Moet de wet veranderen zodat iemand een tweede keer, na eerdere vrijspraak, voor dezelfde zaak vervolgd kan worden?
Vrijdag Vraag – Twee maal dezelfde rechtzaak
Foto:
Moet de wet veranderen zodat iemand een tweede keer, na eerdere vrijspraak, voor dezelfde zaak vervolgd kan worden?
Reacties (33)
En een derde keer, en een vierde keer.
Maar niet voor gevallen waarin een wet wordt gewijzigd en iemand kan worden veroordeeld voor een in het verleden gedane overtreding tegen die wet.
Ik kan me voorstellen dat het OM – zoals de verdediging dat nu ook al kan – bij de Hoge Raad een herzieningsverzoek kan indienen. Natuurlijk alleen als er echt nieuw bewijs is.
In beginsel nee. Het uitgangspunt ‘ne bis in idem’ moet blijven bestaan. Als alle hoger beroepsmogelijkheden zijn uitgeput is het klaar. Ik kan mij wel – zij het met veel aarzeling – voorstellen dat daarop bij zeer ernstige misdrijven een uitzondering kan worden gemaakt. In ieder geval zou daarvoor dan toestemming van een rechter-commissaris nodig zijn en deze moet een strenge toets uitvoeren. Eigelijk mag de procedure niet eenvoudiger zijn dan de moeilijke weg (herziening door de Hoge Raad) die veroordeelden nu moeten begaan indien zij later met nieuw bewijs hun onschuld willen aantonen.
@3: De weg is altijd eenvoudiger voor de overheid. Zelfs als dat in handelingen niet zo is, is er het verschil van alles zelf moeten regelen/financieren, tegen er een door de belastingbetaler betaalde ambtenaar (of desnoods een heel blik daarvan) inzetten.
Steeph, Ik had een dergelijk artikel ookal ingezonden, uit bezorgdheid over de ingeslagen trend.
Persoonlijk vind ik dit een dramatische ontwikkeling binnen een rechtstaat, een gang terug naar de donkere middeleeuwen, zo gezegd.
De teneur van deze wetswijziging is dit :
Stel je pleegt een ontvoering en vermoordt het slachtoffer.
Bij het eerste proces kan hoogstens je medeplichtigheid aan de ontvoering aangetoond worden en er volgt een veroordeling. Je wordt vrijgesproken van andere tenlasteleggingen. Die straf zit je uit en bent weer vrij
De techniek schreidt voort:
Uit nieuw bewijs blijkt dat jij de ontvoering daadwerkelijk gepleegd hebt : nieuw proces en additionele veroordeling.
Weer is de forensische techniek verder, zodat vervolgens ook jouw schuld aan de moord vastgesteld worden: de derde veroordeling.
Uiteraard kan hier ook het scenario van de schiedamse parkmoord gevolgd worden (verdachte is onschuldig)
Uiteraard is dit een erg zwart/wit beeld, maar het tekent de trent naar een toenemende rechtsonzekerheid voor de burger (schuldig of niet) om de scoringsdrift van het OM te bevredigen…
Een misdrijf, dus een proces en een veroordeling of vrijspraak.
Zo was het en zo moet het blijven.
@ Emile: eens, maar vervang de rechter-commissaris door de HR. RC staat mi te dicht bij het OM, en als je overweegt een principe als dit buiten werking te stellen moet dat zorgvuldig en deskundig overwogen worden.
@esgigt: Jouw inzending was directe aanleiding voor deze vrijdag vraag. Er stond er reeds eentje klaar, die is verschoven naar volgende week. Waarvan akte!
Ik zie niet zo goed wat er misgaat in je voorbeeld @esgigt. Verdachte wordt veroordeeld voor de aparte en verschillende tenlasteleggingen. Of dat nu verderop in de tijd gebeurt of niet, dat is niet relevant.
Blijkbaar is het net zo lastig onomstotelijk en zonder enige twijfel keiharde bewijzen te leveren wie een misdaad pleegt als aan te tonen dat god bestaat.
Er dreigt nu een situaite te ontstaan waarbij DNA doorslaggevend is, terwijl ok daar soms wat op af te dingen is. Andere technieken (aan de hand van de gegevens van een mobiele telefoon aantonen dat iemand op de plaats van het misdrijf was) zijn ook niet waterdicht.
Het gaat dus veelal om interpretatie van de aangevoerde “feiten”. Zelfs bij een heterdaad kunnen vragen getseld worden over de betruowbaarheid van de waarnemers. Het moet voorlopig dus maar blijven zoals het is. Ook niet perfect en er kunnen zowel schuldigen als onschuldigen mee gestraft worden.
Misschien kan de rechtsgang worden verbeterd door eens goed na te denken over hoeveel en welke factoren bewezen moeten zijn. Is 1 factor niet bewezen dan staat een mogelijke veroordeling al op losse schroeven.
@Steeph : waarvoor mijn erkentelijkheid…
Ik vond het noodzakelijk dat dit “kleine berichtje met grote gevolgen” hier besproken moest worden. Immers er wordt een grondbeginsel van onze maatschappij verlaten : een zaak , een uitspraak.
De Post van Bismarck #3 is een relevante bijdrage in deze discussie. Tevens ligt daarin ook de onderbouwing voor een herziening aangevraagd door de veroordeelde.
Het liggende voorstel lijkt zo onschuldig en speelt in op de emoties rond spraakmakende strafzaken en de gevoelens van vergelding die dit soort zaken oproepen.
Een ander aspect aan het voorstel is de gerechtelijke dwaling. Als iemand opnieuw zich voor een (vermeend) feit moet kunnen verantwoorden, loopt hij/zij wederom de kans het slachtoffer van een gerechtelijke dwaling te worden. In die categorie waren er de laatste jaren behoorlijk spraakmakende voorbeelden:
– Puttense moordzaak (dader nooit veroordeeld, twee slachtoffers van justitieel handelen)
– Schiedamse parkmoord.
Zaken als de deventer moordzaak en de zaak rond Sonja de B. lijken zich in deze categorie te gaan voegen.
Voor de beoordeling is ook van belang wat een zaak psychisch met een vervolgde doet, zeker als deze onschuldig is.
@mescaline : allen hebben betrekking op hetzelfde feit, in dit voorbeeld.
@ Sir Humphrey:
Ik ben met je eens dat de de positie RC steeds meer wordt uitgehold. Vandaar mijn wens voor een strenge toets. Hij is echter wel de expert op het gebied van bewijs, terwijl de HR juist niet over de feiten gaat. Als proefballon: een toets door de RC met sprongcassatie tegen diens beslissing?
@3,4,6 jullie halen er proceduredingen bij. Waarom eigenlijk ?
@esgigt dat is een onzinnig antwoord.
Ja.
Ik begrijp niet wat er mis is met de huidige herzieningprocedure.
Als je al tot zo’n regeling zou overgaan – voor hele zware misdrijven – dan zou er m.i. een kortere verjaringstermijn moeten gelden dan bij eerste vervolging. Bijvoorbeeld de helft of eenderde, in te gaan na de einduitspraak bij eerste vervolging. Bij delicten die geen verjaringstermijn kennen bij eerste vervolging, zou je er een moeten vaststellen voor latere vervolging.
Het lijkt met overigens ook voor slachtoffers eerder een nadeel dan een voordeel dat een zaak zo haast eindeloos kan duren. Gevalletje van ontspoorde ‘pech moet weg’?
Ja goed man, dan wint een aanklager met onbeperkte financiele middelen uiteindelijk altijd. Kapotprocederen is ook een soort straf he!
Overigens ken ik mensen / organisaties die in de rechtzaak tegenover bijv. defensie staan en in een periode van 8 jaar elke keer aan het langste eind trekken, maar uiteindelijk zijn ze toch verliezer omdat ze failliet gaan. Hetzelfde gebeurd nu met Uitgeverij de Papieren Tijger.
http://www.eenmantegendestaat.nl/
Inderdaad @lisette, lengte, frequentie, verjaringstermijnen, welke delicten vd strafzaak, dat zijn de kernpunten.
De roep om bis-in-idem is misschien ook ingegeven door het feit dat de hobbel voor een herziening van een oud proces nogal groot is. Als 1 of 2 nee zeggen gaat het niet door. Feitelijk natuurlijk een ander type zaak, maar wel gerelateerd.
@18 er zijn honderd trucjes om de mensen te pesten. Zo ook die klokkenluider bij Defensie geloof ik, die een schadevergoeding kreeg aangeboden van 2.5m op voorwaarde dat hij verder zou zwijgen naar de pers. Heeftie op die voorwaarde niet aangenomen. Toch belastingaanslag voor 2005 van inkomen 2m ontvangen, en de belastingdienst “weet zeker” dat “gelijk” heeft.
@mescaline : ho, ho… “onzinnig” antwoord geeft aan dat de jouw vraagstelling bij mij niet duidelijk geland is. Misschien kun je je punt wat beter uitduiden?
@ Mescaline #13:
Omdat strafvervolging diep ingrijpt in het leven van een burger staat het Wetboek van Strafvordering vol met procedures die de rechten van de burger berschermen tegen de almacht van de overheid (zie ook #4). Dat is een goed uitgangspunt. Strafvordering regelt men met procedures. Ben overigens benieuwd of met dit voorstel ook tot op heden fatale procedurefouten van het OM zullen kunnen worden gerepareerd.
@Emile #22:
Volgens mij geeft het voorstel ook aan dat het OM het met de bescherming van de burger niet zo nauw neemt.
Voor de burger nemen de kosten van zijn/haar verdediging hierdoor alleen maar toe. Waarvoor ook geen enkele compensatie geboden wordt.
Je vraagt om ongelukken. Kijk eens naar de zaak-Louwes: keer op keer vond het OM weer “nieuw bewijs”, al dan niet door een minuscuul, niet eerder opgemerkt spatje speeksel.
Het lastige is bovendien dat het OM hiermee een reden kan krijgen om bewijs achter te houden en dat bij verlies aan te voeren als “nieuw bewijs” voor een nieuwe rechtszaak. De advocaat van de verdachte zet alle beschikbare middelen meteen in. Bij een tweede zaak kan het OM er nog eens rustig naar kijken hoe ze dat bewijs debunken.
Zeker zolang het NFI en het OM nog zo nauw verweven zijn en het OM bepaalt welke gegevens uiteindelijk bij de rechter komen is een dergelijke procedure buitengewoon schadelijk.
Dat zijn alleen nog de praktische bezwaren. Principieel deugt er sowieso al niets van dat je een verdachte steeds opnieuw zou kunnen aanklagen voor hetzelfde…
Interessante discussie!
Ik ben geen jurist, maar mijn boerenverstand is geneigd het ne bis in idem zeer zwaar te laten wegen: De rechtsonzekerheid die anders ontstaat, lijkt me een groter onrecht dan de rechtvaardigheid die het zou kunnen opleveren wanneer een dader alsnog bestraft wordt.
Hooguit zou je kunnen denken dat er voor de allerzwaarste misdaden een uitzondering zou kunnen zijn, die dan via de Hoge Raad moet lopen.
@Stijn #25 : Precies… Echter als je de deur voor revisie vanuit het OM voor de allerzwaarste gevallen open gaat zetten, zul je binnen afzienbare tijd zien dat de zwaarte van de gevallen steeds lichter gaat worden. Uiteraard zal dit niet voor de gemiddelde winkeldiefstal gaan gelden, maar het geeft toch zwaar te denken.
@esgigt je haalde twee aanklachten aan in je voorbeeld, dat we maar even het ‘feit’ noemen. Die aanklachten kun je echter niet op elkaar stapelen.
Iemand die voor medeplichtigheid aan moord is veroordeeld die ook een extra straf krijgt doordat hij als bestuurder te hard reed wordt opnieuw aangeklaagd voor de moord zelf en wordt daarnaan schuldig bevonden. Hij was echter niet de bestuurder. En medeplichtigheid aan moord en hoofddaderschap bij die moord sluiten elkaar uit. Dan moeten zijn eerdere straffen voor te hard rijden en medeplichtigheid natuurlijk ongedaan worden gemaakt. Dat hoort ook bij de correctie van het strafproces.
Verder is het ne bis in idem van oudsher een waarborg tegen aanklachten op grond van post-malus opgestelde wetten. Het is niet een primaire verdediging tegen herziening van strafzaken.
Als dit wijzigingsvoorstel van de wet doorgaat moet de rechter in esgigts voorbeeld wel aan de veroordeelde gaan vragen: “Stel dat mijn vonnis onjuist is, verdachte. Wilt u dan de in de gevangenis door te brengen tijd aftrekken van eventueel latere vonnissen in uw leven of wilt u daar dan een schadevergoeding krijgen ?”
In het eerste geval krijgt de moordenaar 12 jaar – aftrek 5 jaar = 7 jaar.
In het tweede geval krijgt hij de volle 12 jaar (en heeft aan het eind in totaal 17 jaar gezeten).
@Mescaline : Ik zie je punt. In de opwinding had ik zelf inderdaad even over het hoofd gezien dat mijn voorbeeld twee feiten bevatte.
Het risico dat een burger tot in lengte van jaren met herzieningen geconfronteerd kan worden is echter onaanvaardbaar. Door het surplus aan geld en middelen aan de zijde van het OM slaat de balans al naar het OM door.
Door deze situatie mag OM en Politie er op afgerekend worden dat zij hun werk in EEN keer goed doen.
Het lijkt erop dat in dit streven naar “hoger recht” de burger helemaal aan het kortste eind gaat trekken. Juist omdat de laatste altijd emotioneel bij een zaak betrokken is en het voor OM en politie de “zoveelste” zaak is. Zoals door anderen reeds opgemerkt, kan dit mensen (onnodig) kapot maken.
Je wordt dan misschien als onschuldige in de tweede ronde wederom vrijgesproken, maar de schade die ermee aangericht is??? Hoeveel miljoen euro kan dat leed eigenlijk verzachten?
Mescaline, ik weet niet hoeveel persoonlijke ervaring jij met rechtzaken hebt. Ik heb, god zij dank, geen strafrechtelijke ervaringen, wel diverse civielrechtelijke zaken meegemaakt. De spanning die daardoor al veroorzaakt wordt is soms al niet te pruimen en dat wens ik niemand toe. Zelfs niet als de zaak voor jou “kat in het bakkie” is.
Waar ik een dam voor opgeworpen wil zien, is dat OM en politie na dat de rechter zich over een zaak gebogen heeft voor een feit in het leven van mensen blijft graven.
De burger heeft middels herziening de mogelijkheid zich te rehabiliteren, maar om OM en Politie ook de mogelijkheid te geven om na een vrijspraak iemand wederom voor de rechter te slepen, gaat mij te ver. Dan wordt “het recht” boven de mens gesteld en niet ten dienste aan de mens (en maatschappij).
@mescaline #28: die vraag maakt het nog gecompliceerder dan het nu al is… Ik zie het punt, goed denkwerk.
Vorige post is een reactie op #27
@13: Is misschien een proceduredingetje, maar het houdt een ontzettende rechtsongelijkheid in. De burger heeft alleen eigen middelen ter beschikking, het OM heeft veel meer middelen ter beschikking.
Bedenk daarbij dat burger ook nog gehinderd kan zijn, omdat hij in het gevang zit gedurende beroep en dus niet vrij kan bewegen om zijn zaak voor te bereiden (en afgeluisterd kan worden, met de huidige wetgeving).
Voeg daarbij andere procedurele nadelen van de burger tegenover de staat, zoals ze inmiddels bestaan (bv. in geval van bestuursrecht, waarbij de burger aan allerlei voorwaardes en termijnen gehouden is, wil zijn beroep zelfs maar ontvankelijk verklaard worden, terwijl deze niet gelden voor de staat) en je ziet een beeld ontstaan van juridische ongelijkheid die de rechtsstaat in gevaar brengt.
En wie gaat voorkomen dat ze verdachten net zo lang in een proces houden tot er een veroordeling volgt? Justitie heeft nogal eens last van tunnelvisie, zoals gebleken uit het verleden.
@Ishamael : In een rechtstaat zou dat door de procedures binnen en om de rechtspraak heen gecontroleerd moeten worden. Helaas begint het gezegde “Power corrupts… Absolute power corrupts, absolutely.” ook binnen het justitiele apparaat opgeld te doen.
Door de toenemende macht aan de zijde van de overheid, zal de burger steeds meer tot speelbal van diezelfde overheid worden.
In historisch perspectief geplaatst : niet zelden heeft een extreme onbalans in de machtsverhouding tussen overheid en burger, een extreme tegenreactie veroorzaakt. Een kwestie van waar in een samenleving de pijngrens ligt.