haar radicale gedachten. Ze kondigde aan op te houden met het bedrijven van ‘verdelende rechtvaardigheid’. Dus geen kaasschaaf meer, maar echt keuzes maken.
Dat belooft een hoop gedonder. Want om geld voor versterking en vernieuwing vrij te kunnen maken, zal ze onvermijdelijk moeten snijden in het jaarlijkse kunstenbudget van tachtig miljoen euro. De gemeentekas is leeg, haar mentor Asscher zal tot 2009 op een enkel fooitje na niet te hulp kunnen schieten. Minister en partijgenoot Ronald Plasterk heeft veel minder geld ter beschikking dan het regeerakkoord suggereerde.
Zeker vijf miljoen moet Gehrels bezuinigen om haar beloften waar te maken: het wereldklasseniveau van de kunst verhogen, om toeristen, talent en toppers aan de stad te binden, royale kunstinvesteringen in de kwetsbare wijken en extra geld voor kunsteducatie en talentontwikkeling.

Toen ik gisteren de experts bij de Amsterdamse Kunstraad en de Universiteit van Amsterdam raadpleegde, sprokkelden we met veel moeite twee miljoen onaangename bezuinigingen bij elkaar: anderhalf miljoen weghalen op het Leidseplein, bij Paradiso, de Melkweg en De Balie, één miljoen bij het Fonds voor de Kunst, het Rootsfestival en andere kleine initiatieven. Protesten, stakingen en ander dwars vertier zal Gehrels tot concessies dwingen, ze houdt hoogstens een paar ton over.

De tactiek van Gehrels is een beetje ‘dom’. Ligt dat aan de autistische ambtenaren die haar adviseren: Nico van Rossen en Arthur van Schendel?
De verwachting was dat Gehrels in stilte vijf tot zes miljoen uit de de gemeentebegroting van 5,5 miljard zou peuteren. Monnikenwerk is dat:
coalities sluiten, tycoons uit het bedrijfsleven inzetten, die een percentage van de Zuidas-opbrengst naar Cultuur kunnen doorsluizen. Maar dat krijgt ze niet voor elkaar.
Soms zou je willen dat het geheugen van de kunstkenners die inmiddels in de hemel verkeren, kan worden geraadpleegd. Want kun je het een beginner als Gehrels wel kwalijk nemen dat zij hun ervaring niet heeft en dus het steegje van de bezuinigingen inloopt?
Het antwoord is toch: ja. De halve Nederlandse kunstsector is afhankelijk van de stad Amsterdam. Daarom moet al het bestuurlijke en creatieve vernuft slim gemobiliseerd worden om ons te verlossen van de Schraalhans-is-keukenmeestermentaliteit. Gehrels zit dus op het verkeerde spoor.