Voor wie in de kerstvakantie nog een uitje zoekt, heeft Kunst op Zondag een aantal tips. De thema’s van de aangeboden exposities zijn zeer divers: van Europees Realisme tot Chagall, van de familie Ter Borch tot Fong Leng. En voor een dag met kinderen of kleinkinderen is er de Microkosmos, de wereld in een Wunderkammer. Laat je verrassen en maak er samen mooie dagen van.
[caption id="attachment_362909" align="aligncenter" width="450"] Zaalimpressie Moderne Buitenwereld bij European Realities © foto Wilma Lankhorst.[/caption]
European Realities in Gorssel
Het team van Museum MORE in Gorssel sluit de viering van het 10-jarig bestaan van het museum af met de tentoonstelling ‘European realities’ . In deze tentoonstelling ligt de focus op de schilderkunst in Europa tijdens het Interbellum: de periode tussen de twee wereldoorlogen. De schilderkunst krijgt in de jaren 1919-1939 in elk land een eigen gezicht. In European Realities ontdek je bijna 80 neorealistische topstukken uit maar liefst 20 landen. Dit aantal is aangevuld met negen werken uit de eigen collectie.
[caption id="attachment_362908" align="aligncenter" width="450"] v.l.n.r. Matrosenstraat (1923) © Niklaus Stoecklin; Vanuit het Centrale Paleis (1933) en Bergsundkwartier-© Torsten Jovinge © foto Wilma Lankhorst.[/caption]
Kijkje over de grens
Museum MORE richt zich voor haar vaste collectie vooral op realistische kunst uit de 20ste en 21ste eeuw uit Nederland. In de tijdelijke tentoonstellingen kijkt het team graag over de grens. Zo waren ze in 2023 aanwezig op een internationaal symposium over realisme in de Europese kunst, georganiseerd door twee Duitse musea, Kunstsammlungen Chemnitz en Museum Gunzenhauser. Hun doel was om de mooiste realistische schilderijen uit het Interbellum in Europa samen te brengen in één grote overzichtstentoonstelling. Tijdens dit symposium werden de eerste contacten gelegd voor de jubileumtentoonstelling European realiteit.
[caption id="attachment_362907" align="aligncenter" width="450"] Portret Zofia Stryjensko (als jongen, 1925-1928) © Rafal Malczwski © foto Wilma Lankhorst.[/caption]
De 90 werken zijn verdeeld over vijf thema’s: het begint met Oorlog en vrede, gevolgd door een Nieuw Mensbeeld. Daarna volgen de Intieme Binnenwereld en de Moderne Buitenwereld. Het sluitstuk is de Sociaal-Politieke Kunst. In de kleurrijke tentoonstellingscatalogus worden alle thema’s besproken.
European Realities is tot en met 1 februari 2026 te ontdekken in Museum MORE in Gorssel. Kijk hier voor de details. MK = geldig. Tijdens deze tentoonstelling biedt Museum MORE een uitgebreid activiteitenprogramma aan.
[caption id="attachment_362911" align="aligncenter" width="450"] Sfeerbeeld nieuwbouw Lalique Museum Doesburg © foto Wilma Lankhorst.[/caption]
Chagall, de kleurenpoëet in Doesburg
Museum Lalique in Doesburg is in de laatste jaren enorm uitgebreid. Op drie locaties staat het werk en leven van de Franse juwelen en glaskunstenaar René Lalique (1860-1945) centraal.
Naast het prachtig vormgegeven en kleurrijke glaswerk organiseer het museumteam jaarlijks een exposities van werk van tijdgenoten. Je moet hierbij denken aan kunst/kunstenaars uit de periode van circa 1850-1950. De komende maanden ligt de focus op het werk van kunstenaar Marc Chagall (1887-1985). Chagall is geboren in Wit-Rusland maar woonde en werkte het grootse deel van zijn leven in Frankrijk.
[caption id="attachment_362910" align="aligncenter" width="450"] Marc Chagall, enkele voorbeelden van zijn werken, nu te zien in Doesburg © fotocollage Wilma Lankhorst.[/caption]
Fantasievol en droomachtig
Je herkent Chagall’s werk aan een vrije fantasievolle en droomachtige weergave. Het tentoongestelde werk omvat originele litho’s, etsen, pochoirs en houtgravures. Vaste thema’s binnen het werk van Chagall zijn vrouwen (met name zijn moeder Feita en zijn echtgenotes Bella en Vava), het moederschap en de bijbel. Chagall was Joods van geboorte en in die traditie is het niet gewoon om mensen af te beelden. De werken die je nu in Doesburg ziet, zijn gemaakt voor de Chagall bijbel, de Odyssee, Fables de la Fontaine, Regards sur Paris, Paris Fantastique, Maternité (voor Marcel Arland), Crucifixion Mystique en de décomposition de la Sirène. Voor de gelegenheid zijn tevens de Poèmes van Chagall van het Frans naar het Nederlands vertaald en tentoongesteld.
Marc Chagall - De Kleurenpoëet is tot en met 21 juni 2026 te zien in het Lalique Museum in Doesburg. MK=geldig.
[caption id="attachment_362902" align="aligncenter" width="450"] Sfeerbeeld Microkosmos l. kamerscherm (detail) © Carry Mastenbroek © foto Wilma Lankhorst.[/caption]
Microkosmos, de wereld in een Wunderkammer
De afscheidstentoonstelling van Harry Tupan (directeur Drents Museum) heet Microkosmos, de wereld in een Wunderkammer. Tupan neemt je mee in de wonderlijke wereld van het verzamelen. Naast zijn eigen levenslange zoektocht naar schoonheid zie je hier verzamelingen van Ramsey Nasr, Henk Schiffmacher, Boudewijn Büch, Midas Dekker, Dickie Zebregs en Redmond O’Hanlon. De laatste ken je misschien nog van zijn deelname aan de VPRO tv-serie Beagle, in het kielzog van Darwin. Maak je op voor een heerlijke middag dwalen en verdwalen in de microkosmos.
[caption id="attachment_362903" align="aligncenter" width="450"] Sfeerbeeld Microkosmos - Naturalia © foto Wilma Lankhorst.[/caption]
Dieren van favoriete verzamelobjecten
Het begint met de broer van beer Joseph bij de entree. Als je verder door microkosmos loopt, zie je allerlei dieren. Van de kleurrijke vlinders van het Missiemuseum in het Limburgse Steijl tot een sierlijke paradijsvogel en een toekan. In de collectie van bioloog, schrijver en presentator Midas Dekkers (1946) ontdek ik Siamese eendjes, een zwijntje, een haan, half met veren en half zijn botjes. Dan is er de eerder genoemde toekan, een schedel van een brulaap, een stoker visje en een slijmprik. Van de Zwitser kunstenaar Matthias Garf (1986) zie je hier wonderlijke dieren gemaakt van gevonden voorwerpen en recyclebare materialen.
Van Roos Holleman (1998) hangen hier groot formaat pasteltekeningen van dieren. Holleman noemt haar tekeningen ‘stillevens zonder branie’. In de collectie van Boudewijn Buch (1948-2002) maak je nader kennis met de dodo vogel. Buch was in de ban van deze (uitgestorven) vogel en dacht zelfs een origineel botje van een Dodo in zijn bezit te hebben.
Microkosmos, de wereld in een Wunderkammer is tot en met 1 maart 2026 te verkennen in het Drents Museum in Assen. MK = geldig.
Mijn tip
Maak er een museumdagje van in Assen en bekijk ook Labyrinthia, een interactieve collectie presentatie.
[caption id="attachment_362904" align="aligncenter" width="450"] Fong Leng (portret 2025) uitsnede © foto Eddy Wenting.[/caption]
Fong Leng en Mathilde Willink
Van de Wunderkammer in Assen naar een modieuze Wunderkammer in kasteel Ruurlo. Samen met Museum JAN in Amstelveen brengt het team van Museum MORE | Kasteel Ruurlo de bijzondere creaties van de Nederlands-Chinese Carla Maria Fong Leng Tsang (1937). Het is dit jaar precies 60 jaar geleden dat de carrière van mode-icoon Fong-Leng begon. Zoals je mag verwachten richt de tentoonstelling in Kasteel Ruurlo zich vooral op de jaren ’70 én Fong-Lengs relatie met Mathilde Willink (1938-1977). Willink was naast muze en echtgenote van schilder Carel Willink (1900-1983) zelf een ‘levend kunstwerk’. Naast een selectie unieke, sculpturale gewaden zie je ook denim ontwerpen die Fong-Leng maakte voor spijkerstof gigant Levi’s.
Om de mode Wunderkammer compleet te maken, zie je ook werken van modefotograaf Ferry van der Nat (1965). Van der Nat werd bekend met werk voor Vogue en Viktor & Rolf. Hij legt zich nu toe op fotografie, waarbij hij ook experimenteert met Artificiële Intelligentie (AI). Hij heeft recent een fotoserie gemaakt waarin androgyne modellen te zien zijn in Fong-Leng creaties. Je ontdekt in Kasteel Ruurlo hoe eigentijds de mode van Fong-Leng nog steeds is.
[caption id="attachment_362912" align="aligncenter" width="450"] Twee creaties van Fong Leng nu te zien in Kasteel Ruurlo © foto Studio Ferry van der Nat.[/caption]
De tentoonstelling Fong-Leng & Mathilde | Chic Le Freak is tot en met 28 juni 2026 te zien in Kasteel Ruurlo. MK = geldig.
De tentoonstelling Fong-Leng & Fans - 60 jaar Fashion & Faam in Museum JAN in Amstelveen loopt nog tot en met 6 april 2026. MK = geldig.
[caption id="attachment_362914" align="aligncenter" width="450"] Collage, impressie Thuis bij Ter Borch in Museum de Fundatie © foto Wilma Lankhorst.[/caption]
Familie Ter Borch in Zwolle
Op drie locaties in Zwolle kun je deze winter kennismaken met de artistieke familie Ter Borch. De basis werd gelegd door Gerard ter Borch de Oude (1582-1662). Van 1604 tot 1612 woonde hij in Rome, hier maakte hij topografische schetsen van antieke ruïnes. Tevens tekende hij eigentijdse figuren in het Romeinse straatbeeld. In 1618 gaf hij zijn loopbaan als kunstenaar op en volgde hij zijn vader in Zwolle op als convooi-en licentmeester (inner van handelsbelasting). Een functie die goed betaalde en aanzien gaf. Gerard de Oude trouwde drie maal, kreeg dertien kinderen en stimuleerde het kunstenaarsvak bij zijn kroost. De vijf meest getalenteerde kinderen zijn Gerard de Jonge, Anna, Gesina, Harmen en Moses. De jongens gaf hij persoonlijk les persoonlijk les. De meisjes mochten binnenshuis ook tekenen. Gerard de Jonge ziet het talent van zijn zus Gesina en geeft haar op zijn beurt les.
[caption id="attachment_362905" align="aligncenter" width="450"] Geesken de animatie opera in de Grote Kerk in Zwolle © fotocollage Wilma Lankhorst.[/caption]
Animatie-opera Geesken
Dit en nog veel meer kun je nu zien en ontdekken in Zwolle. In de Grote kerk zijn twee activiteiten: een animatie-opera Geesken van theaterwetenschapper Wim Trompert & muziekensemble Camerata Trajectina. De basis voor deze animatie zijn de albums (familieplakboeken) van Gesina ter Borch. Naast tekeningen van haar broers, bevatten deze albums tekeningen, liedjes en poëzieteksten van Gesina. Tip: Het is wel handig als je vooraf al iets weet van de familiegeschiedenis anders is de kans groot dat je verdwaalt in de 45 minuten durende opera. Tickets voor de opera kun je ter plaatse à € 6,- per persoon kopen.
[caption id="attachment_362906" align="aligncenter" width="450"] Gesina en gezien worden © Jasper Abels Grote Kerk in Zwolle © fotocollage Wilma Lankhorst.[/caption]
Gesina en Jasper Abel
Op het priesterkoor geeft fotograaf, beeldend kunstenaar en modekenner Jasper Abels (1987) Gesina de hoofdrol. Abels heeft onder andere in Zwolle gestudeerd en hij heeft zich verdiept in de geschiedenis van de familie Ter Borch. Internationaal is Abels bekend door zijn werk voor onder andere de modemagazines Vogue, Vanity Fair en Harpers Bazaar. Hier in Zwolle haalt Abels allerlei technieken en materialen uit de kast om je nader kennis te laten maken met de veelzijdigheid van Gesina.
[caption id="attachment_363010" align="aligncenter" width="450"] Zaalimpressie ANNO Museum Gerard ter Borch de Oude © foto Wilma Lankhorst.[/caption]
Alles is familie in ANNO Stadsmuseum
Het Drostenhuis is onderdeel is van Museum ANNO. Dit Drostenhuis is het voormalige woonhuis van Catharina ter Borch (1634-1704). Hier is de stamboom van de familie op de muren getekend. Je ziet dat deze Catharina, de derde Catharina is in de familie. Twee zusjes gingen haar voor, maar zij sterven jong. De derde Catharina trouwt met de Zwolse zakenman Jan van der Werf en zij kopen in 1685 het Drostenhuis aan de Melkmarkt in Zwolle. Je loopt hier als het ware in de voetsporen van Catharina door de kamers van haar huis. In elke ruimte komt een ander familielid aan bod. Een overzicht van Zwolle in de 17de eeuw vind je in de eerste zaal. In de laatste ruimte, de keuken, kun je bij de familie ter Borch aanschuiven aan tafel.
De tentoonstelling Thuis bij Ter Borch is tot en met 1 februari 2026 te ontdekken in Museum de Fundatie in Zwolle.
[caption id="attachment_362915" align="aligncenter" width="450"] Collage van In de 17e Hemel met links onder © Chourouk Hreich © foto Wilma Lankhorst.[/caption]
De muurschildering In de 17e Hemel van Chourouk Hriech blijft tot 16 augustus 2026 te zien in de vide en het auditorium van het museum.
Alles is familie Familie Ter Borch is tot en met 1 februari 2026 te zien in ANNO Stadsmuseum Zwolle.
Gesina en gezien worden van Jasper Abels is ook tot en met 1 februari 2026 te ontdekken in de Grote Kerk in Zwolle.
[caption id="attachment_363011" align="aligncenter" width="450"] Art is good for you - Street art @ La Jolla © foto Wilma Lankhorst.[/caption]
De kunst van het leven beoefenen
Met dit overzicht neem ik na 6 jaar en 88 kunst-belevenissen afscheid van dit mooie platform. Ik blijf Sargasso en de kunstontwikkelingen volgen, maar kies nu voor mijn gezondheid en meer tijd voor mijn 90-jarige moeder: de kunst van het leven. Rest me je te bedanken voor de reacties die ik mocht ontvangen op mijn verhalen. Daarnaast wens ik iedereen fijne en liefdevolle dagen toe en een respectvol en verbindend 2026. Tot ooit.
© tekst en foto’s Wilma Lankhorst.
© gebruik van de foto’s met dank aan en met toestemming van de genoemde musea, kunstenaars en alle bruikleengevers.
