De Koers van de Wereld (7)

In de deze wekelijkse rubriek wordt het nieuws van een aantal van koersbepalende instituten in de wereld uitgelicht en beoordeeld. Voor uitleg van het nu al omstreden windroos-systeem moet u hier zijn. De Koers van de Wereld verschijnt iedere donderdag.

Moskou – Europa werd opgeschrikt door de Russen die genadeloos de gaskraan dichtdraaide. Russia took Europe to the brink of a winter energy crisis yesterday when it carried out a Cold War-style threat and halted gas deliveries to Ukraine, the main conduit for exports to the West (DailyTelegraph). Inmiddels is er een deal gesloten tussen Rusland en Oekraïne, de vraag is nu wat het uiteindelijke effect is van deze bruuske actie van Moskou ? By turning down the taps on its pipelines, causing temporary shortfalls in supplies to its other European customers, Russia has seriously undermined its reputation as a reliable supplier and angered some of its biggest trading partners—including Germany, its biggest. This is not a great way to do business. (The Economist). Rusland heeft getoond dat het grove acties niet schuwt, tegelijkertijd trekken ze -economisch gezien- wellicht toch aan het kortste eind, nu Oekraïne meer gas uit Turkmenistan gaat importeren ? En een gefrustreerde grootmacht kan gevaarlijk zijn. Je zou het puur zakelijk kunnen noemen dat het staatsbedrijf Gazprom ook van Oekraïne de marktprijs vraagt. Maar het feit dat bijvoorbeeld Wit-Rusland ongemoeid wordt gelaten en de grove aard van de actie is weer veel minder zakelijk en duidt op machtspolitiek m.b.v. energieleveringen. Daarom past dit in de koers “Veilige Regio”.

Wereldbank / Tsjaad – De Wereldbank is verontwaardigd over het feit dat de regering in Tsjaad een contract voor de financiering van een oliepijplijn naar Kameroen heeft opengebroken. Eerder was namelijk overeengekomen dat de Wereldbank geld zou lenen voor de aanleg van de pijpleiding op voorwaarde dat een deel van de olie-opbrengsten gebruikt zou worden voor armoedebestrijding in het land. Tsjaad wil het geld echter anders besteden en beschuldigd de Wereldbank van kolonialisme. The changes now allow the government in the capital N’Djamena to more fully control oil revenues from the high-profile Chad-Cameroon pipeline, and take greater profits to meet increasing budgetary demands. But the World Bank, whose support was crucial for the start of the project in 2000, and a number of watchdog groups say that the changes will almost certainly weaken the poverty reduction agenda mutually agreed to as a condition of lending (IPS). De Wereldbank wordt regelmatig bekritiseerd om haar bedisselende optreden maar het lijkt er hier op dat de regering van Tsjaad toch echt fout zit. Er gaan zelfs stemmen op dat deze contractbreuk consequenties zal hebben voor toekomstige leningen aan andere Afrikaanse landen. This agreement was intended to serve as a blueprint for future lending to African countries, so basically, the Chadamites have screwed it up for the rest of Africa. (News24.com) Een initiatief van de Wereldbank dat in eerste instantie de koers “Solidariteit” of zelfs “Zorgzame Regio” had wordt nu door Tsjaad hardhandig omgebogen naar: “Veilige Regio”.

EU – Inmiddels alweer ‘oud nieuws’ maar de sucesvolle lancering van de eerste satelliet in het Galileo project is wel een vermeldingswaardige mijlpaal in de Europese geschiedenis. The new network will give EU states guaranteed access to a space-borne precise timing and location service independent of the United States (BBCNews). Hiermee trekt de EU een lange neus naar de Amerika die liever met hun GPS het alleenrecht op navigatie hadden gehouden. Er wordt geschat dat het Galileo project meer dan honderduizend banen zal opleveren, het versterkt de Europese economie en samenleving en zal een eventueel Europees leger in de toekomst onafhankelijker en krachtiger maken. Ook al doen China en Israël ook mee in dit project is dit toch vooral een versterking van de Europese regio, koers: “Regionalisering”.

Moskou / Oslo – Nog een staaltje van Russische assertiviteit is het importverbod op Noorse bevroren vis. Het Russische veterinaire phytosanitaire instituut meent zware metalen in gekweekte Noorse zalm te hebben aangetroffen. The ban will remain in effect until Norway proves that its fish monitoring system is effective and all Norwegian fish-producing enterprises have been inspected. (Interfax) Het kan natuurlijk heel goed dat die zware metalen daadwerkelijk zijn aangetroffen maar het feit dat de visserij-oorlog tussen Noorwegen en Rusland onlangs is opgeleefd met de illegale activiteiten van de Russische trawler Elektron in Noorse wateren doet vermoeden dat er meer aan de hand is dan alleen zware metalen, koerskeuze: “Veilige Regio”.

VN – De Verenigde Naties lanceerde het International Year of Deserts and Desertification. Een jaar lang ligt de nadruk op bewustwording van het gevaar van verwoestijning en de vernietiging die dit met zich meebrengt van natuurlijke hulpbronnen en biodiversiteit. Desertification and drought cause an estimated loss of $42 billion a year from agricultural production, contribute to food insecurity, famine and poverty and can give rise to social, economic and political tensions that can cause conflicts, further impoverishment and land degradation (UN News Centre). Aandacht is goed, hopelijk volgt er ook concrete actie. In ieder geval komt er in juni een mooi filmfestival in Rome genaamd “Desert Nights”, koers: “Mondiale Solidariteit”.

OPEC – Een deel van de OPEC landen, waaronder Indonesië wil de productie in het tweede kwartaal van 2006 verminderen met 3% (1 miljoen vaten) per dag. Als reactie op de sterk stijgende olieprijs in 2005 heeft het kartel haar productie opgevoerd maar de prijs mag ook weer niet te veel zakken, aldus de Indonesiërs. “Indonesia wants low oil prices but not too low, and we will be happy if the WTI price is at $US50 per barrel,” (stuff.co.nz). Verder intensiveert Rusland haar dialoog met de OPEC. The OPEC activities aimed at oil market stabilization have been supported by Russia, thus having considerably increased their effectiveness (Opec.org). Internationale samenwerking ter bevordering van efficiëntie is dit een teken van “Mondiale Markt” ? Of zien we hier toch een hang naar vooral bescherming van eigen regio en land ? Gaat het deze energie-leverende landen nu om het creeëren van een stabiele markt of om hun het spekken van hun eigen portemonnee? Met de Russische rokade in de gassector nog vers in het geheugen kiest de Vliegende Hollander toch voor “Veilige Regio”.

CITES – De handel in wilde kaviaar is voorlopig verboden omdat de grote kaviaar-exporterende landen niet konden aantonen dat de steur in de Kaspische Zee duurzaam bevist werd. Om de sterk afgenomen steurpopulatie te beschermen heeft de Convention on International Trade in Endangered Species CITES geen exportquota voor 2006 afgegeven. The suspension of the export of the unfertilised eggs of the sturgeon could last between one and six months, until the governments of Azerbaijan, Kazakhstan, Iran, Russia and Turkmenistan, which between them export 90% of the world’s sturgeon catch, provide more information to Cites about how they intend to stop illegal exports and work together to allow stocks to recover (Guardian). Een internationale organisatie die ten behoeve van biodiversiteit en het duurzaam gebruik van natuurlijke hulpbronnen een groep overtreders in een specifieke regio op de knieën krijgt lijkt een algemene koers naar “Solidariteit”.

Conclusie – De afgelopen week stond in het teken van “geschonden vertrouwen”, zowel Tsjaad als Rusland toonde opeens een ander (hun ware?) gezicht. Het ging om ontwikkelingen op het gebied van energievoorziening waarin de betrokken partijen al snel een nationalistische koers varen, ook binnen de OPEC. Wederom goedbedoelde initiatieven voor “Mondiale Solidariteit” zoals het VN-jaar tegen verwoestijning en het kaviaar exportverbod maar waarschijnlijk zonder veel financiële middelen of politieke slagkracht erachter om succesvol te zijn. De algemene koers van de wereld is richting: “Veilige Regio”.