“De commandant der strijdkrachten Dick Berlijn, kreeg de vraag hoeveel Taliban-strijders het Nederlandse leger had gedood, en hij antwoordde; Dat is geen criterium dat wij relevant vinden. Nu die ook toegeeft dat het vaak moeilijk is om vast te stellen of iemand Taliban of burger is, betekent dat, dat ook [het aantal] burgerslachtoffers geen criterium is, dat het Nederlandse leger relevant vindt. […] We weten niet welke prijs die burger betaalt voor de oorlog”.
Dit citaat komt uit de Vredeslezing 2013 van mensenrechtenadvocaat prof. dr. Liesbeth Zegveld, vanavond te gast in VPRO’s Zomergasten. Zij pleit hier voor slachtofferregistratie in oorlogssituaties. Ik heb nergens kunnen vinden of dat inmiddels staande praktijk is voor het Nederlandse leger. Dat maakt het een van de weinige zaken waarin ze niet succesvol is geweest. Haar allereerste zaak als advocaat was de aanklacht tegen de Nederlandse staat namens nabestaanden van de slachtoffers van Srebrenica. Je moet maar durven! Haar laatste wapenfeit is de succesvolle zaak tegen – alweer – de Nederlandse staat om de levering van F-35 onderdelen aan Israël te stoppen.
Ze wijdt zich al 24 jaar met hart en ziel aan een buitengewoon ingewikkeld onderwerp. ‘De soevereiniteit van staten, wat als een groot goed wordt gezien, staat haaks op het handhaven van mensenrechten.’ Wat haar betreft moet het perspectief vanuit de mens altijd het zwaarste wegen. Hoewel het soms ook lastig is om vanuit het Westen te bepalen wat universele mensenrechten zijn. Maar, zegt ze, het zijn niet de burgers maar politieke regimes die mensenrechten schenden. ‘Dit gebeurt vanuit opportunisme, geloof of cultuur en niet vanuit het denken vanuit recht.’ Tegelijk erkent ze dat het opleggen van onze waarden en normen al snel een “koloniaal tintje” heeft.
Ze vindt het belangrijk om altijd de dialoog aan te gaan, in gesprek te blijven. Vanavond krijgt ze daar volop de gelegenheid voor in Zomergasten, deze keer gepresenteerd door Margriet van der Linden. Een toepasselijk gekozen interviewer; Margriet was in 2014 Vrouwenvertegenwoordiger bij de VN, en maakte o.a. een documentaireserie over hate crimes in de Verenigde Staten. Haar activistische persoonlijkheid en ervaringen sluiten mooi aan bij wat Liesbeth met deze avond voor ogen heeft:
"Mijn avond gaat over oorlog, recht, vrouwen en liefde. Hoe deze thema’s elkaar raken en hoe ze samenkomen in mij. In mijn behoefte aan strijd, passie en rechtvaardigheid. Dat hoop ik deze avond te onderzoeken."
Ik ben nu al geboeid! Behalve dat de thema's me erg aanspreken, vind ik het van lef getuigen om 3 uur lang, live op tv, aan een soort zelfonderzoek te doen. Dat ze moedig is had ik al eerder geconstateerd. Ik ben benieuwd naar haar kwetsbaarheid
Vanavond dus, bij de VPRO, 20.15 uur, op NPO 2 en via de livestream op npostart.nl. Natuurlijk zien we ook vanavond graag je reacties op de uitzending tegemoet in de reactiekolommen hieronder. Morgen volgt de Sargasso-recensie, verzorgd door Max Molovich.
