OPINIE - Zowat de halve mensheid kan zich wel beledigd voelen door de teksten van wijlen Frank Zappa. Maar pas op voor degenen die dat ook echt doen!
Denkend aan Zappa zie ik een magere man met ontbloot bovenlijf, lang zwart haar in een knot en een snor waar menig westernschurk jaloers op zou zijn geweest. Dit jaar is het twintig jaar geleden dat hij doodging. Echt populair is hij nooit geweest en dat zal ook wel nooit zo zijn – voor het grote publiek is zijn muziek te moeilijk en te raar. Voor veel muziekliefhebbers, onder wie ondergetekende, is Frank Zappa echter een held.
Zappa had als een van de zeer weinigen echte muzikale vrijheid, omdat zijn muziekkennis en -voorkeuren zo’n ontzettend breed terrein bestreken. Of het nu rock was, blues, jazz of modern klassiek: hij kende het, snapte het, voelde de conventies van het genre aan en kon ermee spelen. Hij liet dan ook een ontzettend gevarieerd oeuvre na, dat zich qua omvang met dat van Beethoven kan meten.
Ook zijn teksten zijn op z’n zachtst gezegd bijzonder: af en toe een sardonische politieke boodschap en verder vooral heel veel bizarre humor. Een deel van Zappa’s gave was om over hele platte, banale onderwerpen – zoals groupies, SM, opblaaspoppen, wet T-shirt contests, soa’s, of gewoon bier en tieten – toch ontzettend grappig te schrijven.
Het zal dan ook niemand verbazen dat Zappa in zijn carrière op heel veel tenen heeft getrapt. Hij heeft zich kritisch en/of beledigend uitgelaten over katholieken, Joden, hippies, ambachtslieden, disco–fans, journalisten, Scientology-aanhangers, de vrouw van Al Gore, en zo kan ik nog wel even doorgaan.
Of je je ook echt beledigd voelt door zijn teksten, zegt veel over je karakter.
De meeste mensen die wel eens iets van Zappa’s muziek gehoord hebben, staan er waarschijnlijk onverschillig tegenover: ze zijn geen fan, maar kunnen zich er ook niet erg over opwinden. Dat is normaal, dat geldt voor heel veel artiesten. Maar net als er een kleine minderheid van enthousiaste fans is, zo is er ook een minderheid die serieus aanstoot neemt. Dat zijn de mensen die geen gevoel voor humor of voor plezier in het leven hebben. Mensen die het vermogen verloren hebben om even van hun morele zeepkist af te komen, een biertje te pakken, achterover te leunen, een brede grijns op het gezicht te toveren en het allemaal niet zo serieus te nemen. Het zijn de veganisten, de gereformeerden en de politiek-correcte kniesoren van deze wereld. Je zou bijna medelijden met ze krijgen – maar dan herinner je je weer hoe vaak deze bonte stoet zeikerds het plezier van anderen probeert te vergallen.
Zappa’s teksten zijn een uitstekende lakmoesproef om deze groep eruit te pikken. De meester zei het zelf het beste: ‘This here song might offend you some. If it does, it’s because you’re dumb.’
Reacties (19)
Ik betwijfel of Zappa sjoege had van modern klassieke muziek. In zijn muziek is daar weinig van terug te vinden en in zijn autobiografie noemt hij alleen Varèse, Ives en Stravinsky. Met wat goede wil kun je nog een relatie leggen met Milhaud en Cage.
Compositorisch is er ook geen verband met (modern) klassiek. Zappa schrijft liedjes waarvan de coupletten worden opgerekt door steeds een paar regels tekst af te wisselen met een paar regels eigenaardige instrumentale loopjes. Dit maakt zijn muziek fragmentarisch waardoor het soms lastig te volgen is.
Ik denk dat je zijn muziek makkelijker kunt begrijpen als je kunt zien wat hij speelt. Een aanrader is de live dvd The Torture Never Stops uit 1981, een Halloween concert met een goed spelende band.
Blij te lezen dat Camiel gevoel voor humor en plezier in het leven heeft, van zijn morele zeepkist is afgekomen, achterover leunend met grijns en biertje het niet zo serieus neemt, als niet politiek correcte, niet gereformeerde carnivoor mijn plezier niet vergald.
Echter, je beledigd voelen door teksten zegt weinig over je karakter, meer over de kudde waarin je leeft.
@1 @2 : What’s the ugliest part of your body?
@3: That’s my Bullie
Kunnen PVV’ers nog aan de bonte zeikstoet worden toegevoegd?
Wat hebben PVVérs met domineezeikverhalen (ik ben beter dan de rest want ik ben zo’n vrij mens die Frank Zappa begrijpt) te maken?
@2: de kudde waarin je leeft zegt ook heel veel over je karakter.
Dat iemand van bepaalde muziek houdt is natuurlijk prima, maar om daarmee vervolgens een moralistisch verhaal te houden en ‘karakter’aan te halen is arrogant en geeft aan dat Camiel in die kudde thuishoort.
@7
Ik denk dat jij de kenmerken van karakter niet begrijpt en die van kudde des te meer.
@1: Tsjongejonge, wat een gezwets. Zappa’s laatste album, The Yellow Shark, is notabene opgenomen door het Ensemble Modern o.l.v. Pierre Boulez. Hoe modern-klassiek wil je het hebben?
Andere voorbeelden: Studio Tan, Sleep Dirt, Strictly Genteel, Orchestral Favorites… en zo kan ik nog wel even doorgaan.
Luister naar een van deze albums en lees je comment dan nog eens terug. Zappa schreef zijn partituren bovendien zelf, zonder hulp van derden bij orkestratie of arrangement.
@1:
Ik volg je niet helemaal, Frank Zappa is naar mijn weten een vrij briljante, autodidactische componist. Je doet vermoeden dat je zelf ook wel bekend bent met zijn latere materialen maar schildert zijn composities af als een one trick pony…. Wil je dit toelichten?
@9 Je gooit je feitjes door elkaar. The Yellow Shark werd samengesteld uit muziek die al bestond en door Ali Askin werd gearrangeerd/georkestreerd voor Ensemble Modern, dat werd gedirigeerd door Peter Rundel. Dat is niet wezenlijk anders dan André Rieux doet of het metropool Orkest doet, alleen met andere muziek (en intenties). Zappa’s muziek klinkt er anders door maar compositorisch verandert er niets. Daarbij is TYS een buitenbeentje en niet representatief voor Zappa’s werk. Boulez deed niet TYS maar The Perfect Stranger. Ook dat was bestaand materiaal gearrangeerd voor orkest.
Waar zijn de albums die je noemt voorbeelden voor, wat wil je er mee aantonen? Als je wilt aantonen dat je Zappa briljant vindt en dat je een grote fan bent, prima. Maar met wat doorgaans modern klassieke muziek wordt genoemd heeft het weinig van doen. Als je er al een genre-etiket op wilt plakken dan ga ik voor theatrale jazzrock met doo-wop invloeden.
@10 Ik heb het meeste van Zappa, ken het en speel het zelf ook. Mijn #1 gaat over hoe je Zappa’s muziek beschrijft of indeelt. Er staat verder geen waardeoordeel in, maar als ik het een one trick pony zou vinden (hoe lees je dat er eigenlijk in?) dan zou ik niet de moeite nemen er iets over te zeggen. Dat zijn muziek naar mijn oordeel niet als modern klassiek moet worden gezien doet niets af aan de kwaliteit van Zappa’s muziek.
Zowel tekstueel als compositorisch de grootste !
@11: Je hebt gelijk betreft Boulez en The Yellow Shark / The Perfect Stranger, mea culpa. Ik noem die andere albums omdat ze naar mijn mening mooie voorbeelden van Zappa’s modern-klassieke stijl zijn. Ik zou namelijk niet weten hoe ik het anders zou moeten noemen. Ja, er is veel Hollywood in te horen, en jazz en doo-wop en Varèse en noem maar op. Eclectisch, kortom, zoals zeer gebruikelijk in hedendaags gecomponeerd werk. Maar goed, eigenlijk is dit allemaal gezeur natuurlijk, in welk vakje Zappa al dan niet zou passen.
Overigens ben ik helemaal niet zo’n grote fan, hoor. Beefheart is mij veel liever (heb onlangs nog A Carrot Is As Close As A Rabbit Gets To a Diamond ingestudeerd, in C-lydisch, mooi, lastig stuk), net als Zappa’s voorbeelden Stravinsky en Ives. Maar dat is weer een andere discussie.
Ik ben veganist en zappa-fan. Mag dat wel van Camiel?
Zappa’s muziek en invloeden zijn hierboven al aardig verwoordt, dus….vergeet ook niet de Oosterse invloeden, Tibet en zo
…maar hier op Sg heeft al een aantal keer een post gestaan over het definiëren van het wel of niet bestaan van “De Vrije Wil”. Nou, bij Zappa kom je dan toch redelijk in de buurt naar wij dachten. Kijk daarom nog maar eens naar de docu van Roelof Kiers uit 1971 (deel 1 t/m 3 moet je zelf maar aanklikken), hier deel 4:
Progress is not possible without some sort of deviation.
Noot: met progress wordt dus uitdrukkelijk niét bedoeld je huis volslepen met nog meer waardeloze prullaria uit China of je en masse een vetverzakking vreten totdat de nietjes voor de maagverkleiningen opraken. Met progress wordt dus uitdrukkelijk óók niet bedoeld dat je (de huidige jonge generatie) je alles maar klakkeloos laat aanleunen en slaafs op de leugenachtige pseudo fascistische golven van overheden en big business laat meedeinen*. Overheden en big business die elke afwijking van de norm als gevaarlijk en improductief irrelevant zien, onder elke steen observeert en uiteindelijk systematisch, en als we niet uitkijken letterlijk, ausradiert**. Jazeker.
* Met name vanuit universiteiten waarvan je zou mogen verwachten dat daar eens wat interrectuwele weerstand (voor mijn part een twitterrevolutie) i.p.v. 24/7 online pÖkeren, lui comazuipen of weet ik wat dat slap stelletje hersendode appelgebakkies verder allemaal uitspookt…
** als maffiamaatje met toegeknepen oogjes vertwijfeld Berufsverbot roept…doe ik er ook 1.
Ooit Zappa gezien in de Jaap Eden hal. Ik was groot fan, maar dat was gelijk over. Zappa had een tijdje niet opgetreden nadat hij door de jaloerse vriend van een fan in de orkestbak gemikt was, wat z’n bizarre gedrag misschien verklaart. Ik zat schuin naast het podium dus kon zien wat er in de coulissen gebeurde. In een pauze snelde een fotograaf op hem af, Zappa was omringd door een stel gorilla’s (kennelijk nog paranoia na dat akkefietje in Londen). De fotograaf kreeg z’n camera keihard in z’n gezicht geslagen, heel z’n gezicht lag open, het bloed spoot in het rond en de camera was aan diggelen. Zappa was in het geheel niet geschokt, maar volgde het tafereeltje met een grijns van oor tot oor.
Opeens vond ik die muziek niks briljant meer, pretentieus zenuwengepingel met een bromstem die puberhumor brengt.
Het concert zelf hielp ook niet echt. De bandleden waren kennelijk in de tussenliggende tijd opgepompt in de sportschool, George Duke was vervangen door een toetsenist die tussendoor als een soort MC de boel bij elkaar schreeuwde, en ene Napoleon Murphy deed daar nog een schep bovenop. Het repertoire werd er in no time door gejaagd, t zal 200bpm geweest zijn.
Kennelijk was ik niet de enige die het niet kon waarderen, tegen het eind was een groot deel van het publiek vertrokken, niemand vroeg om een toegift.
Jaren later zette ik weer ’s een Zappa schijfje op en begon de liefde weer een beetje te groeien.
De waardering kan van allerlei dingen afhangen…
@15: iets met een balk in je oog.
wat je universiteit betreft; ik begrijp niet waar je het over hebt en ik neem aan jijzelf ook niet. Poker is al jaren uit, en als je studenten buiten hun faculteit ziet betekent dat je de verkeerde bent tegengekomen.
@3: I think it’s your mind :)
En ondertussen is dan Claude Nobs overleden.
Wie? En wat heeft dat Met Zappa te maken?
Funky Claude was running in and out, zong Ian Gillan in Smoke On The Water, na Frank Zappa and the Mother had the best place around.