Jos van Dijk, auteur op Sargasso

Waan van de dag

Waarom gaat Timo PVV stemmen?

3 februari 2017 , 20:10 , door Jos van Dijk

Fatima Jamai gaat voor OneWorld in gesprek met een PVV-stemmer.

Fatima neemt het PVV verkiezingsprogramma met hem door waarin uitspraken staan als: ‘Nederland weer van ons’, ‘mensen die we hier niet willen’, ‘de gewone Nederlander’.“Maar”, vraagt ze, “wie zijn dan de ‘mensen die we hier niet willen’? En wie is de ‘gewone Nederlander’?”

Volgens Timo is iedereen met een Nederlandse nationaliteit een Nederlander. De criminele Marokkanen en de nationalistische Turken die op de Erasmusbrug tegen de coup demonstreerden ziet Wilders echter het liefst verdwijnen. Timo denkt dat het probleem zich vanzelf zal oplossen met het verdwijnen van een dubbele nationaliteit.

Foto: r2hox (cc)

Het Portugese alternatief

3 februari 2017 , 08:00 , door Jos van Dijk

ELDERS - Eind 2015 won rechts de verkiezingen in Portugal. Er kwam uiteindelijk toch een linkse regering. Iets om elders in Europa over na te denken.

De rechtse coalitie die onder druk van de Europese partners Portugal strenge bezuinigingen oplegde werd bij de verkiezingen in 2015 wel de grootste partij, maar miste uiteindelijk de meerderheid in het parlement. De socialisten bereikten een historische deal met het Linkse Blok en de coalitie van communisten en Groenen voor de vorming van een minderheidsregering onder leiding van Antonio Costa. Die regering zit er nu ruim een jaar, en met succes. Costa stopte direct met het door Europa en het IMF opgelegde bezuinigingsbeleid. Tot nu toe bleef dit zonder gevolgen. De Europese Commissie heeft het afgelopen zomer niet aangedurfd Portugual te beboeten voor een te hoog begrotingstekort. Dit was vooral het gevolg van de steun van de regering aan een bank die in de problemen was gekomen.

De Portugese economie groeit sterk. De werkloosheid is gedaald naar 10,2%, het laagste niveau sinds april 2009. De OECD komt maandag met een rapport waarin het geleidelijke herstel van een diepe crisis en de bijdrage van overheidsmaatregelen nader zal worden uiteengelegd. ‘De lente van Lissabon‘ kopte De Groene.

Foto: Joanna (cc)

Grieken zijn weinig opgeschoten na twee jaar Tsipras

27 januari 2017 , 08:00 , door Jos van Dijk

ELDERS - Griekenland is nog steeds niet verlost van de crisis. Een Grexit blijft mogelijk.

De Griekse regering viert het tweejarig bewind van de Syriza-regering terwijl in Brussel de ministers van de eurozone overleggen over een nieuwe tranche in het financiële steunprogramma. Het zal opnieuw een hele worsteling worden. Binnen de ’troïka’ van geldschieters is er geen eenstemmigheid. Het IMF dreigt af te haken omdat de eisen van de EU, met de Duitsers voorop, niet zouden leiden tot duurzaam herstel. Het IMF meent dat Griekenland met de huidige plannen niet goed verder kan zonder schuldverlichting. Als het IMF wegvalt zou het hele steunprogramma drastisch moeten worden aangepast en dat vereist dan instemming van de parlementen van de Eurolanden. Geen aanlokkelijk scenario in een spannend verkiezingsjaar. In het uiterste geval dreigt Griekenland alsnog uit te komen bij de suggestie van de Duitse minister van Financiën Schäuble, om de eurozone maar even te verlaten.

Premier Tsipras heeft al aangekondigd dat hij geen nieuwe bezuinigingen wil doorvoeren. Zijn populariteit is tot een dieptepunt gedaald. Acht van de tien Grieken zijn ontevreden over de resultaten van zijn beleid. Als er nu verkiezingen zouden worden gehouden stemt 30% op de rechtse oppositiepartij Nieuwe Democraten en 16% op Syriza. De extreemrechtse Gouden Dageraad verliest niet ondanks de strafrechtelijke vervolging van zijn parlementsleden.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

A New Deal to save Europe

25 januari 2017 , 12:30 , door Jos van Dijk

Why is the European idea dying? The answers are clear: involuntary unemployment and involuntary intra-EU migration (…) To “take back our country,” we need to reclaim common decency and restore common sense across Europe

Yanis Varoufakis wil de EU redden met een New Deal bestaande uit investeringen, werkgelegenheidsgaranties en een anti-armoedebeleid. Zijn beweging DiEM25 komt binnenkort met een uitgewerkt plan. Varoufakis is op 26 februari in Amsterdam en gaat daar in debat met Nederlandse politici.

Waan van de dag

CETA: het verschil tussen GroenLinks en D66

24 januari 2017 , 16:45 , door Jos van Dijk

CETA, het handelsverdrag van de EU met Canada is weer een stukje dichterbij gekomen.

Christendemocraten, liberalen en sociaal-democraten hebben in de handselscommissie van het Europese Parlement de weg vrij gemaakt voor instemming van het voltallige parlement met CETA.

D66-Europarlementariër Marietje Schaake is er blij mee. Ze noemt CETA het meest vooruitstrevende en progressieve verdrag dat de EU ooit heeft onderhandeld. CETA versterkt de economische samenwerking tussen Europa en Canada creëert kansen voor Europese bedrijven in Canada. Schaake: “Invoerheffingen verdwijnen en procedures worden simpeler en voorspelbaarder. Europese bedrijven krijgen veel meer toegang tot Canadese overheidsopdrachten, dat is een cruciaal voordeel. De Canadese economie is groter dan die van Rusland en een belangrijke markt voor Europese bedrijven. Samen met Canada kunnen we bovendien internationaal samenwerken om het op regels gebaseerde handelssysteem te versterken en wereldwijd hoge standaarden te zetten.”

Foto: H. Michael Karshis (cc)

Brexit voedt vreemdelingenhaat

20 januari 2017 , 08:00 , door Jos van Dijk

ELDERS - Wie geen Brits paspoort heeft is niet meer welkom in het Verenigd Koninkrijk.

Premier Theresa May kondigde deze week een ‘harde Brexit’ aan. Het Verenigd Koninkrijk stapt uit de interne Europese markt en wil er ook niet bij blijven via een associatieverdrag zoals Noorwegen dat bijvoorbeeld heeft. Zo herwint het land volledige zeggenschap over de immigratie, het voornaamse breekpunt voor de voorstanders van het opzeggen van het EU-lidmaatschap. De conservatieve regering stuurt aan op een geheel nieuwe relatie van de Britten met het continent. Daarmee moeten op de eerste plaats de Britse belangen worden gediend. Het Financiële Dagblad signaleerde overigens enige dubbelzinnigheid in de redevoering van May die specifieke regelingen suggereerde voor de export van auto’s en financiële diensten. Daarmee zou de premier er alsnog op uit zijn de ‘krenten uit de pap’ te halen.

De 3 miljoen EU-burgers die nu in het Verenigd Koninkrijk wonen en werken krijgen nu al te maken met vervelende bijwerkingen van de Brexit. Mensen die proberen zekerheid te krijgen over hun status krijgen van het Ministerie van Binnenlandse Zaken afwijzende berichten. Zo kreeg Monique Hawkins, een Nederlandse vrouw die al 24 jaar in Engeland woont, te horen dat ze het land zou moeten verlaten toen ze de Britse nationaliteit aanvroeg. Hetzelfde overkwam een Duitse neurowetenschapper, die daar werkt aan de universiteit en getrouwd is met een Britse vrouw. Hij ontving een standaardbrief met de mededeling dat hij moest vertrekken omdat zijn nationaliteit niet op kon worden vastgesteld op basis van de kopie die hij opstuurde van zijn Duitse paspoort. De intimiderende brieven, die volledig in strijd zijn met ook in het VK nog geldende EU-wetten, waren aanleiding voor de oprichting van een belangengemeenschap van EU-burgers.

Foto: AJC1 (cc)

Het eenzijdige vijandbeeld van de BVD

17 januari 2017 , 14:00 , door Jos van Dijk

RECENSIE - Het debat over de bevoegdheden van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten heeft baat bij een evaluatie van het optreden van de BVD in het verleden.

Constant Hijzen schreef met zijn proefschrift Vijandbeelden; de veiligheidsdiensten en de democratie 1912-1992 een indrukwekkende en originele geschiedenis van de BVD en zijn voorgangers. Er zijn meer boeken verschenen over Nederlandse geheime diensten, waaronder het standaardwerk van de eigen historicus van de BVD, Dick Engelen uit 1995. Maar die boeken gaan vooral over de binnenkant van de dienst. Of het zijn nogal anekdotische verhalen over de avonturen van Nederlandse spionnen die de vijand te slim af zijn. Hijzen concentreert zich op de de relatie tussen de BVD en de omgeving, actoren met een rol in de democratie die de dienst zou moeten beschermen: de politiek, de burgers en de media. In de interactie tussen de nationale veiligheidsdienst en zijn politieke, ambtelijke en maatschappelijke omgeving moet de legitimiteit van het functioneren van de dienst worden gevonden. En daar valt wat de BVD betreft nog wel het een en ander op aan te merken.

Vijandelijke ideologie

Wat Engelen in zijn Geschiedenis ook al duidelijk maakte bevestigt Hijzen: de BVD had een volstrekt eenzijdige dreigingsperceptie. Het communisme was hét grote gevaar voor Nederland, de CPN was een staatsondermijnende ‘vijfde colonne’, communisten waren per definitie niet te vertrouwen. En dat beeld bleef dominant en sturend voor het optreden van dienst tot ver in de jaren tachtig. Ondanks alle bezwaren die tegen deze eenzijdige opvatting van de veiligheid in Nederland al in de jaren zestig en zeventig veelvuldig werden geuit. Kamermoties van onder andere PvdA-Kamerlid Roethof en aanwijzigingen van de PvdA-minister van Binnenlandse Zaken Van Thijn hadden weinig effect.

Foto: Jökulsárlón gletschermeer [foto: Jos van Dijk] copyright ok. Gecheckt 04-10-2022

In IJsland staat het EU-lidmaatschap weer op de agenda

13 januari 2017 , 08:00 , door Jos van Dijk

ELDERS - IJsland heeft een nieuwe, centrum-rechtse, regering

De nieuwe regering van IJsland laat het parlement besluiten of er een referendum moet komen over een hernieuwde aanvrage van het EU-lidmaatschap. Na de bankencrisis in 2009 meldde IJsland zich aan als aspirant-lid van de Europese Unie, maar een nieuwe, rechtse regering trok de aanvrage in 2015 terug.

De nieuwe driepartijenregering bestaat uit de Onafhankelijkheidspartij (21 zetels) van Bjarni Benediktsson die premier wordt, de Hervormingspartij (7) van Benedikt Johanneson en Björt framtíð (Schitterende Toekomst, 4 zetels) van pop-artiest, acteur en voormalig gemeenteraadslid Ótarr Proppe, die ooit met zijn punk-band Dr. Spock schitterde in de IJslandse voorronde van het Eurovisiesongfestival. De Hervormingspartij (7 zetels) is een liberale, pro-Europese afsplitsing van de eurosceptische Onafhankelijkheidspartij. Proppe is met zijn liberale Björt framtíð eveneens pro-EU. De drie partijen hebben in het IJslandse parlement een meerderheid van slechts één zetel.

De verkiezingen op 29 oktober waren noodzakelijk nadat de vorige regering vorig voorjaar in opspraak was gekomen vanwege de Panama-papers. Toenmalig premier Sigmundur Davíð Gunnlaugsson van de Progressieve Partij bleek niet helemaal transparant te zijn geweest over zijn betrokkenheid bij een investeringsmaatschappij. Hij trad op 5 april met tegenzin af en werd opgevolgd door zijn partijgenoot Sigurður Ingi Jóhannsson. Na massale demonstraties en aanhoudende druk van de oppositiepartijen werden voor het najaar verkiezingen uitgeschreven. Jóhansson’s coalitiepartner, de Onafhankelijkheidspartij kwam als grootste uit de bus kwam. Ondanks dat partijleider Benediktsson ook genoemd werd in de Panamapapers als stakeholder in een investeringsmaatschappij op de Seychellen. Hij slaagde er in alle onrust over de onthullingen af te wentelen op Gunnlaugsson. Tijdens de verkiezingscampagne ontpopte hij zich als taartenbakker.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

‘Post-truth’ politiek en de euro

7 januari 2017 , 14:44 , door Jos van Dijk

Martin Sommer over de invoering van de euro:

De criteria waren boterzacht en de zuidelijke landen voldeden niet. Maar minister Kok mopperde dat er altijd Cassandra’s zijn en premier Lubbers deed alsof hij niks hoorde. Het verhaal stemt overeen met wat een oud-topambtenaar me onlangs vertelde. CDA-minister Bert de Vries was de enige die begreep wat het gevolg was als landen niet langer konden devalueren: economische tegenwind kon alleen nog met loonsverlaging en bezuinigingen worden opgevangen – werkloosheid en ellende dus (…) De euro is een fraai voorbeeld [van post truth politics]. Feiten telden niet, wensdenken maakte de dienst uit.

Is de euro de schuld van alle ‘ellende’? Was er niet al jaren sprake van loonsverlaging en bezuinigingen? En is wensdenken a-politiek?

Foto: Malojavio El Saucejo (cc)

Wie speelt Balthasar in Spanje?

6 januari 2017 , 08:00 , door Jos van Dijk

ELDERS - El Día de los Reyes Magos (Driekoningendag) is in Spanje een traditionele grote feestdag die niet ontkomt aan eigentijdse perikelen.

Het sluitstuk van de christelijke feestdagen rond de geboorte van Jezus is traditioneel de viering van het bezoek van de drie koningen, of ‘wijzen’ zoals ze ook wel worden aangeduid, aan de kribbe in Betlehem. In Spanje is het een vrije dag vandaag. Op de avond voorafgaand aan het feest zijn er in alle steden optochten met praalwagens, muziek en vuurwerk waarmee Caspar, Melchior en Balthasar worden ingehaald. Ze strooien dan met snoepgoed dat wordt opgevangen in omgekeerde paraplu’s. Kinderen zetten daarna hun schoen buiten de deur met water en voedsel voor de kamelen om de volgende dag blij verrast te worden met nieuw speelgoed. Spaanse kinderen hechten vanwege de cadeaus nog steeds meer aan Driekoningen dan aan het Kerstfeest. Naast de cadeaus voor de kinderen is er ook nog de Roscón de Reyes, speciaal voor deze dag gebakken lekkers. Het lijkt allemaal veel op Sinterklaas in Nederland.

Alhoewel doorgaans wordt gesproken over ‘de wijzen uit het oosten‘ zijn de Spanjaarden er van overtuigd dat de drie uit Andalusië kwamen. De vorige paus, Benedictus, heeft dat nog eens bevestigd. Beetje vreemd eigenlijk, omdat een van de drie, Balthasar, zoals bekend een zwarte koning is. Ook in Spanje. Hij zou volgens verhalen van anderen uit Afrika komen. Over die Spaanse Balthasar is nu enige ophef ontstaan die, net als de zwartepieten-discussie in Nederland, verband houdt met het multiculturele karakter van de samenleving.

Foto: floodllama (cc)

Bulgarije verdient aan oorlogen in het Midden-Oosten

30 december 2016 , 08:00 , door Jos van Dijk

Journalisten van het Balkan Investigative Reporting Network (BIRN) vonden nieuwe aanwijzingen voor de betrokkenheid van Europa bij de oorlogen in Syrië en Jemen.

Boeing 747 jumbo jets van Saudi Arabian Cargo vlogen vorig jaar af en aan op de luchthaven van de Bulgaarse hoofdstad Sofia. Die hadden we in twintig jaar niet gezien, zegt een vliegtuigspotter. De vliegtuigen kwamen in Bulgarije wapens ophalen. In de afgelopen twee jaar leverde Bulgarije voor miljoenen aan wapens en munitie aan Saoedie-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten. Het gaat om Sovjet-type wapens die deze landen zelf niet gebruiken omdat ze over moderne westerse wapens beschikken, zegt een analyst van het onderzoeksinstituut IHS Jane’s. De Bulgaarse wapens zouden worden doorgeleverd aan groepen die door Saoedie-Arabië en de VAR gesteund worden in de conflicten in Syrië en Jemen. Saoedie-Arabië heeft eerder al toegegeven de Syrische oppositie tegen president Assad met wapens te steunen. Ook de Verenigde Staten kochten in Bulgarije wapens ten behoeve van Syrische oppositiegroepen.

De Bulgaarse minister van Buitenlandse Zaken Daniel Mitrov ontkent dat zijn land wapens heeft geleverd aan Syrië. De minister reageerde op berichten uit Rusland dat Bulgaarse wapens waren gevonden in de puinhopen van Aleppo.

Foto: Roel Wijnants (cc)

Groepsbelediging blijft strafbaar

29 december 2016 , 11:00 , door Jos van Dijk

ANALYSE - Nog geen week na de veroordeling van Wilders door de Haagse rechtbank stond in de Tweede Kamer de vrijheid van meningsuiting op de agenda.

Aan de orde was het initatiefvoorstel van Joram Van Klaveren (groep Bontes/Van Klaveren) om artikelen die groepsbelediging en haatzaaien strafbaar stellen te schrappen c.q. te wijzigen (wetsvoorstel 34051). Geert was er zelf niet bij en zijn zaak kon ook niet bij de beraadslagingen betrokken worden omdat er hoger beroep is aangetekend en zoals bekend laten Kamerleden zich niet uit over zaken die nog ‘onder de rechter’ zijn. Maar het werd wel een interessant debat waarin alle voors en tegens van verruiming van de vrijheid van meningsuiting aan bod kwamen. Het wetsvoorstel gaat het niet halen, zoveel is wel duidelijk geworden in deze eerste ronde. Er is op dit moment geen basis voor een zakelijk debat over de noodzaak, de zuiverheid en de effectiviteit van wetgeving over een onderwerp dat in de samenleving zoveel tegenstrijdige emoties oproept. En dat – dus ook- in de Tweede Kamer leidt tot heftige botsingen, die we straks in de verkiezingscampagne vast en zeker uitvergroot terug gaan zien.

Ik haal een paar punten uit het stenogram van de vergadering van 15 december (punt 4)