De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.
Gooi in het bedrijfsleven een lastig probleem op tafel en de kans is groot dat er binnen de korste keren een brainstorm sessie wordt georganiseerd. Het is immers bekend dat brainstormen dé manier is om met door een groep mensen snel veel, creatieve, kwalitatief hoogstaande ideeën te laten genereren. Toch?
De vader van het fenomeen brainstormen is de Amerikaanse reclameman Alex Faickney Osborn. In 1941 was de beste man van mening dat normale vergaderingen het ontwikkelen van nieuwe creatieve ideeën eerder tegenging dan stimuleerde. Osborn ging op zoek naar een set regels voor bijeenkomsten die mensen de mogelijkheid moesten geven om hun creatieviteit de vrije loop te laten en veel goede innovatieve ideeen te genereren. Deze zoektocht leidde uiteindelijk tot de publicatie van Osborns boek “Applied Imagination” waarin hij de regels uiteenzette van wat hij toen “Brainstorming” noemde (aanvankelijk gebruikte hij de term “thinking up“). De vier basisregels, die nog steeds gebruikt worden in vergaderzaaltjes wereldwijd zijn (vrij vertaald):
- Geen kritiek op andermans ideeën
- Ga voor een grote hoeveelheid ideeën
- Bouw op elkaars ideeën
- Moedig wilde ideeën aan
Deze regels klinken op zich zinnig, maar levert het gebruik door een groep mensen daadwerkelijk -aantoonbaar- meer, creatieveren ideeën op? Osborn meende van wel, hij presenteerde in zijn boek cijfers waaruit bleek dat de creatieve productiviteit in sommige gevallen verdubbelde. Maar sinds de jaren 60 zijn onderzoekers er niet in geslaagd om dit resultaat te reproduceren. In tegendeel, een rigoreuze meta-analyse van eerdere onderzoeken uitgevoerd door de psychologen Mullen, Johnson en Salas in 1991 laat zien dat brainstormen in een groep minder effectief is dan wanneer iedereen apart ideeën opschrijft. In dat laatste geval worden meer unieke creatieve ideeën gegenereerd dan bij de groeps-brainstorms.
Ondanks alle wetenschappelijke tegenwerpingen heeft brainstorming nog niets van zijn populariteit verloren. Terwijl nieuwe onderzoeken blijven aantonen dat brainstorming -ook in een digitale context- helemaal niet werkt, worden in kantoren over de hele wereld flipoversheets volgeschreven met stiften en volgeplakt met post-its. De nukkige wetenschappers roepend in de woestijn achterlatend.
Reacties (2)
Tja, zodra je het organiseert, d.w.z. regeltjes stelt, werp je de eerste drempel voor creativiteit al op. Maar het ouderwetse brainstormen is natuurlijk niet bedoeld om de creativiteit ongeremd en richtingloos te laten stromen. Wie begint met een vraag of probleemstelling werpt ook al een drempel op. De vraag of probleemstelling is het kader en mensen zullen geneigd zijn daarbinnen te blijven. Dat werkt dus ook zo in een ‘digitale context”.
Als het echt zo zou zijn dat “iedereen apart” ideetjes opschrijft, is de digitale context we al veel beter. Het begin immers achter je pc. Zowel in real life als digitaal kan het mis gaan als anderen zich ermee bemoeien. Ook al mogen ze geen kritiek leveren, ook al moet men voortbouwen op het geleverde idee, het idee dreigt te verzuipen of te verzanden.
Toch moet “de geest waaien”. Dat gaat niet op afspraak, binnen een afgesproken ruimte en tijd. Brainstormen gaat niet mank aan het idee van brainstormen, maar aan het doel waarvoor het wordt gebruikt en de kaders warin het wordt gegoten.
Misschien is de ouderweste ideeënbus het beste middel. Iedereen schrijft (apart) wat op als zijn geest een bevlieging heeft. Er zijn nog slechts twee voorwaarden: Alleen wilde ideeën zijn toegestaan en alle ideeën worden serieus genomen.
het lijkt alsof het hoofddoel zou moeten zijn om zo origineel en creatief mogelijk iets volkomen nieuws te bedenken. in de creatieve sessies waar ik onderzoek naar heb gedaan was dat helemaal niet het belangrijkste doel. een goed idee werd er altijd wel bedacht. maar om een idee ook echt door een groep mensen ‘geadopteerd’ te laten worden, dat is de uitdaging. dat gebeurt niet als iedereen achter een pc in zijn eentje gaat zitten werken. het gebeurt ook lang niet altijd in de traditionele brainstorm, waar het bedenken van ideeen nog wel goed gaat, maar het integreren en convergeren naar 1 oplossing veel minder. om nog niet te spreken over de vraag: wat gaat iedereen er nou concreet mee doen NA de brainstorm? dat is de grote uitdaging. overigens is een gewone vergadering evengoed nog altijd een garantie van geen nieuwe ideeen, en ook geen commitment om iets te gaan doen. dus traditioneel vergaderen kunnen we sowieso afschaffen, ook al is de waarde van brainstormen dan nog onduidelijk.