Flipflopinternetsociologie door A. Benschop

“Normen bestaan niet, de waarheid doet er niet toe. Nederlandse weblogs vormen geen bijdrage aan de journalistiek.”
In februari 2005 verwierf dit citaat de quote du jour-status op Sargasso. Ondergetypte had dit citaat in de Telegraaf opgeduikeld, alwaar het werd toegeschreven aan Albert Benschop, officieus erkend internetsocioloog van Nederland (en tot nader order tevens België). Ruim een jaar later stuurde Benschop mij een mailtje. Onder het subject ‘Foutje… bedankt’ wees hij mij erop dat hij “zulke onzinnige kolder” nooit had verkondigd. In de daaropvolgende mailwisseling voegde Benschop mij toe te hopen dat ik voortaan wat zorgvuldiger zou opereren en wellicht zelfs de moed zou tonen om een fout openlijk te corrigeren.

’s Mans zoektoch naar een genuanceerde portrettering, bleek gisteren wederom uit een e-mail die Benschop stuurde naar het weblog Geenstijl. Na een pontificale presentatie op de opiniepagina van het NRC dit weekend, wilde Benschop de lezertjes van de door hem als treiterlog aangemerkte website nog wat uitleggen: Zijn opmerking dat geenstijl-lezers “sowieso geen krant lezen”, was niet beledigend bedoeld. Dit omdat traditionele media (zoals kranten) een andere tak van sport beoefenen dan
’treiterlogs’. Benschop vergoeilijkend: “Het al dan niet lezen van kranten heeft daar niets mee te maken.” Juist wel dus, zou ik zeggen: het al dan niet lezen van kranten is juist het onderscheid dat Benschop een zinsnede daarvoor zo wetenschappelijk heeft aangebracht tussen de verschillende sporttakken. Benschop had dus iets(jes) gesteld, maar nuanceerde dat achteraf toch maar tot niets.

De tegeltjeswijsheid van 2006 is bekend: “Beschreven toiletmuren zijn een nuttige vorm van ongecontroleerde openbaarheid”, zo doceert Albert Benschop op Geenstijl.

Benschop heeft niet veel moeite met schijnbare tegenstellingen. In de NRC analyseert hij de weblogperiode na de moord op Theo van Gogh. Hij beperkt zich wederom tot zijn favoriet: Geenstijl. “Er stonden na de moord op Van Gogh bijna onverbloemde oproepen van redacteuren op die site, om moskeeën in brand te steken, en “als ze geblust moeten worden, dan met benzine”. Een paar zinnen verderop betoogt hij echter doodleuk het andere uiterste. Nadat Benschop ervoor pleit dat Weblogs hun interne codes en regels verscherpen, meldt hij: “Overigens is dat na de moord op Van Gogh op een aantal site zoals Geenstijl.nl ook al gebeurd.” Misschien kunt u als nieuw mediumklikker de dingen chronologisch nog behapstukken, maar de beoefenaar van de papieren krantleessport vraagt zich toch echt af wat er nou op Geenstijl gebeurde in die periode.

Ik herken het geflipflop van Albert Benschop wel. Hij mailde mij immers dat het citaat op Sargasso lariekoek was, terwijl ik in het grote boze internetarchief toch duidelijk op meerdere plekken een ANP-bericht vond waarin hij uitgebreid werd geciteerd. Toen ik Benschop antwoordde dat zijn citaat bijvoorbeeld ook op Maroc.nl nog te vinden was, beet Benschop mij toe: “Citeren uit (een weergave op het maroc.nl forum van) een stuk uit de Telegraaf is nogal een hachelijke zaak. In dit geval was het uiterst onverstandig, omdat -zoals gebruikelijk- de “citaten” die daar aan mij worden toegedicht, uit de duim zijn gezogen.”

Toe maar. De Telegraaf zuigt als gebruikelijk uit den duim. Dat is een boude stelling voor de internetsocioloog van Nederland me dunkt. Ik denk echter niet dat we hem er aan kunnen houden. In een volgende mail probeerde ik hem (nogmaals) uit te leggen dat het stukje toch echt, op meerdere plekken, duidelijk aan hem was toegeschreven met ANP als oorspronkelijke bron (bijvoorbeeld op radio.nl, alwaar het als volgt doorgaat: “Benschop wijst op het risico van het podium dat weblogs hun lezers bieden en waarschuwt voor stemmingmakerij. De onderzoeker stelt dat GeenStijl gevaarlijke hetzes voert tegen (publieke) personen. Bezoekers krijgen een stem en dat leidt tot ‘uiterst rechtse’ reacties.”). Toen ik daarop Benschop per mail vroeg of dat hele stuk door het ANP is verzonnen, bleef de voorheen telkens zo rap reagerende Benschop het antwoord schuldig.

Mijn verwarring werd gisteren nog groter. Hoe kan het dat de enige en allerbeste internetsocioloog van Nederland eerst waarschuwt voor rechtse hetzes, en een jaar later de loftrompet schalt over toiletmuurgekalk? Ik zou de heer Benschop op het hart willen drukken dat, om iets duidelijker te krijgen wat zijn wetenschappelijke bevindingen nou exact zijn, hij best eens kan proberen achter een uitspraak te blijven staan. Wellicht is het een optie als hij probeert zijn bedoelingen uit te leggen, in plaats van allerlei tegenstrijdige signalen het www op te slingeren. Ook als de weergave van zo’n uitspraak in de secundaire bronnen niet 100% weerspiegelt hoe hij het in uitvoerig bevoetnote uiteenzettingen verklaart. Zo gaan dat soort dingen van oudsher in de pers, en voor internet geldt eigenlijk precies hetzelfde.