Fortuyn in Amerika
Van oudsher (tenminste in elk geval niet vroeger dan rond 1600) staat Amerika bekend als het land van de ongekende mogelijkheden en dat imago trekt immigranten van over de hele wereld. De Amerikaanse droom: van krantejongen tot miljonair, vind je hier op de hoek van elke straat. Vaak werd Amerika dan ook als het beloofde land gezien, geinspireerd door religieuze of koloniale motieven. De eerste dichter van New York Jacob Steendam publiceerde onder andere een pamflet-achtig ‘Lof van Nuw-Nederland’ in 1661, waarin de overdaad en rijkdom bezongen wordt. Dat beeld van Amerika bestaat nog steeds. In 2001 waren er 2,1 miljoen Amerikanen met een financieel vermogen (exclusief vastgoed) van boven de 1 miljoen dollar op de 7.1 miljoen wereldwijd.
Maar de Amerikaanse droom is ook mythe, zo is volgens de Gini-index de inkomenskloof sinds 1967 alleen maar toegenomen, het aantal nieuwe miljonairs onder miljonairs percentueel afgenomen, en is het gemiddelde inkomen van Afros en Hispanics, meer dan $10.000 lager per huishouden dan dat van de blanke bevolking. Volgens de Human Poverty Index (HPI) van de Verenigde Naties staan de VS slechts op een 7e plaats, achter Nederland en Belgie, terwijl volgens het US Census Bureau 32,9 miljoen Amerikanen in 2001 onder de armoedegrens leefden.
Elke Amerikaan zal met folkloristische trots zijn persoonlijke Aeneis-genealogie vertellen, van de Sefardim, de Duitse ‘Dorf-juden’ en Russische ‘Ostjuden’, de Askenazim, Zuid-Italianen, Ieren, Polen, of Mexicanen, Puerto-Ricanen, Koreanen, Chinezen tot de Indieërs. In 2001 werden 1.065.000 immigranten legaal toegelaten tot de VS. Maar op een bevolking van 281,5 miljoen is dat slechts 0.38%, vergeleken met Nederland, dat 133.500 immigranten telde in 2001 op een bevolking van 16.1 miljoen, oftwel 0.83%. Aan de andere kant, is vrijwel elke Amerikaan natuurlijk een ‘allochtoon’ en terwijl Europa angstig worstelt met haar imago als immigratie-continent, is dat imago in de VS deel van de politieke en morele massacultuur. Er bestaat een zekere heroïek rondom de immigrant, de immigrant is hier een Odysseus op zoek naar een betere toekomst voor zijn kinderen. In europa echter is hij een parasiet die de welvaartstaat komt uithollen.
De post-industriële samenleving en de globalisering hebben me altijd gefascineerd, aangetrokken zelfs. Ik ben dan ook waarschijnlijk een van die zeldzame socialisten die globalisering als de weg vooruit zien. De ontologie daarvan gaat waarschijnlijk terug tot mijn ‘entartete’ kinderjaren als ‘Hollander’ in Limburg en 10 jaar als ‘Limbo’ in Amsterdam. De toevalligheden van een persoonlijke geschiedenis veroorzaken soms de meest willekeurige obsessies. Sinds ik naar de VS verhuisde viel me meteen op hoe eenvoudig het is je thuis te voelen in New York als je Amsterdam gewend bent. Als kind van mijn (post-moderne) tijd heb ik nooit het gevoel ergens thuis te zijn, maar ik voel me wel snel op mijn gemak in een stad waar een absoluut gebrek aan homogeniteit bestaat. Zo verdwaal ik graag in Brussel, maar niet in Barcelona, wel in New York, maar niet in Antwerpen, wel in Marseille, niet in Parijs, Amsterdam, maar geen Maastricht. Een vergelijking tussen het oude Amsterdam en het nieuwe Amsterdam, New York, ligt dan ook erg voor de hand in mijn geval.
Een vergelijking van enkele kerncijfers levert al meteen de interessante constatering op dat in de VS een onderscheid gemaakt wordt naar ‘race’, terwijl in Nederland het politiek correcte begrip ethniciteit wordt gehanteerd. Of dit netjes is of hypocriet (dwz in tegenspraak met het volksonderscheid) is de vraag.
Een ander detail in de cijfers is dat in de VS sinds 2000 in de censi kan worden aangegeven of men van gemengd ‘ras’ is, maar dat hoewel de meeste Afros dankzij de liefdesbetuigingen van vroegere ‘mastas’ en hedendaagse integratie meer wit dan ‘zwart als roet’ zijn, slechts 2.8% van de New Yorkers aangeeft van gemengd ras te zijn. Het is moeilijk op te maken of dit met zelfbewustzijn of stigmatisering van buitenaf te maken heeft. Het geeft in elk geval aan dat het begrip ras ook hier sterk vermengd is met ethniciteit, en dat het verschil tussen racisme en culturele vooroordelen één grote melting-pot is.
| Amsterdam (1998-2002) – 735.000 | New York City (2000) – 8.008.278 |
| Nederland: 394.172 (53%) Suriname: 71.941 (10%) Marokko: 57.093 (8%) Turkije: 35.074 (5%) Indonesie: 21.657 (vm) + 6241 (4%) Duitsland: 17.149 (2%) Antillen Aruba: 12.033 (2%) Ghana: 9.187 (1%) GB: 7.814 (1%) | White: 2.801.267 (35%) Black: 1.962.154 (24.5%) Native: 17.321 (0.2%) Asian: 780.229 (9.7%) Hawaiian/Pacific: 2.829 (0%) Other: 58.775 (0.7%) Mixed: 225.149 (2.8%) Hispanic: 2.160.554 (27%) |
| Inkomen/Huishouden | |
| 24.800 euro (2000) | Gemiddeld: 38.300 euro (2000) Asian 47.500 euro White 41.000 euro Hispanic 29.700 euro Black 26.300 euro |
De twee steden zijn echter in vele opzichten gelijk: het zijn van oudsher havensteden die bloeiden door het belang als handelsstad, maar in de loop van de geschiedenis ontwikkelden ze zich tot financiële centra en economische hubs, waarbij de rol van zeehaven overgenomen werd door die van luchthaven, immigranten speelden een doorslaggevende rol in de ontwikkeling van de welvaart en ook nu nog zijn de twee steden globale magneten die grote groepen nieuwe immigranten aantrekken, en kennen beide steden een toonaangevende traditie op het gebied van kunst, cultuur en muziek, hoewel CBGB tegenwoordig onvergelijkbaar veel beter is dan Paradiso.
Maar het is met name de integratie van immigranten die me als echte Hollander natuurlijk boeit. De onrust die recentelijk ontstond door het doodschieten van de Marokkaan Dries op het Mercatorplein in Amsterdam, lijkt als twee druppels water op het doodschieten recentelijk van Sylvester in Harlem en andere incidenten. In beide gevallen bestaat de misleidende indruk dat het toevalligerwijs steeds weer Afros of Marokkanen betreft? Hoewel de meeste immigranten succesvol en gestaag integreren, vormt zich in de beeldvorming in beide steden, excusez-le-mot, een zwart schaap dat steeds weer geslachtofferd wordt. Er zijn andere interessante overeenkomsten tussen de Marokkaanse cultuur in Amsterdam en de Afro cultuur in New York. Beide culturen zijn buitengewoon gestigmatiseerd door een ‘gangsta’ of ‘diefjes’ imago, niet alleen van buitenaf maar ook van binnenuit gepromoot, beide zien gebeurtenissen gekleurd door het vermoeden van discriminatie, beide zijn ondergeschoold met een veelal ongeletterde achtergrond, beide worden ‘betutteld’ met een dozijn aan maatregelen onder de noemer ‘positieve discriminatie’ en ‘equal oppportunity’, en beide lijken zich niet te kunnen ontworstelen aan hun ondergeschikte positie. Maar er zijn ook enorme verschillen in de achtergronden en dus oorzaken van hun problemen: Marokkanen kampen met taalachterstanden, terwijl Afros vaak geen toegang hebben tot goed (en dus kostbaar) onderwijs in het algemeen, Marokkanen kwamen vrijwillig naar Nederland, terwijl Afros als slaven verhandeld werden en discriminatie ge-institutionaliseerd was tot voor kort.
Een interessante observatie is het relatieve succes van Aziaten in beide maatschappijen. Terwijl Max Weber de dominantie van het westerse kapitalisme zocht in de protestantse cultuur, zo lijkt ook de Buddhistische cultuur met haar nadruk op economisch succes als voorwaarde voor persoonlijke zelf-ontplooiing en het exorbitante belang dat aan onderwijs gehecht wordt, in combinatie met traditionele vormen van financiering en sociaal netwerk, van doorslaggevend belang in het succes van Aziaten. Volgens cijfers in 1991, was 60% van de kleine kruidenierswinkels in New York in handen van Koreanen.
Een vergelijking van inschrijvingen op universiteiten bevestigt het succesvolle beeld.
| 2002 | white | asian | black | hispanic |
| Yale University (collegegeld: $27.000) |
74% | 13% | 7.5% | 5% |
| 2001 | M | V | Alien | White | Black | Asian | Hispanic | Unknown |
| NY State | 42% | 58% | 5% | 56% | 13% | 7% | 10% | 9% |
| Columbia($28.000) | Undergrad. | 54% | 8% | 15% | 8% | 11% | ||
| Graduate | 66% | 5% | 10% | 5% | 10% | |||
Dat is dan nog een voorzichtige afspiegeling van mijn persoonlijke ervaring. Als bioinformaticus werk ik voor Yale Center for Medical Informatics, op een afdeling waar software ontwikkeld wordt voor klinische studies, genome onderzoek en neurobiologie. Mijn eigen project bestaat uit 3 Chinezen en ondergetekende, terwijl ik op eerdere projecten samenwerkte met Indieërs en een allegaar van nationaliteiten. Afros en Hispanics werken er niet, maar dat beeld is aan Nederlandse universiteiten waarschijnlijk niet anders.
In elk geval verbaast het me dat veel onderzoeken naar immigratie en integratie zich toespitsen op lokale bijzonderheden en microstudies betreffen, terwijl veel problemen rondom immigratie niet alleen van alle tijden zijn maar bovendien inherent aan sociaal-economische veranderingen op wereldschaal te wijten zijn.
Terwijl in de VS de lage sociale status van nieuwe groepen immigranten ervaren wordt als een normale ontwikkeling die slechts door een inert proces van assimilatie vervlakt, wordt in Nederland de aanwezigheid van immigranten doorgaans geproblematiseerd en als uitzonderlijk beleefd. Misschien heeft de Nederlandse cultuur met zijn burgerlijke behoefte aan middelmatigheid wel moeite om te wennen aan zoiets vreemds als buitenlanders
Vorige Culumns:
Bericht uit Nieuw-Nederland (1) – “Goudkust”
Reacties (20)
Misschien beschouwt de nederlandse cultuur (indien men dit als een entiteit kan beschouwen) een vreemdeling niet als een bedreiging….
Overigens is het geval van Dries (de dood vermoorde marokkaan) een ander verhaal. Een verhaal waar miss een ander topic aan gewijd kan worden.
Goed stuk. Mooi gezien dat wij Nederlanders, de mond altijd vol van tolerantie, eigenlijk (als puntje bij paaltje komt) behoorlijk xenofoob zijn. Zeker als je het vergelijkt met een smeltkroes als New York. Mij viel het met name op dat Amerikanen veel relaxter met het begrip en fenomeen “immigratie” omgaan. Het onderwerp heeft een veel minder negatieve lading dan hier.
Overigens denk ik niet dat het relatieve succes van aziaten in de VS veel te maken heeft met het Boeddistische geloof. Vooral omdat veel van de Aziatische immigranten moslim of hindoe zijn.
Tenslotte: Bestaat CBGB nog?
@ Michiel:
Natuurlijk gaan Amerikanen makkelijker om met het fenomeen immigratie. Heeft nml. alles te maken met het feit dat je de USA niet in komt. Als je niet uit een oorlogsgebied komt willen ze zekerheid dat je geen aanspraken op sociale zekerheden doet voordat je een verblijfsvergunning krijgt. Nee zo kan ik het ook. Kijk en dat is nou het verschil met Nederland, daar wordt NOG niet gekeken naar rijk of arm, hier krijgt iedereen gewoon een uitkering.
@ Appie: zo heel errug ‘happy happy joy joy’ is het niet gesteld met uitkering in amerikanenland! Laat staan de Health Code! Of je al dan niet uit een oorlogsgebied komt, heeft nix te maken met het feit of je een uitkering krijgt….
Overigens (voor ik word beticht van marxistische of bolsjewiek-achtige toestanden) ben ik niet voor de uitkering, als libertijn zijnde….
Nonsens Appie,
De Amerikaanse houding tav immigratie heeft niks te maken met al dan niet restrictief toelatingsbeleid, laat staan met uitkeringen. Over het algemeen heeft men de overtuiging dat immigranten een rol te vervullen hebben in de VS. De meeste mensen zijn tenslotte nakomelingen van immigranten. Overigens denkt niet iedereen er zo over, en is er wel degelijk de angst dat immigranten een uitholling van de sociale zekerheid veroorzaken (met name in Californie speelt dit een rol).
Je schrijft: “Kijk en dat is nou het verschil met Nederland, daar wordt NOG niet gekeken naar rijk of arm, hier krijgt iedereen gewoon een uitkering.”
Hier begrijp ik niks van. In Nederland wordt net zo goed gekeken naar rijk en arm. Sterker, het maakt bijna niet uit uit welk land je komt, als je geld hebt, kan je best lang in Nederland blijven. Alleen we kijken je natuurlijk wel met de nek aan. Vooral als je een gek kleurtje hebt en de taal niet spreekt…..
@ Michiel: u scoort hier zeker een punt! (Punt voor M.M. en een biertje).
Alleen jammer dat ook de fiscus (zie Vogelpest) meewerkt aan de frauduleuze handelingen alhier. En mensen met een gek kleurtje (verdorie, heb ikzelf ook) worden alleen met de nek aangekeken indien zij niet de vieze klusjes oppakken die zij geacht worden te doen!
Wat ik me afvraag is het volgende: zou het mogelijk zijn dat immigranten die nu naar de VS gaan juist vanwege dat verhaal van ‘The American Dream’ en het feit dat je er toch ook niet echt heel makkelijk noch goedkoop in komt heel erg gemotiveerd zijn om er iets van te maken?
Nederland heeft misschien een heel ander imago: niet met hard werken rijk worden, maar juist lekker makkelijk profiteren van de verzorgingsstaat. Immigranten komen binnen in het kader van gezinshereniging, er staat een uitgebreid leger van hulpverleners e.d. klaar, etc. Waar zou je je als immigrant druk om maken?
Misschien is het niet “pc” om dat te denken, maar misschien dat het toch iets te maken met het verschil tussen de immigranten in de VS en die in NL.
Het is maar een gedachte hoor, ik heb er niet echt over nagedacht, dus schoffel het maar onderuit. Ik ben wel benieuwd wat jullie daarvan denken, en of er iets tegenin te brengen valt.
Ik geloof dat bijna niemand naar Nederland komt (als immigrant of “economische asielzoeker”) om lekker van die “riante uitkering” te gaan profiteren. Mensen komen uit de hele wereld naar het westen, de VS of Nederland om een betere toekomst, meer economische voorspoed voor zichzelf en hun kinderen. De meesten hebben het naieve idee makkelijk werk te kunnen vinden, of geholpen te worden door eerder geimmigreerde landgenoten.
(LPF-ers en andere nuance-gestoorde nederlanders noemen dat profiteurs. Tsja….)
Die American Dream hopen immigranten ook in Nederland te vinden. Ik denk niet dat er een twee stromen vanuit bijvoorbeeld Koerdistan lopen: een stroom werkwilligen richting Amerika, en een stroom profiterende criminelen richting Nederland.
Nee, “profiterende criminelen” dat zal een normaal mens niet beweren. Ik heb het ook niet over de politieke vluchtelingen, maar over de gemiddelde immigrant.
Haha, ik ben wel heel politiek-incorrect bezig vanavond. Ik speel een beetje advocaat van de duivel, hoor.
Toch ben ik nog niet geheel overtuigd dat het imagoverschil er niks mee te maken heeft. Let wel: het gaat dus om de cultuur van het ontvangende land (VS: keihard werken, en je bordje leeg eten; hier: rustig aan en wat je niet lust laat je maar staan).
In Rome viel het me trouwens op dat ik tussen al die mensen welgeteld vijf personen met een hoofddoekje zag. En die spraken ook nog eens vloeiend Italiaans.
tja, dan durf ik er best hard tegen in te gaan!
Natuurlijk zijn er profiteurs!
En die moeten meteen hobbelen. In zekere zin zijn die mensen ook nog criminelen: zij leggen beslag op het budget voor de echte vluchtelingen.
Om te voorkomen dat ik dadelijk een brandend kruis in de voortuin krijg: ik ben per definitie niet tegen buitenlanders (ben zelf ook ook niet zuiver). Ik ben wel tegen misbruik van gemeensschapsgeld (illegalen, WAO-ers, e.d.).
Ik weet niet hoeveel vluchtelingen jullie uit ervaring kennen, maar lijkt alsof jullie de slechte er wel uit hebben gepikt. De vluchtelingen die ik uit ervaring ken, een Turk, een Iraki en een Afghaan, werkten twee keer zo hard als ik zonder uitkering voor de helft of minder voor het geld dat ik verdiende. Maar misschien liep ik toevallig tegen de goeie aan natuurlijk. Overigens komt het merendeel van de asielaanvragen uit landen waar ik na 2 minuten al in mijn broek zou schijten. Alleen de 638 Turken die asiel aanvroegen, daarvan weet ik niet of het Turken of Koerden waren.
link: IND
overigens lijken sommige commentaren mijn conclusie te rechtvaardigen.
Goed stuk caprio! Ik heb me altijd al afgevraagd of de raciale benadering van immigranten zoals in de VS een betere is dan die “land-van-herkomst-benadering” zoals wij die in NL hanteren.
Door tot ver in de 3-de generatie vast te houden aan een bepaald land van afkomst blijft de hang naar dit land bestaan. In plaat van wij zijn “zwarte of arabische nederlanders” heb je nu “wij zijn marokkanen in Nederland”.
Michiel Maas zei: “Vooral omdat veel van de Aziatische immigranten moslim of hindoe zijn”. Maar het stikt in de VS van de chinezen, vietnamezen en koreanen (en dat zijn geen moslims of hindu’s).
Zou het succes van aziatische immigranten niet veel meer een culturele kwestie zijn dan een geloofskwestie (geloof=cultuur, ja dat weet ik ook wel). Maar ik zou het liever aan een confucianistische levenshouding willen wijten. Een verantwoordelijke en op stabiliteit gestoelde levenshouding. Het zijn cliche’s maar een chinees neemt geen vier kinderen als ie er voor maar twee het onderwijs kan betalen. Voor veel afro’s is dat iets minder belangrijk (zeg ik dat zo poli-correct?).
@Nimo: Spreek jij zo goed Italiaans dat je kan horen of een immigrant vloeiend Italiaans spreekt of niet?
@Zifnab: Da’s nou precies de benadering waar ik zo de schurft aan heb. Er zullen altijd mensen iets voor niks willen krijgen. Maar die maken een miniscuul deel uit van de mensen die serieus hard willen werken voor een beter bestaan. Dit geldt ook voor de economische vluchtelingen, die je voor criminelen uitmaakt.
@Carlos: akkoord, Chinezen zijn (over het algemeen) geen hindoe of moslim, maar ook niet echt boedist natuurlijk… Je kan misschien beter de vergelijking maken met Latino’s dan met Afro-Amerikanen (de pc-term is nu african-american overigens). [vastgoedmakelaar mode=on] Die Mexicanen fokken als konijnen…[vastgoedmakelaar mode=off]
Noot: Ik vind dat de Nederlandse verzorgingsstaat zo uitgehold is dat we er echt niet meer trots op hoeven te zijn. Waarom zijn we dan toch zo panisch over “profiteurs”? Waarom noemens we op hun 50ste futtende babyboomers dan geen profiteurs? Of mensen die, rijk geworden door de nederlandse maatschappij, vervolgens in Belgie gaan wonen omdat ze geen belasting willen betalen.
Nee, Nederlanders gaan zeiken over die ene Somaliër die hierheen vluchtte en direct met zijn verblijfsvergunning een uitkering van 800 € kreeg, en nog het gore lef had om hier kinderen te krijgen ook.
Achja, de latino’s hoe kan ik ze vergeten! U heeft helemaal gelijk, als konijnen, de geboortegolven onder latino’s schijnen ook positief gecorreleerd te zijn aan de release-data van de videoclips van Jennifer Lopez, wist u dat?
Met de Afro’s danwel african-americans, doelde ik ook meer op het feit dat ze zich meerdere malen door immigranten, die later dan zij arriveerden, zich hebben laten voorbij streven, economisch gezien.
Eerst woonden oost-europese joden en african-americans tezamen in Harlem. De african-americans wonen en nog steeds of in zelfs slechtere wijken. Terwijl de oost-europese joden inmiddels buiten de stad wonen. Daarna kwamen nog de koreanen, de chinezen en de vietnamezen en vanaf de jaren ’80 de latino’s meer en meer. En allemaal zij ze african-americans grotendeels economisch voorbij gestreefd.
Ligt dit aan discriminatie? Of aan een bepaalde levenshouding waar ik eerder op doelde? Misschien beiden?
Zoals ik al zei, het gaat niet om vluchtelingen. Die maken (veronderstel ik) maar een klein deel uit van de buitenlanders. Als ik mijn huis uit loop, en ik stap op de tram, dan ben ik na twee haltes de enige autochtoon in een verder overvolle tram. Dat zijn geen vluchtelingen. Het zijn er ook geen 638, maar eerder 63.800.
Nog een verschil tussen de VS en NL: als een immigrant daar uiteindelijk een permanente verblijfsvergunning of paspoort krijgt, is het een feest, en die immigrant is trots dat hij nu Amerikaans staatsburger is. Hij wordt dan ook gefeliciteerd door de andere Amerikanen. In NL is dat wel even anders. Nogmaals: ik vermoed dat een groot deel van de verschillen wordt verklaard door de cultuur van het gastland, m.a.w. Nederland heeft het aan zichzelf te wijten als (is het echt zo?) immigranten hier minder ‘presteren’ dan in de VS.
Wat betreft de afro-americans in de VS: het zal wel een beetje van alles zijn. Waarschijnlijk moet je ook de tamelijk diepgewortelde discriminatie niet uitvlakken. Laatst was er op de BBC een goed programma over het plafond waar zwarte acteurs in Hollywood tegenaan lopen.
In Amsterdam was overigens tussen 1998-2002 nog steeds 53% wit. Het is ook opmerkelijk dat hoewel Afro’s het in de VS in doorsnee niet goed doen, ze wel powerposities hebben: Colin Powell, Condolica Rice bv (ken niet zo snel Nederlandse variant). Het leger speelt naar mijn gevoel ook een andere rol hierin dan in Nederland (zal niemand verbazen).
Ben het wel eens met de conclusie dat de jaren dat we trots konden zijn op Hollandse progressiviteit in het algemeen nu wel voorbij zijn.
CBGB bestaat nog steeds, en hoewel ik het ergste vreesde (met Paradiso in achterkop) spelen ze er nog steeds steengoeie beginnende punk.
“In Amsterdam was overigens tussen 1998-2002 nog steeds 53% wit.”Je wilt dus zeggen dat in een tijd van één generatie bijna de helft van zo’n stad gekleurd is geworden? Dat is nogal wat. Niet dat ik wat tegen kleurtjes heb (integendeel, maar daar weid ik nu niet verder over uit), maar dat het nogal een abrupte verandering is, valt niet te ontkennen.
Punk is trouwens naast schlagers een van de meest “witte” vormen van muziek die ik kan bedenken, maar dat terzijde.
Ik wil zeggen dat je indruk gekleurd is.
Ik woonde zelf 5 jaar in de Indische Buurt, en deel je indruk in die specifieke buurt, of in de Pijp (waar ik andere 5 jaar woonde en die erg aan het verburgeren/verwitten is volgens mij, hetgeen gebeurt zodra artiesten/studenten/buitenlanders er beetje gezellige rotzooi van hebben gemaakt), maar in de Rivierenbuurt, KNSM, IJburg, Centrum, Eilanden, is de indruk toch anders.
Mis de kwaliteitsFebo op de hoek verschrikkelijk trouwens.
Punk, schlagers en klassiek. Da’s een mooi rijtje witte muziek. Er zijn in trouwens wel zwarte punkbands, helaas is de zanger van ’ten grand’ zojuist gestorven, dus dat is er weer eentje minder dan.