Cynisme (2): Diogenes van Sinope

Foto: bron: Livius.org
Serie:

Tijdens het Hellenisme kregen de Academie van Plato en de Peripatetische school van Aristoteles gezelschap van nieuwe filosofische stromingen. In deze korte reeks de eerste daarvan: de Cynici. Het eerste deel was hier.]

Diogenes werd geboren als de zoon van een rijke bankier in de stad Sinope, een stad in Noord-Turkije, aan de Zwarte Zee. Hij werd echter de stad uitgejaagd omdat hij van een groot aantal munten het gezicht had afgehakt. Waarom hij dit deed, is niet duidelijk. Misschien was het een politieke daad, of wie weet wilde hij gewoon de machthebber die op die munt stond voor het hoofd stoten.

Provocaties

In elk geval schuwde Diogenes in zijn verdere leven het choqueren bepaald niet. Volgens sommige legenden zou hij na zijn verbanning uit zijn geboorteplaats een groot deel van zijn leven hebben gebivakkeerd in een regenton dicht bij het marktplein van Athene. Helaas, regentonnen bestonden destijds nog niet, dus dit verhaal kan niet waar zijn. Maar het is wel mogelijk dat hij leefde in een grote voorraadkruik.

Bottom line is: hij bezat niets. Wars van bezit had hij slechts zijn mantel en een nap om uit te drinken. Die laatste gooide hij weg toen hij inzag dat hij ook met zijn handen een kom kon maken.

Hij zou regelmatig op klaarlichte dag met een lantaarn over het plein van Athene hebben gelopen, ‘op zoek naar een eerlijk mens’, hiermee insinuerend dat die op dat drukke marktplein in ieder geval niet te vinden zou zijn. Eerlijke mensen, die waren er volgens hem in Athene niet.

Om de mensen van de platoonse Academie te treiteren droeg hij een kaalgeplukte kip de school binnen, uitroepende: ‘Ziehier de mens!’ Plato had de mens immers omschreven als ‘een tweepotige zonder veren’. Na dit incident werd de definitie in de Academie aangepast naar ‘een tweepotige zonder veren met platte brede nagels’.

Clown

Diogenes zou regelmatig in Athene in het openbaar hebben staan masturberen. Wanneer hij hier dan op aangesproken werd, riep hij uit dat hij zou willen dat hij ook zijn honger kon stillen door alleen maar over zijn buik te wrijven.

Een mooie clown dus, die Diogenes van Sinope. Maar wat heeft dit met filosofie te maken? Volgens Diogenes alles. Zijn leven is een daad van protest. Volgens Diogenes is de menselijke samenleving namelijk totaal ontspoord en gecorrumpeerd.

Deze reeks is gebaseerd op het boek De wereld vóór God van Kees Alders. Het boek biedt een introductie tot de filosofische stromingen van de oude wereld en is hier te bestellen.

Reacties zijn uitgeschakeld