RECENSIE - Als Adam Curtis-fan zou ik Bitter Lake natuurlijk geweldig moeten vinden. In een promotiefilmpje belooft Curtis te zullen uitleggen waarom media en politiek geen coherente, eenduidige verhalen meer houden.
Wat volgt is echter een twee uur en zeventien minuten lange beeldmontage, waarin allerlei contextloos filmmateriaal van de recente oorlog in Afghanistan wordt afgewisseld met een grootse vertelling over hoe de Amerikanen vanaf Roosevelt in bed gingen liggen met de Saudi’s, en hoe dat verbond uiteindelijk de oorzaak is van alle hedendaagse wereldproblemen, reikend van het wereldwijde jihadisme tot en met de financiële crisis in 2008.
Ironisch genoeg wisselt Curtis dat af met kritiek op politici als Ronald Reagan en Tony Blair die de complexiteit van de moderne wereld terugbrachten tot morele fabels waarin de goeden tegen de kwaden strijden.
Het is een simplisme dat Curtis ook waarneemt in de oorlog in Afghanistan: iedereen die de wapens opnam tegen de Britten werd door het Britse leger eenvoudig gezien als ‘Taliban’, terwijl die Britten in feite de corrupte krijgsheren en politiemilities steun verleenden en daarom op verzet stuitten, om vervolgens gemanipuleerd en gebruikt te worden om decennialange vetes uit te vechten tussen stammen onderling.
Je zult mij niet horen zeggen dat een reductie van de complexiteit van de geschiedenis overbodig is wanneer je zoals Curtis een samenhangend, helder verhaal met een ideologische spits wilt vertellen.
Maar als je dat zelf doet, is het dan fair om politici en journalisten enerzijds te verwijten dat ze de geschiedenis met simplistische schema’s te lijf gingen, en anderzijds dat ze enkel nog disparate brokken informatie opdissen in plaats van een groots, samenhangend narratief?
Reacties (1)
Ik heb de neiging een korte versie ervan te editten. Want de docu is wel erg lang. Anderzijds geven de beelden wel een idee van de tijdgeest op elk van de momenten. Ik wist wel dat Kabul een vrijzinnige tijd heeft gekend, maar Curtis’ sfeerbeelden plaatsen die verschillende tijden in een perspectief. Het effect dat de docu op mij heeft, is dat ik me realiseer dat ik eigenlijk te weinig van de geschiedenis van het land weet, en dat de relatie met het westen veel intenser is geweest dan ik dacht. Ook de rol van SA in de wereldpolitiek is nu helderder voor mij. Misschien is de nuance voor de kenner van het land te karig, maar voor mij, iemand die het nieuws toch wel aardig heeft gevolgd, was de docu toch een eye opener.