ANALYSE - Neelie Kroes, Neerlands krachtigste politica in de recente geschiedenis, is aan haar laatste termijn als Eurocommissaris bezig. Voor wie na 1970 is geboren is Neelie Kroes al een leven lang een machtsfactor. Ook lange politieke carriéres lopen uiteindelijk af en de kans dat zij een derde termijn als Eurocommissaris gaat krijgen is klein.
Haar tweede termijn had ze al vooral te danken aan het feit dat de Vlaamse liberaal Guy Verhofstadt de christen-democraat Jan-Peter Balkenende politiek voor schut wilde zetten. Wat tot de historisch unieke situatie leidde dat een Europese lidstaat niet de door haarzelf gekandideerde voordracht in de Europese Commissie benoemd kreeg, maar een andere, dankzij een meesterlijk georkestreerde campagne van de Europese liberale partijen. Het gezichtsverlies voor Balkenende was enorm, maar dit legde ook een forse politieke hypotheek op Kroes haar vermogen om daadwerkelijk iets te betekenen gedurende haar tweede termijn.
Microsoft
Die tweede termijn staat in schril contrast tot haar roemruchte termijn daarvoor, toen zij het als houdster van het mededingingsdossier aandurfde om Microsoft een recordboete op te leggen van € 899 miljoen, later door het Europese Hof van Justitie gematigd tot € 860 miljoen. Het kwam haar op de bijnaam ‘Nikkelen Neelie’ te staan. Nu is de post mededinging in de Europese Commissie een zware post, maar wel één van de oudste en in die zin een veilig territorium. Haar huidige post, de Digitale Agenda is gloednieuw en het is niet verbazingwekkend dat het niet vanzelfsprekend is dat zij de budgetten krijgt waar ze om heeft gevraagd. Dat krijgt geen enkele Eurocommissaris, laat staan één met een nieuwe portefeuille. Dat nog los van het fenomeen dat er niet zelden overvraagd wordt om wisselgeld over te houden tijdens de uiteindelijke budgetrondes. In het geval van Kroes’ Digitale Agenda is er echter geen sprake dat er slechts wisselgeld is weggegeven: zij vroeg om € 9.2 miljard om alle Europeanen aan breedbandinternet te helpen en kreeg uiteindelijk een miljard. Dat is slechts 10% van wat zij nodig dacht te hebben.
Nu was haar geloofwaardigheid al flink aangetast doordat zij Karl-Theodor zu Guttenberg in haar kabinet opnam na zijn aftreden als minister van defensie van Duitsland vanwege plagiaat in zijn proefschrift. Het valt niet uit te sluiten dat dit een stukje aflossing van haar politieke hypotheek op haar benoeming was. Ook qua wetgevingsdossiers zit het niet mee. Tot nog toe heeft ze één Europese Richtlijn voorgesteld, officieel de Network, Information en Security Richtlijn (NIS), maar onofficieel de Cybersecurityrichtlijn. De commentaren zijn tot op heden bijna onverdeeld negatief. Haar enige kans om deze termijn niet als mislukking de geschiedenis in te laten gaan vóór het Europees Parlement in maart met reces gaat voor de Europarlementsverkiezingen is haar andere wetgevingsinitiatief: de Telecommunicatieverordening.
Roamingtarieven
En daaruit blijkt dat Kroes nog lang niet afgeschreven moet worden als politica en als bestuurder. Om haar politieke erfenis veilig te stellen heeft ze een Faustiaans pact gesloten met de telecommunicatiebedrijven. Kroes wil niet alleen de geschiedenis ingaan als de vrouw die Microsoft op de knieën dwong, maar ook als degene die de door iedere burger gehate roamingtarieven voor mobiele telecommunicatie in het buitenland heeft afgeschaft. En de telecompartijen willen haar daarbij best ter wille zijn, om een heel eenvoudige reden: spraaktelefonie als aparte dienst is hoe dan ook gedoemd te verdwijnen in een wereld waar netneutraliteit bestaat. Net zoals SMS weggevaagd is door slimme spelers als WhatsApp is het slechts een kwestie van tijd dat het normaal wordt dat een soortgelijke applicatie mobiel bellen wegvaagt. Skype is een goede kandidaat. En dan is het slechts een kwestie van in een willekeurig land een prepaid data-SIM in je mobieltje stoppen (in de meeste ons omringende landen ben je voor zo’n 25 euro al snel goed voor 2 GB aan dataverkeer, voldoende om een week of twee vooruit te kunnen) en net zo bereikbaar zijn als daarvoor. Roamingtarieven zijn een zombie, de enige reden dat we er nog enigszins last van hebben is omdat we af en toe nog ouderwets bellen naar een telefoonnummer in plaats van naar een instant messaging adres. En omdat SIM-locked telefoons nog voorkomen, maar ook dat is een uitstervend fenomeen.
Netneutraliteit moet dood
Voor de telecombedrijven valt er echter enorm veel te winnen bij een internet waarbij ze op toepassingen en dienstverleners mogen discrimineren. De omzetten zijn compleet gedecimeerd door een grotendeels netneutraal internet. Als je je bedenkt dat Vodafone een SMS-bericht gelijk stelt aan 512 kilobyte dataverkeer volgens hun huidige tarieven, terwijl een SMS-bericht in feite 150 tekens plus wat adresinformatie is en daarmee nog geen kilobyte groot is, dan is het niet langer gepast om over ‘winstmarges’ te spreken. Een term als ‘buit’ is dan eerder op zijn plaats. Het is geen wonder dat WhatsApp zo’n furore heeft gemaakt, ondanks de privacybezwaren die aan dat bedrijf kleven. Want bij dezelfde prepaidbundel verstuur je voor de prijs van één SMSje dus zo’n duizend WhatsApp-berichtjes. Netneutraliteit zoals in Nederland is ingevoerd en wat mogelijk nagevolgd gaat worden door landen als Duitsland en Oostenrijk maakt het onmogelijk om zo’n discrepantie in beprijzing voort te laten bestaan. Netneutraliteit moet koste wat het kost dood, dus het is niet moeilijk om iets op te offeren wat hoe dan ook geen toekomst had in een wereld met netneutraliteit. De telecombedrijven zouden niets liever willen dan Skype op de mobiel onmogelijk maken, WhatsApp te filteren en een aflevertarief op het vaste internetvideodiensten zoals NetFlix en YouTube te laten betalen. Wat en passant disruptieve nieuwkomers bij voorbaat de pas af zou snijden. Geen nieuwe akelige verrassingen meer voor de gevestigde orde. Weer de hemelhoge tarieven waar hun financiering en beurskoerzen ooit op waren gebaseerd.
En het voorstel van Kroes doet precies dat, al noemt zij dat ook netneutraliteit. Want dat verkoopt beter. En daarnaast, welke Europarlementariër gaat nu moeilijk doen over dat moeilijke onderwerp netneutraliteit als een gemakkelijk aan de kiezer uit te leggen verhaal over roamingtarieven in het geding is? Dat de werkelijkheid niet alleen genuanceerder, maar precies andersom is, is een lastiger verhaal. Kroes’ erfenis dreigt een gifpil voor de toekomst te worden. Of moeten we het een telecomgifbelt noemen?
Reacties (7)
Een echt groot politicus weet ook op een niet makkelijk scorende positie er zo’n draai aan te geven dat die positie er wel toe doet. Dat kan Neelie Kroes overduidelijk niet, en dus valt ze (eindelijk!!!) door de mand. Als een politieman met een beetje macht boetes uitdelen aan grote bedrijven op haar vorige positie kan elke Jan Boerenlul. Tja……….
Nu ben ik misschien een oude lul, maar de meeste mensen die ik ken bellen – ook via wifi – zo goed als niet via skype. Ja, als ze een tijdje in het buitenland zitten, ja. En even een 2gb simkaart kopen en dan kan je twee weken door met skype? Ik mag al blij zijn als ik uberhaupt dekking heb op de plekken waar ik ben, laat staan dat daar dan ook nog dataverkeer overheen kan. En ja, dat is gewoon in de EU hoor.
Voor mij – en voor zeer veel mensen – is dat “af en toe” stiekem “zo goed als altijd”. Leuk dat je deze dingen roept, maar voorlopig is de situatie die je schetst toekomstmuziek.
@2: daarom noemde ik Skype nadrukkelijk als kandidaat. Niet als gelijkwaardige killer-applicatie als WhatsApp. Meer als illustratie dat het geen verre toekomstmuziek hoeft te zijn.
@1: Daan, blijf alsjeblieft over je motor praten. Dan lijkt het in ieder geval alsof je nog weet waar je het over hebt.
De ondeugdelijkheid van VVDer Kroes is legendarisch. Omdat te bewijzen roep ik hier haar beleid contra de NL-binnenschippers in de herinnering.
Die schippers dwongen met hun toentijdse ´Evenredige Vrachtverdeling´(een Traditie annex wettelijke regeling) handhaving van een oneconomische gang van zaken af, die liberale Kroes legaal-politiek wilde afschaffen. De schippers gingen grof tekeer, Kroes kromp ineen, als een uitgewrongen dweil.
Dít is VVD, dát Kroes. Een vertegenwoordigende VVD-er met ruggegraat wordt te schaars aangetroffen om met die politieke organisatie in zee te mogen gaan.
Goed artikel.
Daan heeft wel een heel erg klein puntje in zijn kritiek. Nikkelen Nelie is een beetje een persiflage van haar opstelling bij Mededingen. Het is namelijk wel knap dat ze Microsoft op de knieën kreeg, maar het zou pas echt knap/dapper zijn als zij diezelfde opstelling had gehad inzak grote Europese bedrijven zoals Franse autobedrijven. Die gingen tegen de mededingingsregels in hun nationale vestigingen beschermen via protectionistisch beleid. Daarin was Nelie niet zo bikkelhard, omdat je natuurlijk niet Franse tak in Brussels tegen je in het harnas wilt jagen.
@6.
Dat kon haar Nederlandse voorganger Bolkestein wel. Die heeft de Fransen wel op de knieën gekregen met het vrijgeven van een bepaalde markt waar de staat grootaandeelhouder in was, telefonie of energie, dat is me ontschoten.