Beatrix wordt vandaag 69. Het Koninklijk Huis bloeit als nooit tevoren. De populariteit is groot en de troonopvolging is tot in lengte van dagen verzekerd. Het Nieuw Republikeins Genootschap zit elkaar vandaag knarsetandend met een glaasje oranjebitter aan te kijken.
Op 12 januari jl. had het Genootschap haar nieuwjaarsborrel. De Republikeinen nodigden de PvdA-fractievoorzitter Manon van der Garde. U weet wel, van de partij van Wouter Bos die één dezer dagen bij Bea op het bordes staat te wuiven naar het volk. Van der Garde had wat ideetjes hoe de macht van de koningin in te perken. Na afloop van die speech waren ze ongetwijfeld vrolijker dan vandaag.
De voorstellen van de PvdA-fractievoorzitter in Amsterdam waren:
1. Geen wekelijks kopje thee met Minister President meer. Niemand weet welke invloed er hier wordt uitgeoefend.
2. Bij de formatie moeten we van paleisgeheimen op Noordeinde naar een openbaar Kamerdebat. Kortom, de koningin komt er niet meer aan te pas.
3. Leden van het koninklijk huis mogen geen lid meer zijn van de Raad van State. Dat is immers het hoogste adviesorgaan van Kabinet. Daarin hoort expertise thuis en hoort afkomst niet te tellen.
4. Geen handtekening van koning(in) onder benoemingen, wetten en besluiten.
Wat dan overblijft is een zuiver ceremoniële rol van het koningshuis. Dat is volgens Manon van der Garde wat het volk wil. Is dat wel zo?
Reacties (41)
Ik ben het niet met haar eens, maar ik vind je stukje nogal flauw. Je doet net alsof je met de link v.d.Garde-PvdA-Bos-bordes een complot ontmaskert, maar het is toch bekend dat de PvdA tegen politieke inmenging door de monarchie is? En dat mag toch?
Persoonlijk vind ik het wel fijn dat er een club mensen is die er primair is om als anker voor de samenleving en de politiek te fungeren, maar Belgische toestanden kunnen ook voorkomen, en dan kom je niet van ze af.
Dus: wat is nu je punt met je verhaal?
Maar goed, waarom punt 1 tot en met 4 niet uitvoeren? 1,2 en 4 lijken me redelijk. Punt 3 minder, aangezien leden van het koningshuis in ieder geval politiek onafhankelijk zijn.
@2 Waarom? Neem nu deze tijd: iedereen in paniek, een droplul als premier: dan is het toch goed dat er een institutie is, die er gewoon is. Zie de monarchie als procesbewaking, niet als iets wat invloed heeft op het uiteindelijke product.
Het leuke aan de macht van de koningin is dat die zover reikt als men wil dat’ie reikt: je hoeft niet naar haar te luisteren.
Bovendien zijn protocollen en procedures bij politiek nu eenmaal van belang en dan is het toch goed dat er iemand wordt “opgeleid” om die te voldoen.
Reaguursels op dat blog daargelaten, vreest de republikein in mij dat we hier in Nederland domweg de regering hebben die we verdienen.
Als ik mensen spreek die voor het koningshuis zijn (een meerderheid van Nederland, volgens de peilingen), vinden die het ook altijd prima dat dat clubje een flinke buts ondemocratische en ondoorzichtige macht heeft.
We komen gewoon nooit van die ellende af.
De monarchie moet afgeschaft worden. Het is zorgelijk dat een familie generaties lang alleen maar in een uitkeringssituatie opgroeit. Als er een nieuw meisje introuwt, Maxima, krijgt zij onmiddellijk de Nederlandse nationaliteit en haar eigen uitkering.
De borging waar de monarchie voor zou zorgen zie ik niet zo, is de democratie in Ierland, Duitsland of Frankrijk bijvoorbeeld in gevaar omdat ze een republiek hebben?
Uiteraard moet het geldverslindende en ondemocratische monster dat onze monarchie is afgeschaft worden.
Eventueel zouden we er nog een zuiver ceremonieel geheel van kunnen behouden voor de mensen die graag naar peter van de vorst kijken, maar dan moet wel elk jaar de eventuele staatssubsidie opnieuw bekeken worden zoals bij andere culturele instellingen.
@5&6 ik denk dat jullie de stabiliserende werking van de koning(in) schromelijk onderschatten.
Die geldverslindende werking valt wel mee en anders hadden we een andere institutie die die taak overnam.
En wat de vergelijking met presidenten ipv premiers betreft: ik heb liever een staatshoofd zonder macht, dan eentje die in staat is alle macht naar zich toe te trekken en het publiek te bespelen.
Kijk hier maar eens.
volgens mij zijn alle rode landen landen die wij in het algemeen als stabiel, democratisch en welvarend beschouwen. Van landen met (gekozen) presidenten (USA, Venezuela, Wit Rusland, maar ook Frankrijk met tijd en wijl) valt dat nog maar te zien.
Ik vind het grootste nadeel van een gekozen president t.o.v. een monarch altijd dat een president gekozen moet worden en dus zich verkiesbaar moet stellen; dat betekent dat je per definitie mensen die macht ambieren op zo’n positie krijgt.
Het enige argument dat ik tegen een monarchie zou kunnen bedenken is dat het systeem de fundamentele rechten (zoals bijvoorbeeld privacy, vrijheid van beroepskeuze, vrijheid van meningsuiting) van de familie Oranje-Nassau schendt. Maar dat kopen we af door ze op kosten van de gemeenschap te laten leven – we maken er in ieder geval een *gouden* kooi van. Zolang zij het willen blijven doen en ze het goed blijven doen, ben ik 100% monarchist.
En even als terzijde: democratie is geen doel maar een middel. Ik vind dus de rationale voor afschaffing dat de monarchie ‘ondemocratisch’ is absoluut geen hout snijden.
Bij gekozen presidenten maakt het een verschil of deze een ceremoniële functie hebben of echte uitvoerende macht, maar beide worden in elk geval niet door een bloedverwant opgevolgd, alleen in despotische regimes als bijv. Noord Korea en Syrie.
Het principiële argument tegen monarchie is dat het (net als religie) een primitief, magisch en achterhaald gebeuren is, dat als enige ‘verdienste’ heeft dat het al in de prehistorie bestond.
Het instituut dat de controlerende macht heeft in Nederland, de Tweede Kamer, gaat onmiddelijk kopjes geven als het Beatrix behaagt het archief over de Hofmans affaire gesloten te houden. Alleen geschiedschrijvende lakeien hebben toegang daartoe.
@9 “Bij gekozen presidenten maakt het een verschil of deze een ceremoniële functie hebben of echte uitvoerende macht”
Gekozen zijn is dé legitimatie om macht uit te oefenen. Gekozen presidenten met ceremoniele functie bestaan niet.
“Het instituut dat de controlerende macht heeft in Nederland, de Tweede Kamer, gaat onmiddelijk kopjes geven als het Beatrix behaagt het archief over de Hofmans affaire gesloten te houden. Alleen geschiedschrijvende lakeien hebben toegang daartoe.”
Dat is hun fout. Dan ligt het probleem dus bij de TK, niet bij de koningin.
@9 “Het principiële argument tegen monarchie is dat het (net als religie) een primitief, magisch en achterhaald gebeuren is […]”
Persoonlijk hou ik wel van een beetje magie in de wereld. En aan religie is niets achterhaalds: het biedt nog steeds zingeving, hoop en steun aan miljoenen, zelfs miljarden mensen op deze aardkloot. Dat geloof irrationeel is wil niet zeggen dat religie nutteloos is (en kom alsjeblieft niet met verhalen over hoeveel ellende religie wel niet veroorzaakt heeft, ik heb het allemaal al eens gehoord en meestal stijgt dat soort discussie uiteindelijk niet uit boven het niveau van een rebelse puber – en overigens, ik ben zelf agnostisch atheist, dus je hoeft mij niet te overtuigen).
Dito voor monarchie. Los van of het als puur staatsrechtelijk instrument waarde heeft (wat ik overigens wel denk) is het ook een symbool, en juist dat symbool, die magie zoals jij het noemt, is waarom veel mensen een monarchie willen. Het is een cultuuruiting die in sterke mate de identiteit van een natie vertegenwoordigt. Irrationeel of niet, dat zijn zaken die je niet zomaar onder het tapijt kunt vegen.
@9 “Het instituut dat de controlerende macht heeft in Nederland, de Tweede Kamer, gaat onmiddelijk kopjes geven als het Beatrix behaagt het archief over de Hofmans affaire gesloten te houden. Alleen geschiedschrijvende lakeien hebben toegang daartoe.”
Nou, én?
Het door de staat betaalde archief mag in beschaafde landen als UK (monarchie) en USA(republiek) na 50 jaar door iedereen geraadpleegd worden. In Nederland betalen we we wel maar mogen het nooit inzien.
@13 we betalen ook voor het toilet van de koningin, ook daar mogen we niet inzien. We betalen ook voor de archieven en dossiers van de AIVD, ook die mogen we niet (zomaar) inzien (hoewel je dat haast wel zou denken met al die laptops langs de straat ;)).
En overigens geldt ook in de VS dat voor gevoelige zaken besloten kan worden informatie uit de archieven niet vrij te geven.
@11: boek
Jongens, URL’s in de comments plempen werkt niet meer! Gebruik BBCode.
Maar goed, ik zal kijken of ik het weeer aan de praat krijg.
Dom argument om het inzagerecht in een archief te vergelijken met het bekijken van een royale plee.
Het archief van de geheime dienst is na 50 jaar wel in te zien.
Buiten de Pvda (van de Garde Bos etc.) zijn er ook in andere partijen diverse republikeinen te vinden zoals de grote roergangster van Arnoud Boer haarzelve.
Van de Garde spreekt bij het republikeins genootschap niet namens de pvda-fractie maar op eigen titel. Een niet onbelangrijk detail, een discussie over dat onderscheid is interessant, al lijkt me enige voorkennis om daaraan deel te nemen wel een pré, dit stukje lezend voor sommige zelfs hard nodig.
Vorige week werd Bert Bakker als lager dan een rat gekwalificeert omdat de beste man openheid van zaken gaf. Vervolgens zocht de heer Boer op een buitengewoon hijgerige manier publiekelijk contact met heer Bakker.
Nu dus Manon van de Garde, iemand met een mening die niet bang is deze naar buiten te brengen. Zonder ook maar inhoudelijk op haar mening in te gaan wordt deze dame gediskwalificeerd en daarmee haar hele partij. Haar standpunt over het koningshuis wordt als het ware aan een correctief referendum blootgestelt. U mag zelf oordelen, bedankt.
Bert Bakker werd niet gediskwalificeerd omdat hij openheid van zaken gaf, maar over de manier en tijdstip waarop hij dat deed.
En er wordt hier wel inhoudelijk op haar mening ingegaan; in de reacties. Dat was de vraag van Astronaut aan de lezer, en daar hebben we het nu over. Punt.
@10: “Gekozen presidenten met ceremoniele functie bestaan niet.”
Kul. De presidenten van Duitsland en Italië zijn lintjesknippers. Dat kunnen wij ook.
Wat mij betreft vervangen we het koningshuis morgen door een gekozen president, maar zolang een meerderheid van de Nederlanders het daar niet mee eens is kan ik moeilijk beweren dat het democratisch is om de monarchie af te schaffen. Al snap ik zelf niet helemaal waarom iemand tegen een republiek zou zijn: Willem-Alex mag zich natuurlijk gewoon verkiesbaar stellen bij de presidentsverkiezingen.
@17 mijn punt was eigenlijk dat dat archief prive-aangelegenheden betreft – je hebt het over een ‘inzagerecht’ maar ik zie niet direct in waarom dat recht zou moeten bestaan, of welk urgent belang van onze democratie er geschonden wordt door dossiers over spanningen in de koninklijke familie vertrouwelijk te behandelen (ook al is dat dan ook voer voor historici, intussen).
@ 18: blijkbaar heb ik je gevoelige snaar meerdere malen geraakt. Zo zeer zelfs dat je mijn volledige naam hier nog even neerzet, blijkbaar als een soort statement.
Dan de inhoud:
Ten eerste, van de Garde publiceert haar geciteerde speech op haar eigen PvdA-fractievoorzitterweblog. Lees het maar na. Ze maakt daarbij geen melding dat ze het verhaal op persoonlijke titel heeft gehouden. Als iemand op dat punt dus verwarring veroorzaakt, is het van de Garde zelf.
Ten tweede, zoals Spuyt12 al aangaf, en je zelf ook had kunnen lezen, bekritiseerde ik Bert Bakker vanwege de timing en manier waarop.
Ten derde, wist ik niet dat het verboden was om iemands mening neer te leggen op een weblog en daar een discussie over te voeren.
Tenslotte ben ik niet met je eens dat ik haar persoonlijk diskwalificeer, al zal dat een kwestie van smaak zijn. Van de Garde sluit haar verhaal af met de mededeling dat wat zij voorstelt (een zuiver ceremoniële rol) hetgeen is wat het volk wil. Daar kun je toch je vraagtekens bij zetten.
@22 Het officiele PvdA standpunt is vrijwel hetzelfe als dat van v.d. Garde zelf. So where’s all the fuzz about?
Wel grappig dat “het volk” geen moeite met de monarchie heeft, maar de bestuurlijke elite juist een ceremoniele rol wil. Kijk hier maar eens op het NIPO onder openbare onderzoeken -> zoeken op “manarchie”. Sorry: geen directe url.
Wat dat betreft zou je het PvdA standpunt dus als “salon-socialisme” kunnen wegzetten, maar inconsequent is het niet.
@21 Dat archief heeft juist geen betrekking op priveaangelegenheden; er is terug te vinden hoe het kabinet meer dan 50 jaar geleden bewerkstelligde dat Juliana haar mond ging houden. Nu moeten we blindvaren op wat lakei Fasseur er over mag melden.
@24 Bij mijn weten hebben we het hier over het Koninklijk Huisarchief. Dat is een verzameling met de persoonlijke archieven van de leden van het koninklijk huis. De term ‘persoonlijk’ lijkt me nogal een hint in de richting van prive aangelegenheden van de familie.
Maar om even met een korte bocht terug te keren op het onderwerp: ik zie ook totaal niet in, los van het privacy-aspect, waarom de precieze gang van zaken in die affaire 50 jaar na dato ineens voor jou zo belangrijk is dat dit een reden is om de monarchie af te schaffen.
Hm, dat ‘voor jou’ in bovenstaande reactie klinkt pedanter dan ik het bedoel… Weest genereus in uw interpretatie aub.
@23: “Wat dat betreft zou je het PvdA standpunt dus als ‘salon-socialisme’ kunnen wegzetten.”
Hoezo dat? Omdat de PvdA een mening heeft die niet gedeeld wordt door ‘het volk’? Is dat tegenwoordig al salonsocialisme?
@27 ja: dat de socialistische elite zich niet erg socialistisch gedraagd, maar tegelijk wel denkt te weten wat het socialistische volk wil.
Volgens de van Dale:
sa·lon·so·ci·a·list (de ~ (m.))
1 iem. die zich uitgeeft voor een socialist, maar zich in de praktijk niet zo gedraagt.
Als 90% van het volk de monarchie wil behouden, dan durf ik me er wel aan te wagen dat dat ook voor 90% van de SP-ers en PvdA-ers geldt. Bovendien: stel dat de 10% van het volk die de monarchie niet willen, allemaal PvdA, SP, D66 of GL hebben gestemd, dan is nog steeds maar 20% van hun respectievelijke leden voor afschaffing.
@ 28: voor alle zuiverheid, de PvdA-fractievoorzitter in Amsterdam had het over ‘het volk’ en beperkte zich niet tot het ‘socialistische’ volk. Het standpunt dat ze uitdraagt over de monarchie maakt haar dus wat mij betreft op geen enkele wijze een salonsocialist.
De term salonsocialist gaat volgens mij over “links lullen rechts vullen”, dus heeft niks te maken met al dan niet de wil van het volk volgen. De term is dus niet op zijn plaats.
@30 rechts vullen doe je pas als je tot de elite behoort.
Maar nu maken we er een definitie-kwestie van. Mijn punt was vooral dat ze niets zegt wat de PvdA ook niet zegt, dus dat het niet uitmaakt dat ze het op haar PvdA-blog zet. Dat maakt de hele “onthulling” ook veel minder “schollend”.
Landelijk bekende politici horen denkelijk wel tot de elite.
Ben het met je punt eens.
Jay@25 Alleen in die archieven zitten stukken waaruit men kan volgen hoe de ministers de kunnegin onder druk zetten om haar passie voor een gebedsgenezeres voor zich te houden, evenals haar pacifisme dat zij in een redevoering in haar hoedanigheid van hoogste regeringsvertegenwoordiger uitsprak tot het Congres van de USA. Het is niet het persoonlijk archief van de familie Oranje, maar het archief van het kabinet van de koningin. Het kabinet vd koningin is in de wet amper gedefinieerd.
Balkenende heeft besmuikt tegen de Koningin gezegd dat de Tweede Kamer vond dat het archief vh kabinet vd koningin open moest volgens wettelijke termijnen. De Oranje’s lachen vast en petit comité nog wel eens om de hier getoonde leeuwenmoed en prudentie van de premier.
@28: Willen wat ‘het volk’ wil is geen socialisme, maar opportunisme. Je zou de PvdA hooguit kunnen beschuldigen van ‘salon-opportunisme’, hoewel dat dan misschien weer niet zo veel verschilt van ‘echt’ opportunisme.
En ik begin trouwens een beetje schizofreen te worden van al die mensen die ‘het volk wil (vul maar in)’ als argument gebruiken. Als het volk iets anders wil dan ik, waar hoor ik dan bij? De elite? Zou ik dan niet veel meer moeten verdienen?
Leid(st)er van een land zijn door erfelijkheid is een democratische gruwel.
En als de horde prive- en andere rotblaadjes-lezers zo graag een koningshuis in stand willen houden laat het dan absoluut ceremonieel zijn en stal het op de Efteling ;-)
@34 “Willen wat ‘het volk’ wil is geen socialisme, maar opportunisme. Je zou de PvdA hooguit kunnen beschuldigen van ‘salon-opportunisme'”
v.d. Garde doet juist niet wat het volk wil.
“En ik begin trouwens een beetje schizofreen te worden van al die mensen die ‘het volk wil (vul maar in)’ als argument gebruiken.”
Dat doe ik niet zomaar: zie eerder mijn Nipo-link: 86% van de Nederlanders is voor het behouden van de monarchie, 62% wil zelfs dat er helemaal niks met de “macht” van de koningin gebeurd. Zo’n getal mag je toch wel als “het volk” (of “de massa”, zo je wilt) bestempelen.
Daarnaast kun je onder diezelfde nipo-link lezen dat de meerderheid van de bestuurlijke elite (i.t.t. de massa dus!) een puur ceremoniele functie, of in ieder geval inperking van de rol van het koningshuis wil.
Er is dus een discrepantie tussen wat de bestuurlijke elite en het volk (incl. veel PvdA stemmers) wil.
v.d. Garde (en de politieke elite van de PvdA; zie standpunt “monarchie”) behoort tot die bestuurlijke elite (die dus wat anders wil dan de socialistische achterban) en dus noemde ik haar een salonsocialist(e).
Nogmaals:
Hier staat wat de PvdA-elite wil. En hier wat de bestuurlijke elite wil. (geen directe link, maar kijk boven maar voor routebeschrijving). Het hoofd van het artikel luidt: “De politiek-inhoudelijke rol van de monarchie moet worden ingeperkt of afgeschaft. Een meerderheid van de meest invloedrijke Nederlanders, onder wie bestuurders, senatoren, topondernemers en wetenschappers, vindt dat het koningshuis een louter ceremoniële functie moet krijgen.”
Hier staat wat de Nederlanders (“het volk”) willen. Er wordt alleen genoemd dat de steun voor het koningshuis het laagst is onder Groep Wilders en GL-stemmers. ik ga er dus van uit dat die onveranderd groot is onder PvdA-stemmers.
Vandaar de termen “volk” en “salonsocialist”. Misschien dekken ze, gezien de weerstand die ze oproepen, de lading niet helemaal, of zijn het clichés maar ik hoop dat het duidelijk is wat ik wél bedoel.
Maar je brengt het als een verwijt. Terwijl ik helemaal niet inzie waarom het erg is als een politicus niet hetzelfde wil als ‘het volk’. Integendeel zelfs, ik heb liever een partij of politicus die met een eigen mening een mandaat van de kiezer probeert te krijgen, dan eentje die slaafs achter Maurice en het NIPO aanholt. Als er één partij is wiens macht nodig moet worden ingeperkt, dan is het wel die van de opiniepeilers.
Als een meerderheid van de Kamer de macht van de Koningin wil inperken, dan heeft het daar het volste recht toe. Een meerderheid van de Kamer representeert een meerderheid van het electoraat.
@37 in eerste instantie was het niet bedoeld als keihard verwijt: ik zei het als bijzin bij de opmerking dat je haar mening niet als afwijkend van het PvdA-standpunt mocht beschouwen.
Maar aan de andere kant is het wel relevant denk ik: De laatste jaren is er een beweging die stelt dat de bestuurlijke elite (niet alleen “politici” maar ook ambtenaren en beleidsmakers) te ver van “de gewone Nederlander” af zijn komen te staan. Bij zoiets emotioneels als het koningshuis is dat juist van belang.
Maar ook op inhoudelijk vlak: ik vind het raar dat het koningshuis (of de koningin) als “lastig” wordt beschouwd door die elite, terwijl de “anker-functie” niet ingezien of gewaardeerd wordt.
Dat vind ik wel zorgelijk. Ik denk namelijk dat zonder de koning(in) de politiek nog hijgeriger, vluchtiger en hyperiger wordt.
@36: akkoord dat het volk dat blijkbaar wil. Maar als we aan de hand van peilingen gaan regeren… het is aan de politiek om het debat op gang te brengen en dan te kijken wat het volk ECHT wil. Met argumenten voor en tegen. Dat zit niet in zo’n peiling. Soms zit het mee, soms zit het tegen (zie EU Grondwet campagne ;)
@37&39 Zoals ik @38 stel ben ik ook tegen hijgerige politiek. Maar als 90% ergens voor is, maar de mensen die erover beslissen, niet, dan is er toch iets mis. Daarnaast denk ik juist dat de koningin politici ervan weerhoudt om nog meer volgens de lessen van hun mediatrainer en opiniepijler te regeren.
Vergelijking met de grondwet vind ik niet opgaan omdat daar veel meer redenen waren om tegen te stemmen dan alleen de grondwet an sich.
Vergelijking gaat in zoverre op dat als de beleidsmakers er voor zijn en het volk tegen, er een discussie ronde kan volgen waarin ze proberen het volk voor zich te winnen; dat heet leiderschap. De republikeinse lobby moet het op de agenda zetten en dan hopen dat het idee genoeg kritische massa krijgt. En anders is het pech en moet je naar het volk luisteren.