KSTn – Minimumstraffen voor moord en doodslag

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Logo kamerstukken van de dagDhr Eerdmans heeft een voorstel van wet ingediend om het wetboek van strafrecht te wijzigen. Deze wijziging houdt in dat er een minimale straf komt voor misdaden als moord en doodslag.
In zijn memorie van toelichting geeft hij aan waarom dit wenselijk is en hoe dit in de praktijk gebracht kan worden.

We zijn heel benieuwd naar uw mening over dit voorstel. Met opzet is er voor gekozen niet, selectief, een aantal quote´s te plaatsen. We gaan er van uit dat wanneer u deelneemt aan de discussie, u in ieder geval de eerste 7 pagina´s van de toelichting heeft gelezen.

En ik ga weer over tot de orde van de dag.
KSTn = Selectie uit recente KamerSTukken.

Reacties (30)

#1 HansR

Interessant stuk. Vooral het uitgangspunt dat er te licht wordt gestraft in nederland:

…vervolgens niet verzwakt maar versterkt door de te lichte straf waarmee deze daden vergolden worden en de wetenschap dat een veroordeelde crimineel in Nederland nooit zijn hele straf uitzit. Een te lichte wijze waarop de Nederlandse rechtsstaat ernstige misdrijven sanctioneert, ondergraaft het vertrouwen van burgers in die rechtsstaat.

Dat wordt gewoon geponeerd als voldongen feit.

Desalniettemin is het duidelijk dat ons omringende landen zwaarder straffen. Enige harmonisatie in Europa is niet onlogisch. Aan de andere kant is vroeger in Nederland ook zwaarder gestraft. De redenen waarom men lichter is gaan straffen en de rationale achter de rechterlijke vrijheid komen niet aan de orde (wellicht heb ik iets gemist, het zal vast wel opgemerkt worden).

Ik kan me wel iets voorstellen bij minimumstraffen voor de bedoelde vergrijpen. Toch krijg ik het aarzelende gevoel dat we weer op weg zijn naar de stokslagen en erger. Al zal dat allemaal nog wel een tijdje duren.

Ben benieuwd naar de behandeling en het resultaat.

  • Volgende discussie
#2 Marynus

Ik denk niet dat dit enig effect zal hebben op het aantal moorden en doodslagen (wat volgens mij de doelstelling van de minimumstraffen is).

Hoewel veel mensen bij moord denken aan een tot in de puntjes gepland misdrijf, denk ik dat de meeste moorden niet zo goed doordacht worden. Ik vraag me dan ook echt af hoeveel moordenaars een cost/benefit analyse maken voordat ze een moord plegen. Of je nou 7 of 14 jaar vastzit, het zal niet heel veel verschil maken.

Volgens mij moet er meer gekeken worden naar:
-De pakkans
-Optreden voordat de moord is gepleegd.

Ik denk dat de pakkans een veel grotere invloed heeft. Als je bijna zeker weet dat je gepakt zal worden , dan denk ik dat je minder snel een misdrijf zal plegen.

Ook vind ik dat er veel strenger en sneller moet worden opgetreden in de risicogroepen.

Kijk voor interessante info:
http://statline.cbs.nl/StatWeb/table.asp?PA=37683&D1=0,1,20-103,127,128&D2=0&D3=0&D4=(l-11)-l&DM=SLNL&LA=nl&TT=2

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 esgigt

Ik vond de toelichting iets te lang (28 pagina’s) om helemaal door te lezen.

Mij valt op dat Dhr. Eerdmans de strafmaat wil conformeren met die van omringende landen, die in sommige gevallen een ander rechtsysteem hanteren (jury rechtspraak).

Ik constateer met Eerdmans dat een aantal incidenten de gevoelens van veiligheid beinvloed hebben.
Echter denk ik niet dat de maatregelen die hij voorstaat (het wraak aspect in de straf) enige preventieve werking zal hebben, noch dat de veiligheidsgevoelens in de maatschappij erdoor positief beïnvloed zullen worden.

Het (algemene) gevoel van veiligheid kan, volgens mij, beter via andere wegen verbeterd worden, zoals een intensievere behandeling door politie en justitie van kleine criminaliteit.

Het voorstel van Eerdmans ademt uitsluitend hardere wraak, waar een andere aanpak van onveiligheidsgevoelens geboden is. Ergo hij slaat wederom de plank mis.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Steeph

@Marynus: Ik lees niet dat het hem primair gaat om minder moorden. Volgens mij geeft hij duidelijk aan dat het er ook om te doen is dat er sprake is van een echte “genoegdoening”. Een straf om het straffen.
(esgigt noemt dit wraak geloof ik).

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Marynus

Jammer dat de grafiek van de laatste 10 jaar is en niet langer. Ik zal nog even verder zoeken.

De trends over de laatste 10 jaar (je moet toch weten wat tegenwoordig in de mode is):

Wijze van moord:
-Totaal niet-natuurlijke dood: is gelijk gebleven
Aantal moorden: ietsje gedaald
-Er wordt steeds meer doodgeschopt, maar minder doodgeschoten.
-De wijze van moord is steeds vaker bekend.

Motief:
-Steeds meer overvallen/berovingen met dodelijke afloop
-Steeds meer “crimnelen onderling”
-“Ruzie, geen huiselijke omstandigheden” fluctueer nogal (in 2003 veel mensen met een kort lontje).
-“Onbekend motief” neemt heel erg af (wat dus kan betekenen dat de moorden met de motieven hierboven niet toenemen, maar dat er beter gecatagoriseerd wordt.

Locatie:
-Zorg dat je buiten de woning van het slachtoffer blijft, want daar komen steeds meer mensen om (zelfs in woningen van anderen stijgt het licht).
-de locatie van de moord is vaker bekend (beter catagorisatie).

Hier kan je een leuk Telegraaf artikel over schrijven. Doordat de moorden en doodslagen beter worden gecatagoriseerd, lijkt het of bepaalde motief- of locatiegroepen stijgen, terwijl dit niet zo hoeft te zijn.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 esgigt

@Steeph : Inderdaad, dat is de wraak component in de straf.

Ik ben er niet op tegen dat die component aanwezig is, anders kun je de straf beter direct afschaffen, maar de afwegingsruimte van de rechter wordt door minimum straffen ook beperkt. En in mijn ogen te veel.

Ik zie het voorstel van Dhr. Eerdmans dan ook als een stap terug in beschaving.

Daarnaast : Als je uit bent op wraak, delf dan twee graven…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Marynus

@Steeph

Er zijn inderdaad andere redenen om harder te straffen:
-“wraak”
-Je houdt instabiele personen langer van de straat
-Mensen voelen zich misschien veiliger

Mijn antwoord op deze motieven:
-Een moordenaar zal voor familie en vrienden van het slachtoffer nooit lang genoeg vastzitten
-Ik ben voor meer TBS: je kan instabiele personen langer vasthouden en je helpt mensen beter
-Veiligheidsgevoel loopt jammergenoeg bijna nooit parallel aan de werkelijkheid. Een interessant weetje: Als er een seriemoordenaar actief is en dit is algemeen bekend, neemt het totaal aantal moorden meestal drastisch af.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Steeph

@Marynus: Een extra element in de afweging is het geloof in de rechtstaat. Dat staat nog een beetje los van het “veiligheidsgevoel”.
Maar ik vind het moeilijk om in te schatten of minimumstraffen er toe bijdragen dat mensen meer het gevoel krijgen dat het recht-systeem werkt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 Emile

Ik beperk mijn reactie tot een bespreking van de probleemstelling van de indiener van het voorstel. Volledigheid zou mijn collega-reaguurders kunnen afschrikken. Een deel komt, zie ik nu, overeen met die commentaren van die collega’s.

Eerdmans doet een mooi lijkende intellectuele exercitie. In zijn probleemstelling neemt hij eigenlijk reeds als vaststaand aan dat er te licht wordt gestraft. In zijn aanhef noemt hij reeds de moord op Marianne Vaatstra. Omdat haar moordenaar nooit is gearresteerd Hij meldt ook even later als ‘feit’ dat vele daders opnieuw in de fout gaan. Juist bij moord en doodslag meen ik dat te moeten betwijfelen. Een heb daarvoor overigens hier en nu geen wetenschappelijke onderbouwing, maar de veelvoorkomende doodslag in de relatiesfeer lijkt mij niet en zich herhalend misdrijf. Het risico van herhaling zit volgens mij het meest bij de groep die kwalificeert voor een TBS-maatregel. Daarover is vaak en uitgebreid gedebatteerd in de Kamer. Het meest recente onderzoek door de Kamer is niet de basis van het voorliggende wetsvoorstel. Et recidivecijfer wordt overigens door de indiener ook niet als maatgevend beschouwd. Luttele regels later in dezelfde alinea onderaan bladzijde 2 ondergraaft hij zijn eigen ‘feit’.
Voorts bagatelliseert Eerdmans de resocialisatiefunctie van de straf. Hij ziet het voorkomen van nieuwe strafbare feiten door dezelfde dader slechts ontstaan uit de afschrikking van die dader. Op de reclassering is de laatste jaren weliswaar op bijna criminele wijze bezuinigd, maar de effecten volledig tot nul reduceren gaat nog te ver. Tevens stelt hij met veel verwijzingen vast dat de daad en niet de dader centraal staat in het proces. Dat is slechts tot op zekere hoogte juist. Bij de klassieke voorvragen uit het Wetboek van Strafrecht hoort ook de vraag of de dader strafbaar is. Voorbeeld van een niet-strafbare dader is de niet-toerekeningsvatbare dader. Bovendien acht ik een zeker tegenwicht wenselijk na de introductie van het slachtoffer in de zittingszaal.
Uit zijn verdere betoog over de probleemstelling blijkt dat hem voornamelijk dwarszit dat de vergeldende functie van de straf onvoldoende tot uiting komt. Gemakshalve baseert hij op door hem aangehaalde onderzoeken dat de meerderheid van de bevolking het op dit punt met hem eens is en om die reden minder vertrouwen heeft in de rechtspraak als instituut dan voorheen. Er is volgens mij iets anders aan de hand dat leidt tot een vermindering van dat vertrouwen. Het publiciteitsbeleid van het Openbaar Ministerie creëert een beeld van bijvoorbeeld een door de autoriteiten bijzonder gevaarlijk geachte terroristische groepering. Als de uiteindelijk op de zitting gepresenteerde feiten de rechters niet overtuigen, buitelt politiek Den Haag over elkaar heen naar de dichtstbijzijnde camera om zijn ongenoegen breed in de huiskamers uit te meten. Voor dat publiciteitsbeleid, dat in spiegelbeeld faalde in de zaak Eric O., houd ik de Minister verantwoordelijk. De onschuldpresumptie is opzij gezet om de overeheid als daadkrachtig apparaat neer te zetten.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Emile

Bij Marianne Vaatstra heb ik willen aangeven dat van betraffing van de dader nog geen sprake is geweest noch van een fundeerbare aanname dat die ’te laag’ zou zijn.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 Steeph

@Emile: Chapeau voor de uitgebreide analyse.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 esgigt

@Emile #10 : terecht vermeld je dit.

Het falen van de opsporing in sommige gevallen dient tot gevolg te hebben dat de opsporingsmethoden verbeterd worden, alsmede de registratie van de onderzoeksfeiten geformaliseerd wordt.
Het “compenseren” van falend onderzoek, mag nooit aanpassingen in de strafmaat tot gevolg hebben. En daar lijkt Eerdmans ondermeer op uit te zijn.

Overigens zou mijn veiligheidsgevoel versterkt worden als Officieren van Justitie die het tijdens hun OvJ-schap aantoonbaar niet nauw namen met de procesregels en de eisen van een rechtvaardige procesgang, het niet meer tot rechter kunnen schoppen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 lmgikke

Interessant gesprek ter aanvulling van dit onderwerp:

http://www.rvu.nl/rvu.php?i=1&l=0&n=807

Gaat over de actie en de bewustwording. Waarom straffen maar beperkt preventief werkt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 lmgikke

En nog een gesprek met strafadvocate Inez Weski van twee vandaag van gister.

http://www.tweevandaag.nl/index.php?module=PX_Story&func=view&cid=2&sid=30968

Over strafverhogingen en opsporingsmethode.

Conclusie, de wet is goed, de politie moet maar eens nauwkeurig gaan werken en opsporen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 SciInv

Wat Eerdmans zich niet afvraag en ik wel: in hoeverre hangt het gevoel van rechtvaardigheid van ‘het publiek’ over straffen af van de hoogte? Is er niet een algemene tendens om de opgelegde straf áltijd te laag te vinden?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 lmgikke

@Scilnv. Een straf of boete voor een ander is altijd te laag en terecht, een straf of boete voor jezelf is altijd te hoog en onterecht

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 flip_flop

Eerst strenger willen straffen wordt natuurlijk gevolgd door roepen om de doodstraf. Niet gelijk, maar het komt wel. An eye for an eye, ik vind het vrij primitief.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 JSK

@Emile:

Eerdmans doet een mooi lijkende intellectuele exercitie. In zijn probleemstelling neemt hij eigenlijk reeds als vaststaand aan dat er te licht wordt gestraft.

Ja. Het ‘leuke’ is natuurlijk dat Steeph nalaat te vertellen hoe licht er eigenlijk gestrafd wordt in Nederland. Gelukkig biedt Elsevier daarin uitkomst: voor moord krijgt men gemiddeld 8,5 jaar gevangenisstraf, voor doodslag gemiddeld 6,5 jaar. Exclusief de tijd in voorarrest die daarvan wordt afgetrokken.

Plus minus vijf jaar voor iemand doodschoppen tijdens een uitgaansnacht (doodslag), vindt U dat een lichte straf?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 Manyang

@JSK

Lees het stuk van Eerdmans even door. Hij heeft netjes lijstjes gemaakt met de gemiddelden, zowel bruto als netto.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#20 JSK

Ongetwijfeld, maar de meesten hier nemen blijkbaar die moeite niet, als ze zo stellig beweren dat we helemaal niet licht straffen. We straffen in ieder geval niet zwaar.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#21 Emile

@JSK
Je zal mij niet horen zeggen dat ik iets een lichte straf vind. Het zijn gemiddelden die niets zeggen over de achtergronden van de individuele strafzaken. De behoefte aan generaliseren sie Eerdmans tentoonspreidt deel ik juist niet. Ik heb dan ook geen behoefte een waarde oordeel uit te spreken over het gemiddelde van Elsevier. Over een individuele strafzaak vorm ik mij pas een mening als ik het complete dossier heb kunnen lezen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#22 JSK

En voor iedereen die geen jurist (wel of niet in-spe) is en gewoon een wat veiligere samenleving wilt: is plus minus vijf jaar voor iemand doodschoppen na een avondje zuipen een zware of een lichte straf?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#23 RennieB

Hangt sterk van de situatie af…. @ JSK.

Moedwillig op zoek naar slachtoffers lijkt mij wat anders dan in een ruzie terecht te komen en in een vlaag een verkeerde klap uitdelen. Ben zelf namelijk ooit eens in een ruzie terecht gekomen tijdens het stappen met 3 medelanders. Door mijn redelijke ervaring met Muay-Thai wou ik uit zelfverdediging de “lijder” aanpakken. Net verkeerde timing. Had niet veel gescheeld voor em…

Maar was absoluut zelfverdediging. Ergo. Zou ie het niet overleefd hebben dan is 5 jaar te lang : (

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#24 Steeph

@JSK: Daar komt ie weer hoor….. Wat is jouw mening over het voorstel zelf?

Overigens heb ik niets nagelaten, het staat gewoon in het stuk. Daarbij heb ik ook expliciet aangegeven dat men tenminste de eerste 7 pagina’s moet lezen.
Dus schuif mij niet de verkeerde dingen in de schoenen.

Overigens toch nog een off topic antwoord op jouw laatste vraag. Ja ik vind 5 jaar te laag. Maar ik ben dan ook van mening dat iedere (mis)daad met gebruik van fysiek geweld zwaar gestraft moet worden. Daarbij ga ik er echter wel vanuit dat een deel van die straf gaat zitten in TBS achtige constructie.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#25 mark

@JSK: waarom tel je voorarrest niet mee, dat is toch ook opgesloten zitten?

@topic:
Het is een lastig onderwerp, zeker hoe Eerdmans het insteekt, want een nuchtere benadering die het effect voorop stelt, gaat snel voorbij aan de zeer begrijpelijke wraakgevoelens van de ‘maatschappij’. Maw als je een naaste door moord/doodslag verliest, dan is al snel iedere straf minder dan langdurige marteling tot de dood erop volgt te mild.

Maar Eerdmans zit in de Kamer, en kiest ervoor om op de golven van zulke wraakgevoelens eens fijn eenzijdig dit vraagstuk aan te vatten. Dat hij in het voorstel niet (of als ik eroverheen las in elk geval ‘als bijzaak’) rekening houdt met effect en daadwerkelijke aantallen moorden vergelijkt, maakt het voor mij al een niet serieus te nemen voorstel.

Wat ik ook vreemd vind is dat als je vindt dat een de straffen (gemiddeld) te laag zijn en je podium betreed je onder verwijzing naar echt ‘ranzige’ zaken, dat je dan aan de minimumstraf gaat zitten. Dat is namelijk een instrument dat voor een geval als RennieB (in 23) beschrijft (of misschien nog wel iets “onschuldiger” gevallen) m.i. bijzonder nuttig kan zijn om met de omstandigheden van het geval rekening te houden. Eerdmans wil volgens mij m.n. graag dat de Vaatstravermoordernaars en Volkert’s van deze wereld strenger gestraft worden. Dat kan denk ik doelgerichter (en met minder onnodige druk op cellentekort?) worden bereikt dan via de indirecte omweg van minimumstraf instellen/verhogen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#26 JSK

@JSK: waarom tel je voorarrest niet mee, dat is toch ook opgesloten zitten?

Nee, het is gemiddeld bruto 6,5 jaar voor doodslag, daar trekken ze voorarrest nog van af. En nu boodschappen doen! Hmm.. kip.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#27 JSK

@Steeph:

Daar komt ie weer hoor….. Wat is jouw mening over het voorstel zelf?

Nou, ondanks het feit dat ik vind dat ‘gemiddelde’ moordenaars zwaardere straffen moeten ontvangen, is het instellen van minimumstraffen onhandig te noemen: de ‘uitzonderingssituaties’ zoals RennieB zouden er de dupe van worden.

@mark:
Oh nu snap ik ‘em. Ik trek voorarrest er vanaf omdat dat bij iedereen verschilt.

Wat ik ook vreemd vind is dat als je vindt dat een de straffen (gemiddeld) te laag zijn en je podium betreed je onder verwijzing naar echt ‘ranzige’ zaken, dat je dan aan de minimumstraf gaat zitten.

Dat klopt, maar naar mijn mening worden ‘gemiddelde straffen’ uitgedeeld bij ‘gemiddelde’ doodslagzaken. Dus niet de martial artist die tijdens een bar fight een té harde klap uitdeelt of de jarenlang mishandelde vrouw die het recht in eigen hand neemt en haar man ombrengt; wél de cafeganger met het te kortje lontje of de alcoholistische vader die zijn kinderen van de trap flikkert.

Ik ben van mening dat verreweg de meeste mensen die het leven van een ander afnemen beesten zijn (of in het leger zitten), en dat je de maatschappij moet beschermen tegen hen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#28 Bismarck

@1: Daarbij vergeet je even dat bij onze buurlanden meer strafvermindering wordt toegepast (maximaal de helft en 2/3e respectievelijk, tegen 1/3e in nederland). Dan kun je dus ook wel wat meer straf opleggen om mensen even lang in de bak te houden.

@27:

Ik trek voorarrest er vanaf omdat dat bij iedereen verschilt.

Dit argument snap ik niet. Ongeacht de duur van het voorarrest zitten twee mensen die 10 jaar krijgen even lang (even vooropgesteld gelijke strafvermindering). Uitzondering hierop zijn relatief kleine vergrijpen, waarbij de rechter nogal eens de duur van het voorarrest als straf oplegt (maar dat is bij moordzaken niet van toepassing).

Verder heb je wel een punt (de samenleving moet beschermd worden van moordenaars), maar als dat kan met een vonnis zonder gevangenisstraf is je doel toch ook bereikt? De meeste moordenaars recidiveren niet.

Daarnaast als je kijkt naar die moorden in het criminele circuit: Horen beroepscriminelen bij de samenleving? De meeste mensen die voor hogere straffen zijn roepen van niet. Ik appelleer even aan het “opgeruimd staat netjes” gevoel. Dan laat je die joegoslaaf toch ff rondlopen, meer collega’s omleggen?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#29 Emile

@JSK 27
Die gemiddelde zaken omvatten ook de bijzondere zaken die jij noemt. Als die die uitsluit komt het “Eerdmans-gemiddelde” weer een stuk hoger uit….

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#30 JSK

@Bismarck:

Dit argument snap ik niet. Ongeacht de duur van het voorarrest zitten twee mensen die 10 jaar krijgen even lang (even vooropgesteld gelijke strafvermindering).

Het was dan ook niet zo’n goed argument. Ik wilde alleen zeggen dat die 6,5 jaar een gemiddelde bovengrens is.

@Emile:

Die gemiddelde zaken omvatten ook de bijzondere zaken die jij noemt

Eh nee, per definitie niet. De meeste doodslagers zijn géén te enthousiaste zelfverdigers a la RennieB of mishandelde huisvrouwen. Terwijl de meeste ‘gemiddelde’ doodslagers toch 6,5 jaar krijgen (naja, ik heb geen standaarddeviatie dus echt zeker weten doe ik het niet).

Is dat een lichte of zware straf voor moedwillig nemen van een leven?

  • Vorige discussie