Lairesse

ACHTERGROND - Op 10 september jl. opende Rijksmuseum Twenthe (RMT) te Enschede de deuren van zijn nieuwe tentoonstelling over de zeventiende-eeuwse schilder Gerard de Lairesse. Een primeur, want nog nooit eerder werd in Nederland een overzichtstentoonstelling aan deze oude meester gewijd. In de verschillende zalen hangen schilderijen, tekeningen en prenten uit circa dertig binnen- en buitenlandse collecties met als hoogtepunt de orgelluiken van de Westerkerk te Amsterdam. Naast het esthetische genot draagt de tentoonstelling ook bij aan het eerherstel van De Lairesse, die wat in vergetelheid was geraakt.

Van Luik naar Amsterdam

Gerard de Lairesse werd geboren in 1640 te Luik. Hij volgde zijn eerste lessen in de schilderkunst bij zijn vader en later bij de Luikse schilder Bertholet Flémalle. Hier ontdekte hij het klassieke schoonheidsideaal en waren Nicolas Poussin en Rafaël zijn grote voorbeelden. Inspiratie voor zijn modellen putte De Lairesse uit schetsen van Griekse beelden, waarvan de anatomie als ideaal gold.

In 1664 kreeg hij het aan de stok met twee ‘moordzuchtige’ zussen omdat hij zijn trouwbelofte aan een van de dames had verbroken. Hij vluchtte naar Maastricht en vervolgens naar Utrecht. Het jaar daarop werd zijn talent ontdekt door de belangrijkste kunsthandelaar van Amsterdam destijds, Gerrit van Uylenburgh, die hem in dienst nam. De Lairesse verhuisde naar Amsterdam en binnen zeer korte tijd was hij zo populair dat hij op eigen kracht de kost kon verdienen.