COLUMN - Onze bureaucratie woekert maar door.
We hebben zo’n 25 GGD’en in Nederland, elk met een eigen registratiesysteem, wat nogal lastig bleek te zijn toen medewerkers van callcenters er afspraken voor coronatesten en de uitkomsten daarvan in moesten registreren. Ze waren veel tijd kwijt met het uitzoeken hoe elke GGD de gegevens gebruikte. Ook bleek het systeem lek.
We hebben tegenwoordig circa 19 manieren om vast te leggen of iemand al tegen corona is gevaccineerd, en zo ja, waarmee en wanneer. Terwijl we ongeveer weten hoeveel mensen er in Nederland zijn gevaccineerd, is er op centraal niveau geen enkel zicht wie dat zijn, zodat het plan voor een coronapaspoort in duigen viel. Daarop kwam men op het idee het oude vaccinatieboekje te gebruiken, maar sommige regio’s waren daar aanvankelijk dan weer op tegen.
Bij de Jeugdbescherming zijn grote wachtlijsten. Hoeveel kinderen en gezinnen daar in totaal wachten totdat ze iemand krijgen toegewezen, weet niemand: er is geen centrale registratie, en elke regionale jeugdbeschermingsorganisatie pakt de wachtlijstenregistratie anders aan.
Tegelijkertijd wordt het beleid noch de uitvoering ervan beter van al die bureaucratie. In tegendeel.
Voor het aanvragen van zorg voor zulke kinderen heeft elke gemeente weer andere systemen ingericht. Ik leerde afgelopen weekend dat jeugdbeschermers onderling appgroepjes hebben waarin ze elkaar helpen uitzoeken voor welke hulp in welke gemeente ze welk aanvraagformulier moeten gebruiken. Overal moet dat namelijk anders. Het kost ze handenvol tijd – en ze hebben maar twee uur per week, per gezin. Dan is hun budget op.
Gemeenten klagen dat ze te veel geld kwijt zijn aan de jeugdzorg, maar weten niet te vertellen welke bedragen ze aan welk zorgbedrijf hebben betaald; daar hebben ze geen goede overzichten van.
Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft het afgelopen jaar 5,1 miljard uitgegeven die het niet kan verantwoorden: er zijn gewoonweg geen bonnetjes van. Soms is niet eens duidelijk of er wel iets is geleverd boor het betaalde geld. Dat probleem komt niet alleen door corona: het speelt al twintig jaar bij VWS, legde de president van de Algemene Rekenkamer afgelopen weekend in NRC Handelsblad uit. 5,1 miljard: dat komt aardig in de buurt van de begroting van heel Amsterdam.
En intussen is de bureaucratie leidend geworden voor hoe burgers worden bejegend. We lijden onder die bureaucratie, vooral wie minder geld heeft of minder goede connecties. Mensen worden er makkelijk op afgerekend wanneer ze een overheidsformulier verkeerd invullen. Of ze worden vanwege een algoritmische beslissing verdacht gemaakt, en vervolgens plant het label dat ze fraudeurs zouden zijn zich ongecontroleerd door alle systemen heen – zelfs in die mate dat de overheid niet meer weet hoe die valselijk beschuldigde mensen nog van dat onheuse label kunnen worden afgeholpen.
Iets meer centrale regie, iets minder bureaucratie – het zou geen slecht idee zijn.
Deze column van Karin Spaink verscheen eerder in Het Parool.
Reacties (10)
Mooi toch voor al die hoger opgeleide mensen die een mooie leidinggevende functie willen.
Evenals het onderwijs waar een leraar Engels mij uitlegde dat in zijn vriendenkring men niet begreep waarom hij nog leraar was. Er zijn zoveel leukere, lees: lucratievere, functies binnen de schoolorganisatie.
Op die manier houdt de bureaucratie zichzelf in stand. Ook
5,1 miljard is 300 euro per Nederlander.
Voor een gezin dus gauw 1200 euro
Voor mensen die niet wakker liggen van 1200 euro:
het is ongeveer 2,5 % van de belastinginkomsten.
Reken dus maar uit hoeveel van uw belastinggeld onvindbaar is.
Mensen gaan nogal makkelijk aan de haal met dat bedrag van 5,1 miljard. Die 5,1 miljard is het totaalbedraag aan corona-crisisuitgaven, waar de rekenkamer van constateert dat de verantwoording en informatievoorziening aan de kamer gebrekkig is. Maar dat betekent niet dat dat gehele bedrag ‘onvindbaar’ is, of niet rechtmatig besteed.
Hier het rapport van de rekenkamer over vws:
https://www.rekenkamer.nl/publicaties/rapporten/2021/05/19/resultaten-verantwoordingsonderzoek-2020-ministerie-van-volksgezondheid-welzijn-en-sport
Het probleem wat Karin aankaart over grote bureaucratie vindt ik terecht. Maar laten we wel precies blijven over wat de problemen dan zijn.
Gebrekkig klinkt als ‘ach, wat maakt het uit, gebeurt overal wel eens’.
Bij mijn baas moet ik elke uitgave verantwoorden met bonnetjes, etc. Vrij normaal lijkt me zo in Nederland.
Bij overheid schijnbaar onmogelijk, want valt niet meer te controleren. Bij grotere bedrijven zie je dat overigens ook.
Het gaat hier om dat de kamer pas achteraf is geïnformeerd, in plaats van vooraf.
Dat is dus een ander probleem dan uitgaven niet kunnen verantwoorden met bonnetjes. Dat probleem komt ook voor bij VWS, maar over een flink kleiner bedrag dan die 5 miljard.
Oh gelukkig maar, dan is er niets aan de hand. Zie je wel. Ik dacht het al.
Uit het rapport:
“De betrouwbaarheid van deze informatie is door het Ministerie van VWS niet voldoende vast te stellen. Dat betekent dat het departement facturen voor testen betaalt, terwijl niet zeker is dat het aantal testen dat op de factuur staat juist is.”
“Vaak ontbreken de ontvangstbewijzen of andere brondocumentatie van deze goederen, waardoor het achteraf niet of nauwelijksmogelijk is vast te stellen of de goederen wel echt geleverd zijn.”
“Niet voor niets werd door de Algemene Rekenkamer in de afgelopen 20 jaar, 17 keer het subsidiebeheer als een onvolkomenheid in de bedrijfs-voering gekwalificeerd.”
Het gaat over 2020 om 400 miljoen, maar in de 17 jaren daarvoor gaat het dus om vergelijkbare bedragen (‘licht gestegen’) . De rest van de tekst liegt er ook niet. Ik vind niet dat je dat makkelijk kan baggetaliseren. Het is dit jaar wellicht niet de 5 miljard maar over de meerdere jaren gesproken haal je dat bedrag makkelijk.
Overigens hebben we nu voor de komende 10 jaar genoeg beschermingsmiddelen, dus waar klagen we over.
( Trouwens props voor Karin dat ze een enorm onderwerp altijd in een paar alineas glashelder weet neer te zetten )
Ik zet graag getallen in perspectief.
5 miljard in 1 jaar is 2,5% van de jaarlijkse belasting.
400 miljoen is voor mij niet heel zorgwekkend. Verspilling vindt ook in andere sectoren plaats.
en dan kan het over 17 jaar wel meer zijn, maar t.o.v. de belastingen over 17 jaar blijft het klein.
Ik vrees wel dat de Rekenkamer over 10 jaar niet meer kan achterhalen waar al die mondkapjes gebleven zijn…
Op het moment dat je VWS verwijt dat ze hun sommetjes niet kunnen verantwoorden, is het wel zo netjes dat de getallen die je zelf noemt wél kloppen. En dan mag je het van mij erg vinden en in perspectief zetten zoveel je wilt. 5 miljard in één jaar is natuurlijk niet hetzelfde als 5 miljard over meerdere jaren.
Het gaat mij vooral om het fenomeen dat zo’n getal van 5 miljard heel snel een eigen leven gaat leiden, zonder dat gecheckt wordt waar dit precies vandaan komt. Karin zit al fout, en Co neemt dat vervolgens over. Ook al zijn we het eens met de bedoeling, dan nog moeten we dat niet ok vinden.
Er va
Er valt niet te ontkennen dat de organisatie van de publieke gezondheidszorg in Nederland door 25 GGD’en langzamerhand achterhaald is maar wat er aan coronavaccins is weggeprikt door die 25 GGD’en staat voor zover mij bekend keurig netjes bij het RIVM geregistreerd, tenzij gevaccineerden daar bezwaar tegen hebben gemaakt.