De schone schijn ophouden

Afgelopen donderdag was er weer een aflevering van Jansen en Janssen. Dit maal over de handel en wandel rondom het begrip “Klimaatneutraal“. Eigenlijk verraste de uitzending me inhoudelijk niet. Dat commercie misbruik maakt van de hype rondom klimaatverandering en de wens van mensen om een steentje bij te dragen, is voorspelbaar. Dat goede initiatieven gaan lijden onder de slechte is ook te voorzien. En dat het klimaat er uiteindelijk weinig mee opschiet, ach.
Maar toch knaagde er iets na die uitzending. Het duurde echter twee dagen voor ik het kon verwoorden. De sleutel zit in het volgende fragment met iemand van de Nuon. De sleutelzin is “We proberen eerlijk te zijn“:

Hier sprak de directeur duurzaamheid van de Nuon. Dé persoon binnen een bedrijf dus om echt werk te maken van maatregelen tegen de klimaatverandering. Aan alle kanten blijkt dat Nuon echter nauwelijks echt zijn best doet, maar vooral de Schone Schijn wil ophouden omdat het commercieel noodzakelijk is.
Maar zou je nou aan de directie van dat bedrijf, en vooral de geïnterviewde, vragen of zij denken daadwerkelijk goed bezig te zijn, zal je als antwoord zeer waarschijnlijk een duidelijk “ja” te horen krijgen. En het zou me ook niet verbazen als deze mensen in hun eigen antwoord geloven.
Volgens mij is hier sprake van een soort groepsdenken waarmee veel bedrijven, in Nederland, behept zijn. Natuurlijk vinden ze dat ze er wat aan moeten doen, maar je moet dan wel rekening houden met de aandeelhouders. En je moet vooral niet veel meer doen dan je concurrent. En het is helemaal niet erg om er mee te koop te lopen en daar toch weer een slaatje uit te slaan. En zolang je het er maar niet erger op maakt, heeft je geweten ook nergens last van. En ’s avonds kan je dan rustig weer gaan slapen.
Vooral niet dieper in de materie gaan zitten en de lef hebben om echte maatregelen te treffen zoals slechts een enkele ondernemer durft.
Maar wat voor een verhaal gaat zo’n directeur duurzaamheid nou over 20 jaar aan zijn inmiddels opgegroeide kinderen vertellen. De ellende is dan niet meer te overzien. Aan jou als vader wordt gevraagd wat jij precies gedaan hebt juist bij een bedrijf dat een hele grote rol speelde in de CO2 problematiek. Mompel je dan iets als “Ja maar, als ik aangedrongen had op hardere maatregelen dan was ik waarschijnlijk ontslagen en had ik helemaal niets ten goede kunnen veranderen.” Een typisch zwak argument dat in een maatschappij vol watjes goed vol te houden is. Maar een held wordt je er niet mee. En het respect van je kinderen verdien je er ook niet mee.

Het zou fijn zijn als al die mensen die het momenteel voor het zeggen hebben in de bedrijven, de instellingen en de netwerken eens voor de spiegel zouden gaan staan en zich afvragen hoe zij over 20 jaar de vragen van hun kinderen zouden beantwoorden.
Zij kunnen nu het verschil maken. Individuele stappen helpen maar weinig. Maar als de trekkers van deze samenleving er nou echt eens de schouders onder zouden zetten, dan komt de boel pas goed in beweging.
En dan zullen uitspraken als “We proberen eerlijk te zijn” snel tot het verleden gaan behoren. Je zet jezelf daarmee immers te kijk als iemand zonder principes, zonder waarden en zonder geloof in eigen kunnen.

Directe link naar de volledige uitzending.