De afgelopen maanden is het kapitalisme zowel in financieel als in publicitair opzicht enigszins onder druk komen te staan. In Nederland vergeten veel mensen daarbij dat het kapitalisme als ideologie in laatste instantie een Nederlandse uitvinding is. De eerste openbaar verhandelde aandelen waren van onze eigen Vereenigde Oost-Indische Compagnie. Maar ook een belangrijk vroeg ideoloog, Bernard Mandeville (1670-1730) was een Nederlander. Een geboren Rotterdammer, medicijnen gestudeerd aan de Universiteit Leiden, en in het kielzog van Willem III naar Engeland vertrokken, alwaar hij een boek schreef met de titel 'The Fable of the Bees'. Waar zijn voorbeeld Erasmus een boek schreef met de titel 'De Lof der Zotheid', zou dit boek 'De Lof der Zonde' kunnen heten. Adam Smith en zijn navolgers hebben er vooral een ding uit gedestilleerd: van consumptie wordt de maatschappij beter. Een dronkelap vernielt misschien zijn lever, maar de bierbrouwers worden rijk van hem. Op een macro-economisch niveau viel hij vooral het 'mercantilisme' aan, de filosofie waarbij staten proberen hun importen te minimaliseren, en hun exporten te maximaliseren. Mandeville draait het om: Hoe meer buitenlandse produkten wij kopen, hoe meer van onze produkten het buitenland kan kopen De boodschap: 'Geld moet rollen.' Het motto van de moderne maatschappij.
