Bush, van Mission Accomplished tot History Boy

De beeldvorming over de president en de Amerikaans politiek is tegenwoordig zo belangrijk dat Bush, voor zover mij bekend, sinds zijn verkiezing in 2000 geen enkel interview heeft gegeven aan een serieuze journalist. De regering Bush brengt haar visie en ideologie uitsluitend via slaafse en nauwkeurig aangestuurde media-outlets naar buiten. De gevolgen van het alleen met hielenlikkers communiceren en het buigen van feiten totdat ze overeenkomen met je ideologie staan fraai beschreven in ‘De een procent doctrine’ van Ron Suskind.

Van de journalistieke geweldenaar David Halberstam verscheen postuum dit artikel in Vanity Fair over de oorlog in Irak. Hij stelt hierin dat Bush’ visie op de geschiedenis parallel loopt aan diens visie op de Irakoorlog: een conglomeraat van wensdromen en arrogantie, gekoppeld aan een totale minachting voor feiten.

Historische opdracht
Bush en zijn volgelingen proberen een werkelijkheid te scheppen waarin hij een moderne versie van Truman is: onpopulair, door iedereen aangevallen maar uiteindelijk gerehabiliteerd door de geschiedenis, terwijl Irak is als Europa onder Hitler. De mislukte oorlog en de steeds duidelijkere en breder gedragen kritiek hierop maakt dat Bush cs nu het idee hebben dat uiteindelijk de geschiedenis positief over hen zal oordelen.

Zelfs de president, die zich vroeger beriep op zijn instinct en zijn geloof bij het nemen van verregaande beslissingen, doet het nu voorkomen alsof hij nauwgezet een historische opdracht uitvoert.

Usually he does this in the broadest?and vaguest?sense: History teaches us ? We know from history ? History shows us. In one of his speaking appearances in March 2006, in Cleveland, I counted four references to history, and what it meant for today, as if he had had dinner the night before with Arnold Toynbee, or at the very least Barbara Tuchman, and then gone home for a few hours to read his Gibbon.

Wereldbeeld van een cowboy
Bush besluit eerst wat hij wil en vervolgens moet zijn staf er een intellectuele rechtvaardiging bij bedenken. De anti-intellectueel GWB voelt zich het best op zijn gemak in zijn aangeleerde cowboypose. In zijn cowboy idioom werd Al-Qaida iets als die ‘gasten van 9/11’. Helaas is dit wereldbeeld gevaarlijk eenvoudig, terwijl de echte wereld echt gevaarlijk is, niet alleen voor de president maar ook voor ons. Ondanks zijn recente bekering tot de geschiedenis gelooft de president waarschijnlijk nog steeds, net als zijn trouwste bewonderaars, dat de deugdzame, religieuze visie die hij bezigt in de wereldpolitiek een bron van kracht is, alsof hoe minder hij weet over zaken des te beter en waarachtiger zijn beslissingen worden. Tussen het presidentschap van Truman en dat van Bush2 is eerder sprake van een frontale tegenstelling dan van een parallel. Truman moest wel oorlog voeren in Korea toen de Chinezen de Noord Koreanen toestemming gaven Zuid Korea aan te vallen. Generaal Mac Arthur (de legeraanvoerder in de Pacific in WO 2 wilde de Korea-oorlog verbreden tot een oorlog tegen China, terwijl Truman deze tot Korea beperkt wilde houden. Mac Arthur gebruikte zijn functie als opperbevelhebber en immense populariteit om de president in het congres en de media te bekritiseren. De impopulaire president kon zich alleen beroepen op zijn grondwettelijke macht, maar hield zijn rug recht en ontsloeg de generaal.

Oorlog tegen Irak
Bush dwong zijn generaal, Tommy Franks, tot een oorlog tegen Irak die militairen noch publiek wilden. De krachten die door de aanval van 9/11 vrijkwamen gebruikte Cheney, de keiharde, arrogante en handige bureaucraat om de neocon-droomoorlog, tegen Irak, te bewerkstelligen.

President Bush leeft in een wereld waar het altijd de zomer van 1945 is, de geallieerden hebben net WO2 gewonnen onder leiding van een nieuwe en optimistische democratie. De wereld bewondert ?zijn? Amerika of zou dat in elk geval moeten doen. Amerika heeft altijd gelijk, en staat altijd aan de kant van het goede, en het is slechts een kwestie van tijd voordat de hele wereld dat begrijpt en aanvaardt. Een van Bush? favoriete concepten is dat democratieën vredelievend zijn en geen oorlogen tegen elkaar beginnen, een idee dat in het westen bijna algemeen gedeeld wordt. In grote delen van Afrika, Zuid-Amerika en Azië herinnert men zich de eeuwenlange koloniale overheersing en vertrouwt men deze vredelievendheid wat minder.

Nobele oorlog
De geschiedenis na het einde van WO2 is een beetje aan GWBush en de leden van zijn regering voorbijgegaan. Van Vietnam hadden ze onder andere kunnen leren dat de tomeloze gewelddadigheid van de Amerikaanse vuurkracht vijandelijke rekruten maakt van mensen die voordien neutraal waren. ?Collateral killing? helpt ook niet echt bij implementeren van de waarden die de Amerikanen hopen te brengen. Cheney en Rove interesseren zich uitsluitend voor het behouden van hun macht in Amerika, wat er in de rest van de wereld gebeurt doet hen weinig. Cheney praat liever over een nobele dan een tragische oorlog in Vietnam, maar toen die nobele oorlog plaats vond vroeg hij zo vaak (5 keer) uitstel aan tot hij er niet meer heen hoefde.

Vuist in wespennest
Toch vindt Halberstam het ongeloofwaardig dat deze mensen, die zo weinig wisten over Vietnam of bijvoorbeeld de bevrijdingsoorlog in Algerije, niet begrepen dat Irak binnenvallen gelijk stond aan het rammen van de Amerikaanse vuist in het grootste wespennest van de wereld.

Cheney, Rumsfeld en consorten geloofden echt dat de wapenwedloop, in het bijzonder onder de leiding van Ronald Reagan, de ineenstorting van de Sovjet Unie bewerkstelligd had, terwijl die staat al vanaf de Cuba crisis in 1962 in verval was. Zoals Helmut Schmidt graag zei: ?De Sovjet Unie was uiteindelijk een soort Opper Volta met raketten geworden.?

Wat de triomfantelijke overwinnaars van de geschiedenis, Bush en zijn History Boys, over het hoofd zagen was dat zij, als veel imperia vóór hen, geen weerstand konden bieden aan de verleiding hun macht te overschatten en te gebruiken.