Hoeveel immigranten telt de EU?

ANALYSE - Al enige jaren is er flink gedoe over het ‘enorme aantal buitenlanders’ dat in de EU-landen woont. Maar hoeveel mensen zijn dat er nu echt?

Geboorteland is een heel duidelijk begrip en heeft niets met nationaliteit te maken. Ook niet met autochtoon/allochtoon. Je bent immers autochtoon als je beide ouders in Nederland zijn geboren (en als je geen autochtoon bent dan ben je allochtoon). Je kunt dus in het buitenland zijn geboren en toch autochtoon zijn. Ik kom daar in paragraaf 4 nog op terug.

Naast de EU-landen heb ik ook Noorwegen en Zwitserland meegenomen. Beide zijn geen EU-land, maar door verdragen lijkt het er wel heel veel op: naast vrije handel kun je als EU-onderdaan zonder vergunning wonen en werken in Noorwegen en Zwitserland (andersom natuurlijk ook), maken ze beide deel uit van Schengen en doen ze mee met het EU-systeem van vluchtelingen. Alle reden dus om ze mee te nemen en ik heb dan ook over de EU+.

Meenemen in de vergelijking betekent niet dat ik immigranten uit die twee landen meetel als EU-immigranten. Ze vallen onder de groep buiten de EU: de derde landen.

In de volgende tabellen geef ik de volgende cijfers: Bevolking van een land, hoeveel buitenlanders en hoeveel daarvan EU en niet-EU. Alles met percentages.

De tabellen lijken sterk op elkaar, maar de sortering is telkens anders. Ook de berekening van de percentages verschilt soms.

Totaal aantal immigranten

Tabel 1 heb ik gesorteerd naar het totaal aantal immigranten onder de bevolking.

Ik leg de tabel uit aan de hand van top-immigratieland Luxemburg: het land telt 537.000 inwoners en dat is 0,1% van de totale EU+ bevolking. Luxemburg dankt zijn koppositie aan het feit dat het maar liefst 227.000 immigranten binnen zijn grenzen telt, ofwel meer dan 42% van de bevolking.

Driekwart (173.000) van de immigranten komt uit de EU en 54.000 is geboren buiten de EU.

 
Vervolgens kijken we naar de EU als geheel en dan zien we iets meer dan een half miljard EU-onderdanen en dat is 97,5% van de bevolking als je Noorwegen en Zwitserland ook meetelt. Iets meer dan vijftig miljoen inwoners zijn niet in de EU-landen geboren waar ze in wonen (10,1% van de bevolking). Daarvan zijn er 17 miljoen (d.w.z. een derde) in een ander EU-land geboren en 33,5 miljoen zijn zogenaamde derdelanders: van buiten de EU.

Wat ook enorm opvalt, is de hoge positie van Zwitserland: Een kwart van de bevolking is in het buitenland geboren en daarvan komt 60% uit de EU.

Nederland staat ongeveer in het midden, iets boven het EU-gemiddelde. Van de bijna twee miljoen immigranten is een kwart in een ander EU-land geboren en bijna anderhalf miljoen daarbuiten.

Als je de hele plaatje ziet van de EU+ dan zie je West- en Noord-Europa boven het gemiddelde staan, met uitzondering van Denemarken en Finland. De Zuid-Europese landen staan meer in het midden en de Oost-Europese landen in de onderste helft.

Hoogste percentage geboren in een ander EU-land

Figuur 2 Laat tabel 1 zien gesorteerd op het hoogste percentage van de bevolking dat geboren is in een ander EU-land. Het is niet verbazingwekkend dat Luxemburg ook hier bovenaan staat met bijna een derde van de bevolking geboren in een ander EU-land. Ook Zwitserland staat hier Zwitserland hoog.

Cyprus staat op plaats drie. Misschien onverwacht, maar ik geloof dat er nogal wat Engelse gepensioneerden zitten.

 
Eén op de 29 mensen geboren in een EU-land woont in een ander EU-land, zo blijkt uit de cijfers over de hele EU. Dat is niet veel. Maar, zoals we duidelijk in de tabel kunnen zien, is het percentage per land sterk verschillend. Onderaan staat Roemenië waar minder dan één op de honderd geboren is in een ander EU-land.

Nederland staat onder het EU-gemiddelde met 3%. Van de Noordwest Europese landen heeft alleen Finland een lager percentage.

Hoogste percentage geboren buiten de EU

Tabel 3 is gesorteerd op het hoogste percentage van de bevolking van een land dat buiten de EU is geboren.

Hier staan Estland en Letland bovenaan. De verklaring hiervoor is dat beide landen deel uitmaakten van de Sovjet-Unie en er mensen van andere deelrepublieken – die geen deel uitmaken van de EU – naar deze landen verhuisden. Precies hetzelfde zie je bij Slovenië dat deel was van Joegoslavië. Aangezien Kroatië per 1 juli 2013 lid werd van de EU, kun je dus verwachten dat het percentage van de Sloveense bevolking dat buiten de EU is geboren, vermindert en dat het deel ‘geboren binnen de EU’ per 1 januari 2014 zal toenemen.

 
Nederland komt op 8,6% van de bevolking geboren buiten de EU, en dat is twee procentpunt boven het EU gemiddelde. Helemaal onderaan staat Slowakije met een half procent inwoners geboren buiten de EU.

Nederland

In deze laatste paragraaf kijk ik wat dieper naar de Nederlandse bevolking geboren in het buitenland.

Figuur 4 geeft aan de linkerkant van een aantal EU-landen hoeveel mensen daar geboren in Nederland wonen. Aan de rechterkant zij die uit landen buiten de EU komen – de zogenaamde derde landen.

Ik heb het al heel vaak geschreven: in het buitenland geboren moet niet gelijk gesteld worden met allochtoon zijn. Weliswaar is het overgrote deel allochtoon, maar van de 1.928.000 inwoners van ons land die in het buitenland zijn geboren, zijn er een 135.000 autochtoon. De definitie van autochtoon is immers iemand waarvan beide ouders in Nederland zijn geboren.

Mooi voorbeeld is Australië: er wonen in Nederland 10.000 mensen die geboren zijn in Australië. Daarvan is de helft autochtoon. Je kan makkelijk een voorbeeld verzinnen: in de jaren vijftig emigreerden er veel mensen (jonge echtparen) naar de andere kant van de wereld. Kregen daar kinderen en kwamen weer terug naar Nederland. Autochtone kinderen dus. Wat maar weinigen zullen realiseren, is dat als die kinderen zelf kinderen krijgen hun nakomelingen allochtoon zijn.

Bij enkele landen zal ik aangeven welk percentage autochtoon is.

 
De top van de EU-landen is niet echt verrassend. Duitsland staat bovenaan en België derde. Gelet op de omvang van de bevolking, komen uit België de meeste immigranten. Bijna een kwart daarvan is autochtoon. Polen staat met stip op twee. Opvallend is dat er twee keer zoveel mensen uit het Verenigd Koninkrijk zijn dan Fransen. Uit Zuid-Europa komen niet veel mensen.

Bij de derde landen staat Turkije bovenaan. Iets meer dan een op de tien mensen geboren in het buitenland komt uit dat land. Overigens krimpt die groep snel. Niet alleen door sterfte – de eerste generatie veroudert rap – maar ook doordat er een stuk meer vertrekken uit ons land dan dat er immigreren. Ook bij de Marokkanen groeit de groep niet meer en mag worden verwacht dat zij binnenkort zal gaan krimpen.

Suriname is ook een groep die krimpt: weinig of geen netto-immigratie en sterke veroudering. Indonesië bestaat voornamelijk uit mensen van (gedeeltelijk) Nederlandse afkomst. Veel Indo’s: kinderen van een Nederlandse man en een Indonesische vrouw, maar ook bijvoorbeeld uit een groep Molukkers. Doordat er zoveel mensen van (gemengde) Nederlandse afkomst immigreerden wordt de groep tot de westerse allochtonen gerekend op 15% (20.000) na die autochtoon is. Er is maar weinig aanwas van nieuwe immigranten geboren in Indonesië en mede daarom veroudert en krimpt de groep zeer snel.

De Antillen is de enige overgebleven ‘kolonie’ en de inwoners hebben de Nederlandse nationaliteit. Er is dan ook een flinke heen-en-weermigratie. Van de geïmmigreerden met geboortegebied Antillen is 8% autochtoon en bij de Surinamers is dat slechts 1%.

Conclusie

Nederland zit wat betreft de migratie van mensen die zijn geboren in het buitenland in de middenmoot van Europa en zeker aan de lage kant van West- en Noord-Europa. Meer dan een kwart van de immigranten van buiten Europa in Nederland is verklaarbaar door het koloniale verleden.

Alle verhalen dat Nederland zo ontzettend veel immigranten aantrekt in vergelijking met de rest van Europa kan dus naar het rijk der fabelen worden verwezen.

Bronnen

Eurostat: Population on 1 January by five year age group, sex and country of birth (tabellen 1 t/m 3)

CBS: Bevolking op 1 januari; leeftijd, geboorteland en regio (tabel 4)

CBS: Bevolking; generatie, geslacht, leeftijd en herkomstgroepering, 1 januari

Via flipvandyke.nl