Elke dag wordt er gepeild, redacties van praatprogramma’s draaien overuren en er zijn meer kieshulpen dan politieke partijen. Het aantal behandelde onderwerpen is echter beperkt (lees: het H-woord en coalitievorming). GeenCommentaar duikt een stuk dieper in de materie en zet voor een aantal verschillende onderwerpen de verkiezingsprogramma’s naast elkaar. Vandaag: deel 2 van de gezondheidszorg (deel 1).
Net als in het eerste deel ziet u hieronder wat de politieke partijen zoal van plan zijn met de gezondheidszorg, uitgesplitst naar de thema’s kwaliteit, medisch-ethische kwesties, preventie, langdurige zorg en de financiële gevolgen van het beleid. Onder het thematische gedeelte worden wederom op een wat luchtigere wijze de zorgparagrafen van de politieke partijen besproken. In dit deel zijn dat GroenLinks, D66, SGP, PvdD en Trots. Ook dit artikel is te lezen in pdf-formaat.
De thema’s
Kwaliteit (controle en organisatie)
Alle partijen zijn voor het instellen van een nieuw, centraal kwaliteitsinstituut voor cure en care. Daarnaast willen de partijen wettelijke maatregelen nemen die de positie van de Raden van Bestuur van ziekenhuizen sterker maakt ten opzichte van medisch specialisten, wat de Raden van Bestuur meteen verantwoordelijk maakt voor de kwaliteit. Dit laatste wordt expliciet door het CDA gemeld. De SP wil dat de bevoegdheden van de Inspectie worden uitgebreid.
Het Elektronisch Patiëntendossier (EPD) wordt door het CDA zonder omhaal ingevoerd. GroenLinks wil het EPD niet invoeren zolang de privacy niet is gewaarborgd, CU wil nader onderzoek doen in verband met privacy en D66 wil een proef met het EPD eerst evalueren. Als het EPD er komt, wil D66 dat alleen de patiënt bepaalt wie er inzage in krijgt. SP en maken VVD geen melding van het EPD in hun verkiezingsprogramma’s.
Het CDA wil net als de PvdA meer openbaarheid over kwaliteit van instellingen. De eerste partij wil per instelling een patiëntveiligheidssysteem.
Medisch-ethische kwesties
Het valt op dat ChristenUnie en D66 het meest melden over medisch-ethische kwesties; het zijn niet toevallig de partijen die lijnrecht tegenover elkaar staan. De ChristenUnie zegt in de inleiding dat abortus en euthanasie een verkeerde weg zijn en wil die praktijken het liefst afschaffen. Maar waar dat wettelijk niet mogelijk is, proberen ze alternatieven te creëren. De PvdA, VVD en SP zijn erg summier. Naast embryoselectie, zegt de VVD slechts dat de overheid uiterst terughoudend moet zijn als het privézaken betreft. Zelfbeschikking is een belangrijk recht.
Embryoselectie moet wat D66 en VVD betreft mogelijk zijn bij het risico op ‘doorgeven’ van ernstige genetische afwijkingen. D66 voegt daaraan toe dat niet de overheid bepaalt wat ernstige genetische afwijkingen zijn. Onderzoek met embryo’s is toegestaan als het aan D66 ligt. Dat mag wel alleen als het nut groot is en er geen alternatief mogelijk is. De ChristenUnie wil onderzoek met niet-embryonale stamcellen stimuleren.
CDA en CU willen meer voorlichting over ongewenste zwangerschappen. Daar hoort volgens CU ook schoolvoorlichting op seksuele moraal bij. Elke school is wat die partij betreft vrij om dat zelf in te vullen. D66 wil dat er een speciaal preconceptiespreekuur komt. De anticonceptiepil hoort tot het 18e levensjaar in het basispakket. Waar toch ongewenste zwangerschappen optreden, moet volgens CDA, CU en D66 voorlichting gegeven worden. CDA en ChristenUnie zien adoptie als alternatief voor abortus. Overtijdbehandeling moet wat het CDA betreft in de abortuswetgeving, wat D66 betreft moet die er juist uit. Het CDA pleit voor een handhaving van de wettelijke bedenktijd van vijf dagen (dus ook voor overtijdbehandeling), D66 wil die bedenktijd juist afschaffen. Huisartsen mogen abortuspil voorschrijven als het aan deze partij ligt. De ChristenUnie wil de zwangerschapsduur waarbinnen abortus mag verlagen van 24 naar 18 weken.
Euthanasie bij pasgeborenen is verboden als het aan CU ligt, maar wordt onder strikte voorwaarden toegestaan door D66.
Het CDA handhaaft het status quo van de euthanasie-praktijk. GroenLinks wil euthanasie (en abortus) uit het strafrecht. CDA en CU wijzen op palliatieve sedatie als alternatief voor euthanasie, waar D66 juist meldt dat euthanasie en palliatieve sedatie twee verschillende praktijken zijn. D66 wil euthanasie ook toestaan voor niet-lichamelijke aandoeningen. PvdA, GroenLinks en D66 pleiten voor een maatschappelijke discussie over kwaliteit van leven in de laatste levensfase (‘levensmoeheid’).
Preventie
Het CDA wijst op meer verantwoordelijkheid voor burgers. Op zorgprofessionals wordt een appel gedaan om patiënten aan te spreken op hun leefgedrag. De bestrijding van overgewicht heeft prioriteit en initiatieven om zoveel mogelijk mensen aan een EHBO-diploma te helpen worden gesteund.
De PvdA wil meer voorlichting over leefgewoonten. Daarnaast moeten sport en beweging gestimuleerd worden en sluipende eenzaamheid van ouderen worden bestreden. Wat alcoholmisbruik betreft wil de PvdA de leeftijdsgrens die nu bestaat strikter handhaven. De PvdA ziet dat er gezondheidsverschillen bestaan die te maken hebben met sociaal-economische factoren. Een groot deel van de genoemde ideeën die hierboven staan moet worden uitgevoerd door gemeenten. Taken uit AWBZ en jeugdzorg worden overgeheveld naar de gemeenten die preventie in samenhang met onderwijs, werk en welzijn kunnen organiseren.
De SP wil verkleiningen van gezondheidsverschillen vastleggen als doel van beleid. De socialisten willen meer investeren in gezondheidsverschillen die samenhangen met sociaal-economische status. Verder wordt gezond gedrag bevorderd en moeten omgevingsfactoren worden veranderd [? -RH]. Er komen maatregelen tegen alcoholgebruik.
De VVD vindt paternalistisch overheidstoezicht op het priveleven ongepast en verwerpelijk. Mensen die er een ongezonde leefstijl op nahouden worden dan ook niet gestraft door hogere premies. De liberalen willen meer voorlichting.
GroenLinks is van alle partijen het meest concreet. Genoemd worden onder andere een btw-vrijstelling voor fruit, de verplichting voor scholen om gezonde schoolkantines en sportmogelijkheden te organiseren en een reclameverbod op snoep voor kinderen.
ChristenUnie kiest ervoor “de besluitvormingsprocedure rondom de toelating van nieuwe vaccins te verbeteren”. Daarnaast wil de partij deelname aan preventief bevolkingsonderzoek (borstkanker, baarmoederhalskanker) bevorderen door een premiekorting voor deelnemers in het vooruitzicht te stellen. Zorgprogramma’s die gezond gedrag bevorderen moeten in het basispakket komen.
D66 wil gezond gedrag belonen. Ik neem aan dat dit leidt tot een premierkorting. Verder is D66 voor het rookverbod en verdere ontmoediging van roken. De sociaal-liberalen willen gezondheidsschade door alcohol en drugs beperken, zeker bij jongeren. Daarvoor moet meer voorlichting komen aan jongeren en komen er specifieke programma’s voor ouders en docenten voor herkenning van alcohol- en drugsgerelateerde problemen. D66 wil dat de leeftijdsgrens van 16 jaar strenger wordt gehandhaafd. Wat de borstkankerscreening betreft moet er onderzocht worden of de leeftijd moet worden aangepast.
Langdurige zorg (AWBZ, WMO)
De Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) zal ongeacht de verkiezingsuitslag een grote gedaantewisseling ondergaan. In de AWBZ gaat rond de 25 miljard euro om, waarvan voor een groot deel geldt dat niet inzichtelijk te maken is waar dat geld aan uitgegeven wordt.
Het CDA, de PvdA, VVD, GL en D66 willen bepaalde functies van de AWBZ overhevelen naar andere domeinen, zoals de Zorgverzekeringswet (Zvw) en de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo). Het CDA plaatst kortdurige zorg in de Zvw en andere onderdelen in de door gemeenten uitgevoerde Wmo. De PvdA zet taken om naar Wmo, de VVD en GroenLinks willen langdurige zorg naar de Zvw en D66 hevelt functies over naar Wmo en Zvw.
Zorg en wonen worden wat CDA, PvdA, VVD, CU, GL en D66 gescheiden. Hierdoor moet een bewoner van een zorginstelling zelf huur aan de zorginstelling betalen. Dit wordt gecompenseerd door een verlaging van de eigen bijdrage en huurtoeslag. NB: Ook vier jaar geleden was er brede consensus over het scheiden van zorg en wonen!
Op de SP na, zijn alle partijen voor het persoonsgebonden budget (PGB). Het CDA wil dat verder uitrollen in de vorm van vrij uit te geven ‘vouchers’, die 90% van de kosten dekken. De overige 10% is eigen bijdrage. Het CDA pleit wel voor objectieve kwaliteitseisen.
Het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) blijft wat het CDA betreft verantwoordelijk voor de indicaties. Het centrum moet dan wel transparanter, efficiënter en beter controleerbaar worden. De PvdA wil bezuinigen op indicatiebureaus, de SP wil dat verpleegkundigen in de wijk de indicaties afhandelen in plaats van het CIZ. De ChristenUnie wil één indicatie en de AWBZ laten uitvoeren door een zelfstandig bestuursorgaan. GroenLinks kiest voor één indicatiecentrum voor zorg, onderwijs, werk en inkomen. D66 wil het CIZ sterk afslanken en de indicaties achteraf toetsen.
Op de functie begeleiding wordt door de PvdA 20% bezuinigd, D66 rekent een eigen bijdrage en de VVD schrapt de functie als geheel. Omdat deze partij verwacht dat de kosten in een ander domein terecht komen, wordt uitgegaan van een kostenreductie van 50%.
De VVD wil ook gehandicaptenzorg voor mensen met een IQ hoger dan 70 schrappen en de uitkering aan mantelzorgers moet worden opgeschort. Het CDA, GL en D66 willen juist meer uitgeven aan mantelzorgers: het CDA stelt mantelzorgwoningen voor en een vrijstelling van de sollicitatieplicht voor werklozen die ouder dan 60 zijn en mantelzorger zijn. GroenLinks en D66 willen dat mantelzorgers worden ondersteund door professionals.
ChristenUnie en D66 willen “zorgsparen”, zodat door de burger kan worden geanticipeerd op voorspelbare zorgkosten.
Financiële gevolgen
Het resultaat van alle beleidsvoorstellen, zoals uitgedrukt in ombuigingen en intensiveringen is in de grafiek hieronder te zien. Het meetmoment is 2015, naar miljarden euro’s van 2010.
Bijgevoegd als pdf een drietal tabellen uit de CPB-berekeningen. De eerste tabel laat de budgettaire aanpassingen van Zorgverzekeringswet (en overige aanpassingen) zien. De tweede tabel geeft weer hoe de partijen de AWBZ willen inrichten. De derde tabel is misschien wel de interessantste: weergegeven het effect op het EMU-saldo, de werkgelegenheid en de gemiddelde groei van de zorguitgaven tussen 2011 en 2015.
Varia
GroenLinks
GroenLinks geeft verdere invulling aan het libertair paternalisme door te pleiten voor een reclameverbod op snoep voor kinderen onder de 12 jaar. Nooit meer Peter Jan Rens dus.
Onder de titel “voorkomen is beter dan genezen” wil GL dat gemeenten en bedrijfsleven afspraken maken over advisering aan mensen met een laag inkomen. Accountancybedrijven die armlastige wijken adopteren en de inwoners ervan van advies voorzien is een voorbeeld. Maar gratis is niet goedkoop, zoals Dagblad De Pers wel weet.
D66
Het is natuurlijk al jaren bekend dat D66 geïnfiltreerd is door de homolobby. D66-hotemetoten hoeven zich daarom, in tegenstelling tot ex-PvdA-bewindslieden, niet te profileren op de Gay Pride: de sociaal-liberale partij wil een keurmerk voor homovriendelijke zorginstellingen invoeren. En omdat de partij vertrouwt op de eigen kracht van mensen, zullen hobbyisten die een mooie augmented reality-toepassing voor smartphones in elkaar knutselen (waar is de dichtstbijzijnde homovriendelijke zorginstelling) bejubeld worden.
SGP
De partij van de mannenbroeders lijkt moeilijk te associëren met (top)sport. De SGP geeft hier verdere invulling aan door topsport niet meer te subsidiëren.
Ook liederlijk vertoon door alcohol moet ingeperkt worden. Alcohol hoort in een kelkje dat wankel op een gehaakt kleedje op een betegelde tafel staat. Daarom wordt er “een landelijk logo ontwikkeld voor FRIZZZ-feesten (Zonder alcohol, Zonder drugs, Zonder roken)”.
PvdD
Het deel van de politiek dat over mensen gaat is bij de PvdD op zijn minst overzichtelijk te noemen: het maakt 10 van de 50 pagina’s in het verkiezingsprogramma uit. De zorgparagraaf is bondiger dan een gemiddelde Quote van de Dag op GeenCommentaar. Verder is de partij van mening dat er een einde moet komen aan de bioindustrie.
Trots op Nederland
Naast de tekst van de zorgparagraaf staat een foto van een vlieger. Het doet me denken aan een VVN-spotje van jaren terug. De zorgparagraaf is als het onoplettende meisje dat omineus omvergestiefeld wordt door een hond. Laten wij toch vooral niet het vliegerende jongetje zijn dat vervolgens zegt: “wil jij ‘m even hebben? Het mag wel!” Serieus mensen: die spot is niet voor niets de langslopende reclame op tv geweest.
Terug naar de inhoud: Wat Verdonk betreft kunnen we zorg ook internationaal inkopen, het is immers niet nodig alles zelf te moeten hebben. Dat staat helaas haaks op de marktgedachte van Verdonk: waar ziekenhuizen met elkaar concurreren, zal hoogtechnologische zorg op meer plekken ingezet worden. Tenzij Rita innovatie verbiedt natuurlijk.
Arthur, de financiële man van Trots was ongetwijfeld in zijn nopjes met de ongeveer 30 miljard euro die er per jaar op de zorgverzekeringswet kan worden bezuinigd: “Alleen eerste hulp, noodhulp en ambulancedienst zal worden betaald uit algemene middelen.” Tip aan alle mensen die te maken hebben met liesbreuk, MS, reuma, bloedarmoede, Graves en kanker: maak op 9 juni het vakje bij Trots op Nederland maar niet rood. Je vraagt je af waar Carel, de arts, was bij het samenstellen van dit stuk onbedoelde hilariteit.
Reacties (15)
Dank Roy!
Ik zag vanmiddag toevallig met een collega ook de zorgpassages van de partijen nog eens door te nemen. En al pratende, wikkende en wegende kwamen we er op uit dat het qua belang voor ons werk en voor onszelf als “patiënt” of nog gezonde burger, het beste is op SP te stemmen.
Dat waren we eigenlijk niet van plan. Dit is de eerste keer dat ik ook een zwevende kiezer ga worden?
Nog een vraagje. Je zegt over de AWBZ-uitgaven dat bij “een groot deel geldt dat niet inzichtelijk te maken is waar dat geld aan uitgegeven wordt”.
Zit ik me daarvoor elke dag de pleuris te tikken om elke seconde en elke handeling te verantwoorden??
Wat is er dan niet inzichtelijk?
Ik ben benieuwd naar je onderwijsoverzicht.
@1: Ik moet heel eerlijk zeggen dat het mij helemaal niet het beste lijkt om op de SP te stemmen. Maar dan ook echt heel erg niet.
Die partij heeft geen visie (behalve dat “de markt” moet verdwijnen), zegt vrijwel niets over ethische kwesties, zegt in het programma niets over het EPD, debiteert wat nietszeggendheden als het op preventie aankomt en wil het zorgsysteem zo radicaal omgooien dat het CPB maar niet eens berekend heeft hoeveel geld dat gaat kosten. Heeft het positieve effecten? Nee, want de zorg wordt weer gebudgetteerd, aanbodgestuurd en niet-innovatief. Worden de kosten dan beheerst? Nee, van alle partijen laat de SP de kosten van de zorg het hardst oplopen: met 5% per jaar.
Dan de AWBZ. De PGB’s worden misbruikt, als er al kwaliteitsnormen zijn, dan heeft driekwart van de zorginstellinkjes die niet. Kijk, wat dat betreft kan ik me voorstellen dat je SP als beste kiest. Die willen de indicatiestellers niet in het kantoor, maar bij de mensen thuis. Die willen het PGB afschaffen. Die willen regiofuncties voor zorgverzekeraars.
Wat langdurige zorg betreft: ja, daar begrijp ik het bij. Voor de rest zou ik, als ik een stemadvies zou geven, willen zeggen dat je vooral niet op de SP of de VVD zou moeten stemmen (en PvdD, PVV en ToN natuurlijk ook niet, maar dat spreekt voor zich).
PS: Het doorspitten van de verkiezingsprogramma’s en het resultaat zinnig opschrijven is een dwaasmakende klus. Mark doet de onderwijsparagraaf.
@Roy: hoop dat je nog niet helemaal dwaas bent, in elk geval dank!
@3: Graag gedaan! Het valt mee met mijn dwaasheid, het is mooi weer buiten. Ik herstel aardig.
Ik heb overigens geprobeerd de thematische overzichten objectief te beschrijven. Mijn #2 is een misschien een resultaat van een ingehouden mening :-)
Is voor het eerst in jaren dat de keus voor mij moeilijk is, ben er nog niet uit, maar dit helpt zeker.
@Roy: Ik begrijp je en ja, de SP werkt niet uit hoe de kosten dan gedekt moeten worden.
Hoewel een goed verstaander wel weet wat “omgevingsfactoren” voor de gezondheid kunnen betekenen. Slapen in huizen naast drukke wegen, wonen onder de rook van Schiphol, onregelmatige werktijden bijvoorbeeld.
De andere partijen doen toch veel wat nu ook gerbuikelijk is: schuiven met postjes. Dat heeft de zorg tot nu toe geen cent goedkoper gemaakt.
Dus kom je op mijn idee. Goede zorg voor iedereen is duur en blijft duur. Wil je dat handhaven dan zal het geld dus op een heel andere manier gevonden moeten worden.
Zo bekeken kiest der SP dus voor die dure zorg en rommelt de rest er ouderwets doorheen.
Ik herinner een ieder er aan dat ik geen fanatieke aanhanger van de SP.
Overigens was de SP de eerste die concreet wat aan preventie deed. Bij hun huisartsen kon je 1x per jaar een absoluut geen dure chek-up doen.
@6: ik weet wel wat omgevingsfactoren zijn, maar dat kan van alles zijn. Die hele paragraaf straalt voor mij een ongeïnspireerdheid uit.
En ja, iedereen schuift met postjes, de SP ook. Maar ik vertel een paar reacties eerder waarom de plannen van de SP leidt tot aanbodgestuurde, gebudgetteerde zorg waar geen enkele prikkel tot innovatie in zit. Plannen die leiden tot een meer dan radicale verandering van de zorg waar bakken met geld alleen al in die verandering gaan zitten. Vervolgens wil de SP een lagere nominale premie en geen eigen risico. Geen zorgverzekeraars. Dat is onhoudbaar en alle getallen van het CPB geven dat aan.
Al die bureaucratie waar men het over heeft, komt niet alleen door marktwerking. Het komt ook doordat onder andere de overheid probeert de kosten in de hand te houden. Daarom moet er meer verantwoord worden. Het komt ook door een wens van meer openheid over kwaliteit en door meer mogelijkheden die de voortschrijdende wetenschap ons biedt. Het is net zo zeer een reactie op de kostenexplosie in de jaren negentig als op de DBC’s van zes jaar terug.
Ja, de SP kiest voor die dure zorg, maar zonder daar echte keuzes te maken, anders dan de makkelijke keuze tot “meer solidariteit”. Verlaag de nominale premie, schaf het eigen risico af, belast de meer verdienenden meer en we zullen wel zien hoe solidair men zal blijken te willen blijven.
Dan die preventie. Preventie zal de belangrijkste kostenbeperker zijn in de gezondheidszorg. Vaccinaties en voorlichting als primaire preventie; borstkanker-, baarmoederhalskanker-, darmkankerscreening als secundaire preventie; en een ‘anderhalfdelijncentrum’ als tertiaire preventie voor diabetes etc. Zo’n jaarlijkse checkup bij de huisarts klinkt sympathiek, maar het is niet sensitief en niet specifiek en daarom als preventiemiddel weinig nuttig.
Ik lees dat je geen fanatieke aanhanger van de SP bent. Dat ik hier nu zo fel op in ga heeft ook niets met jou te maken, maar meer dat ik erg teleurgesteld ben. Ooit was ik razend op Hoogervorst. Marktwerking in de zorg, het zou niet moeten mogen. Ik abonneerde me (als GroenLinks-stemmer) op de nieuwsbrief. Met verloop van tijd zag ik minder in wat nu helemaal het probleem was, zelfs toen ik er dagelijks mee te maken had. Mijn beeld veranderde dus door wat ik zag.
Er zijn ongetwijfeld ook mensen die andere dingen zien, dat geloof ik best. Maar die mensen bedient de SP niet en dat vind ik bedroevend. Die paragraaf blijft simpelweg roepen dat de markt afgeschaft moet worden. Verder staat er niets. Ongeïnspireerd, geen verhaal, geen invulling. En dan vraag ik me af waar de SP van zes jaar geleden is.
En als je geen verhaal hebt, gaat het toch weer om de centen. Waar de VVD denivelleert tot in het asociale, marktwerking als dogma hanteert en niets biedt om de markt in de hand te houden, daar is het de SP die niet verder komt dan het opgewarmde kliekje van zes jaar geleden dat de solidariteit juist op scherp zet en geen oplossingen biedt voor de kostenvermeerdering op de (middel)lange termijn.
@8: Dat je “hier nu zo fel bent” zie ik als pure passie. Ik kan me natuurlijk ook vergissen en een SP-trauma over het hoofd zien :-)
Het is natuurlijjk wel zo, dat vgoor de invulling van de ideeën die in een verkiezingsprogramma staan, veel verder gekeken moet worden dan alleen naar die panfeletten. Dat geldt vcor elke partij, dus ook voor de SP.
Overigens vind ik dat GL, D66 en de CU hier en daar de meest uitgewerkte verkiezingsprogramma’s hebben.
Wat de zorg betreft: nogmaals, er moet scherper een pricipiële keuze worden gemaakt op basis waarvan we het soort zorg willen.
Misschien moeten we eens brainstormen over een GC & Cokema nota getiteld: Het Gouden Ei van Columbus, de enige, echt gezonde zorg.
@9: Ik heb nog nooit SP gestemd, nog nooit over nagedacht zelfs, dus het zal inderdaad een soort passie zijn.
Natuurlijk moeten de maatregelen nog uitgewerkt worden. En ik heb bij de variabesprekingen bij het CDA al gezegd hoe een programma er wat mij betreft uit moet zien: een balans tussen waarom, wat en hoe. Bij de SP is die balans er niet. Ik ben D66-lid, maar toch kan een programma als dat van CU me meenemen in een gedachtegang, kan het me uitleggen waarom bepaalde keuzes op een bepaalde manier genomen worden. Dát wil ik zien.
Wat dat betreft voldoet de SP niet. Dan denk ik terug aan de tijden dat Agnes Kant echt aanwezig was in de debatten over zorg. Je kon de betrokkenheid bijna ruiken. Ik vind dat nu verdwenen en voor iemand die zich ook betrokken voelt, is dat teleurstellend.
Even terug naar de twee zorgpostjes: ik heb de inkomenseffecten van de aanpassingen aan de zorgtoeslag hier niet meegenomen, omdat dat door het CPB onder sociale zekerheid werd geschaard.
door te pleiten voor een reclameverbod op snoep voor kinderen onder de 12 jaar.
Wat nog veel te mild is. Het is al lang aangetoond dat kinderen het verschil niet kunnen maken tussen reclame en echte informatie. Er moet gewoon een reclameverbod bij kinderprogramma’s komen.
@11: Ik had het er speciaal voor jou neergezet :-)
Ik weet niet goed of ik het er mee eens ben. Ik ben flexibel wat dat betreft. Wat ik wel graag zou zien is een dramatische verhoging van de accijnzen op tabak. Drie euro erbij ofzo.
@12: Moet wel Europees dan, want anders hebben we straks een georganiseerde misdaad die zich volledig mikt op sigarettensmokkel ipv cocaïne en heroïne.
Overigens wijzigen de partijen nogal eens wat aan hun programma, heb jij daar wat zicht op Roy?
PvdA kwam ermee in het nieuws, maar bv. D66 verhoogde de eigen bijdrage (10% in programma, werd 25%).
@14: Het klopt dat D66 die percentages verhoogd heeft. Toen ik dit schreef ging ik al uit van een eigen risico van 25% (omdat dat de cijfers van het cpb heeft opgeleverd). Ik zeg er wel bij dat het eigen risico van 25% per rekening een plafond heeft, dat je bij andere partijen veel sneller bereikt, doordat daar de eerste rekeningen volledig meetellen voor het eigen risico. Doordat D66 25% van elke rekening neemt, is de eigenrisicoprikkel meer uitgespreid (en dus langer effectief) en is de patiënt die weinig van de zorg gebruik maakt goed af.
De PvdA had een inkomensafhankelijk eigen risico naar het CPB gestuurd, maar dat hebben ze later teruggedraaid. Geen idee wat ze daar nu mee willen.