Femke Halsema: de consument heeft het gedaan!

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Femke Halsema schrijft tegenwoordig voor De Correspondent, maar haar gedachtespinsels trekken ook op andere plaatsen de aandacht.

In haar laatste pennenvrucht, waarin ze modieus afrekent met de zelfgenoegzame linksert, wijst ze ook nog fijntjes de consument op diens verantwoordelijkheid voor de economische crisis:

Een diepere oorzaak van de crisis is, met andere woorden, ook ons grote verlangen naar rijkdom, nieuwe spullen, luxe. Daarvoor zijn we bereid op de pof te leven, grote leningen en onbetaalbare hypotheken af te sluiten. […]

Als wij de financieel-economische crisis werkelijk te boven willen komen, kunnen we niet volstaan met het bestraffen van de bankiers, handelaren en politieke verantwoordelijken of met het aanscherpen van de financiële wetgeving. Dan zullen we onze levensstijl – en ja, ook onze hebzucht – aan een kritisch onderzoek moeten onderwerpen.

Met andere woorden, niks linkse systeemkritiek, gewoon keihard de eigen verantwoordelijkheid nemen, aldus Halsema.

Immers:

Systeemkritiek is een belangrijk onderdeel van linkse politiek, maar nooit met uitschakeling van de eigen verantwoordelijkheid voor het ontstaan van de problemen.

Maar wat ik me dan afvraag: is de eigen verantwoordelijkheid van de hebzuchtige hypotheeknemer even groot als de eigen verantwoordelijkheid van de bedriegende bankier? Bezaten beide partijen evenveel informatie? Waren ze beide precies even hebzuchtig? Dragen ze gelijke schuld?

Als we de bankiers echt op hun ‘eigen verantwoordelijkheid’ hadden afgerekend, zaten ze nu op water en brood in het gevang. Maar dat mag de consument van Femke niet denken. Die moet met de hand in eigen boezem. Want ‘het bestraffen van de bankiers, handelaren en politieke verantwoordelijken of […] het aanscherpen van de financiële wetgeving,’ is blijkbaar te gemakkelijk of zo.

En om nog even op deze ‘prikkelende’ vraag van Halsema terug te komen:

Ben je een beter mens als je links bent? Maken je idealen van solidariteit en rechtvaardigheid je moreel superieur aan anderen?

Als je je oprecht bekommert om rechtvaardigheid, bijvoorbeeld door tegen je persoonlijke financiële belangen te stemmen, ben je inderdaad moreel superieur aan diegene die alleen aan zijn eigen portemonnee denkt. Misschien niet veel, maar toch.

Hoe moeilijk is dat nou?

Open artikel

Reacties (50)

#1 hansje ter horst

Kortom, het malle verhaal van mevrouw Halsema doorgelezen hebbend, lijkt het me PRIMA dat zij niet meer met politiek bezig is, en al helemaal niet voor GL.

Niet groen meer, en al helemaal niet links meer.
Weg met die tante.
Zij heeft in haar eentje GL helemaal stuk gemaakt.
Met haar eigenwaan en eigenwijsheid een sympathieke partij gedecimeerd.
Arme van Ojik, hij doet zijn vliegende best, en hij gaat vooruit, maar de schade die die taart heeft aangericht heeft decennia nodig om hersteld te worden.

Het is de waan van die partij geweest dat ze daar een mooi koppie de boel lieten verzieken.
Nou zitten ze er mee.

#2 qwerty

Fuck de eigen verantwoordelijkheid! Drog!

Op het moment dat je die neemt en een andere leefstijl gaat proberen valt het systeem door de mand. Er is geen vrijheid. Een eigen leefstijl, eigen verantwoordelijkheid houdt in dat u de regels van het systeem op zijn minst bij tijd en wijle aan mijn laars lap. En gelooft u mij : dat kost geld. Als u dat doet wordt u bestolen door het systeem. Vrijheid kost geld. Eigen verantwoordelijkheid kost geld.

Los van het systeem – los van het consumentisme – betekent jezelf in een zeer moeilijke positie manoeuvreren aan de rand van de samenleving.

Je eigen verantwoordelijkheid nemen met alleen woorden is goedkoop, politiek en onverantwoordelijk. Mensen werkelijk die kant op willen sturen is onverantwoordelijk. Onder het mom van vrijheid heeft men mensen hun vrijheid ontnomen, dat zal in kleine stapjes ongedaan moeten worden gemaakt.

Thoreau probeerde het, studeer maar eens.

Als je werkelijk wil dat mensen los komen van consumentisme en hun verantwoordelijkheid nemen moet je ze de mogelijkheid geven, regeltechnisch, belastingtechnisch en over grenzen heen. Europa is een leuk experiment maar eigenbelang van producenten en handelaren is sterker. Het consumentisme is het systeem in geslopen en gaat er alleen uit door een grote crisis, niet door gefilosofeer. De belangen zijn te groot. Een Leopard tank remt ook niet zo maar even.

#3 Derpjan

“Maar wat ik me dan afvraag: is de eigen verantwoordelijkheid van de hebzuchtige hypotheeknemer even groot als de eigen verantwoordelijkheid van de bedriegende bankier?”

Daar gaat het helemaal niet om. Beiden zijn slaaf van speltheoretische overwegingen (“als ik weiger wordt ik vast genaaid door mijn buurman die niet weigert, dus ik moet wel”.) Natuurlijk kun je wel meedoen waar het moet en tegelijkertijd moeite doen om het systeem te veranderen, daar kun je mensen op aanspreken, niet op het feit dat ze zich niet prompt in martelaren hebben veranderd. Dat leert Femke Halsema ooit nog wel.

#4 Andy Cap

“Ik ben links en geloof in het goede van de mens. Als mensen zich misdragen of crimineel zijn, dan komt dat door het systeem waarin ze leven.”

Ik ben benieuwd wat Halsema zou maken van de volgende these:

Ik ben links en ga er dus van uit dat de mens een product is van zijn omstandigheden. Als je een economisch model zo inricht dat egoisme en hebzucht worden beloond, moet je niet raar opkijken als je daarmee egoistisch en hebzuchtig gedrag kweekt.

De rest laat ik aan Femke Halsema over.

#5 Derpjan

Aanvulling op @3

Daarnaast is een systeem gewoon niet robuust als het makkelijk kan worden verstoord door de hebzucht van gewone burgers, want die zal er altijd zijn, dat kun je er niet uit opvoeden. Je systeem moet tot op redelijke hoogte gewapend zijn tegen dat soort dingen, dat was het niet omdat de overheid banken en consumenten actief steunt in het nemen van onnodige risico’s (de belofte van bail outs, de HRA en hulp bij restschuld).

#6 analist

Als je je oprecht bekommert om rechtvaardigheid, bijvoorbeeld door tegen je persoonlijke financiële belangen te stemmen, ben je inderdaad moreel superieur

Hahahaha, wat een grap! Scherp sarcasme. Natuurlijk is “tegen je financiele belangen stemmen” helemaal geen heldendaad. Want je enkele stem maakt natuurlijk niks uit. En daarnaast: zo rijk ben je nou ook niet. De (echte) elite is bezig met meer geld/macht/status/sex te verkrijgen, niet met schrijven op een blog.

#7 su

Grachtengordelmadammeke Halsema heeft flnk kunnen cashen op het pluche en profiteert nog. En dan gaat ze tekeer tegen de rest die al decennia aanhikken tegen dalende lonen en stijgende kosten. Grachtengordelmadammeke Halsema kan de tiefus krijgen.

#8 HPax

Sedert Halsema bijtijds de IIe Kamer verliet, moet ze drastisch van mening zijn veranderd. Of mag je van aanpassing spreken? Want!

In de Tweede Kamer van het Nederlands Parlement werd op 18 dec. 2002 gediscussieerd over Normen en Waarden. Die staan er in Nederland belabberd voor, de regering wilde er wat aan doen. Het debat heb ik op de televisie gevolgd. De woordvoerder TdG van de sociaal-liberale partij pleitte voor een individualisme met individuele verantwoordelijkheid (een gelijktijdigheid dus; opm. v.s.d.).
Hierop sprak de leidster FH van GL doctrinair dat eerst die individu moet emanciperen – zijn knellende banden slaken? – om daarna vrijwillig nieuwe verbanden aan te gaan (Uit het hoofd geciteerd).
Ook merkte FH op dat om aan die toestand van vrijheid voor iedereen te komen, mensen meer geld moesten hebben, want dan kunnen ze zelf beslissen wat ze willen kopen en ben je volgens haar (meer) vrij. Een uit die mond vermakelijk consumentisme. Maar het te verwachten gelach of gegiechel van de zijde van de aanhorende parlementsleden, bleven uit, zodat ik mag geloven dat ze haar ernstig namen; of ze waren in slaap gevallen. Haar ideologie was dus ook die van haar parlementaire tegenstanders. Terwijl als je wat ze zei kinderlijk gebazel noemde, je te vriendelijk zou zijn. Maar ideologie is gebazel-plus. Je kunt het dan beter over gevaarlijk ideologisch gebazel hebben.

#9 Raaphorst

@0:

kunnen we niet volstaan met het bestraffen van de bankiers

In Nederland is er nog geen enkele bankier strafrechtelijk bestraft.

#10 merijn2

Ben ik de enige die deze colum las en het er in grote lijnen wel mee eens was? Ik heb de indruk dat mensen hier vergeten te lezen dat Femke Halsema wel degelijk systeemkritiek belangrijk vindt (ze zegt dat de crisis een systeemcrisis is, en dat zegt ook expliciet (nota bene in een stuk dat Jeroen Laemers citeert) dat systeemkritiek belangrijk is) maar dat dat niet mensen van hun eigen verantwoordelijkheid ontslaat. In het geval van de crisis betekent dat dat individuen verantwoordelijk zijn voor hun eigen hebzucht. Of, om te vertalen naar de grotere komende crisis, namelijk de klimaatcrisis, het feit dat de overheid weinig moeite doet om duurzame energie te promoten, en dat er veel geld gaat van oliemaatschappijen naar de klimaaatontkenningsindustrie, betekent niet dat je zomaar een in een SUV kunt rijden en 4 keer per jaar op vacantie kunt gaan naar de andere kant van de wereld omdat het toch niets uitmaakt. Natuurlijk, er is een systeem waarin dit veel te gemakkelijk wordt gemaakt, en het systeem moet veranderd worden, maar mensen hebben bij alles wat ze doen hun eigen verantwoordelijkheid.

#11 Olav

@10:

Natuurlijk, er is een systeem waarin dit veel te gemakkelijk wordt gemaakt, en het systeem moet veranderd worden, maar mensen hebben bij alles wat ze doen hun eigen verantwoordelijkheid.

Precies, en het vigerende systeem zal ook nooit kunnen veranderen als dat bewustzijn niet eens doorbreekt.

Wat dat betreft is er gewoon een wisselwerking gaande. Inderdaad zijn mensen product van hun omstandigheden zoals Andy zegt in #4. Maar die omstandigheden zijn op hun beurt ook weer door mensen gecreëerd. We zouden uit die cirkel moeten kunnen stappen.

#12 Andy Cap

@10: “Het systeem” maakt het niet veel te gemakkelijk, het systeem is er op gebaseerd. Zou iedereen de raadgevingen van Hans Verbeek opvolgen, dan zou het accuut ineenstorten.

@11: “We zouden uit die cirkel moeten kunnen stappen.”

“Zouden moeten kunnen”, dat heb je mooi geformuleerd.

#13 roland

@1: “Halsema heeft in haar eentje GL stuk gemaakt”
Als dat zo zou zijn, zegt dat veel over de andere GL leden.
Waarom Ojik het jammerlijk slachtoffer zou zijn, ontgaat mij.
Hij verkeert nu in eenzelfde positie als voorheen Halsema.

#14 majava

@12: toen ik dit las van Halsema, dacht ik meteen aan Verbeek, die dus ook een Groenlinkser is. Ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat Halsema zo ver is afgedreven van groen en links. Ik denk dat zij juist prima past bij wat die partij nu vertegenwoordigd. Geen idee wat ik het moet noemen. Egoïstisch, zweverig, quasi-intellectueel. Zoiets.

#15 Olav

@12:

“Zouden moeten kunnen”, dat heb je mooi geformuleerd.

Dank je. Dat was met opzet, omdat ik dus ook wel inzie dat het niet gaat gebeuren omdat bij de meerderheid nu eenmaal de bereidheid ontbreekt om werkelijk wat te veranderen. Ook bij veel lieden die wel “links” stemmen maar daar in hun eigen gedrag verder niet veel van laten blijken. Verantwoordelijkheid nemen en leven naar de principes die we wel graag met de mond belijden, vinden we vaak maar lastig. En dat is volgens mij hoe de uitspraken van Femke Halsema moeten worden begrepen.

#16 Jack Random

Zo hard wat #7 zegt. Lekker makkelijk lullen als je een inkomen hebt wat gebruikelijk is in de baantjescarousel van mevrouw Halsema, met bijbehorende baanzekerheid.

De meeste modale burgers hebben geen keus dan meedoen aan de ratrace. Probeer dat systeem maar eens te veranderen, in plaats van de schuld bij de gewone burger te leggen. Halsema verschilt hierin niets van Weekers, die de schuld van het niet ontvangen van de toeslagen bij de burger legde. Allebei levend in de gesloten wereld van de bestuurlijke elite.

#17 Olav

@16:

De meeste modale burgers hebben geen keus dan meedoen aan de ratrace.

Effe het citaat van #0 erbij pakken waar het over ging:

Een diepere oorzaak van de crisis is, met andere woorden, ook ons grote verlangen naar rijkdom, nieuwe spullen, luxe. Daarvoor zijn we bereid op de pof te leven, grote leningen en onbetaalbare hypotheken af te sluiten. […]

Als wij de financieel-economische crisis werkelijk te boven willen komen, kunnen we niet volstaan met het bestraffen van de bankiers, handelaren en politieke verantwoordelijken of met het aanscherpen van de financiële wetgeving. Dan zullen we onze levensstijl – en ja, ook onze hebzucht – aan een kritisch onderzoek moeten onderwerpen.

Bedoel je nu werkelijk te zeggen dat de “meeste modale burgers” geen andere keuze hebben dan grote leningen en hypotheken af te sluiten?

De ratrace waar zoveel modale mensen in gevangen zitten/zaten is er één van dikke auto’s, dikke huizen, dikke vakanties en elke twee jaar een nieuwe dikke aaifoon aan het oor. Je bent dat allemaal echt niet verplicht hoor.

Ik ben het ook wel eens oneens geweest met Femke Halsema, maar de haat die haar nu ten deel valt verbaast me echt. En valt me tegen. Wat willen de Femke-bashers dan? Allemaal in het gelid van de Simplistische Partij? Dat een ander het maar oplost?

Sorry, maar: “verbeter de wereld, begin bij jezelf” lijkt me nog steeds van toepassing.

#18 Olav

Zojuist het stuk van La Halsema voor de tweede keer gelezen. Want zou ik dan toch een ontzettende uitglijer van haar hebben gemist? Maar nee, gewoon een prima betoog, er staat geen enkele leugen in.

Was ze destijds maar niet opgestapt. Ze heeft ook heus wel fouten gemaakt maar Sap was veel erger. Als je per se iemand de ondergang van GroenLinks wil kwalijk nemen…

#19 HPax

@10: Citaat: ´vergeten te lezen dat Femke Halsema wel degelijk systeemkritiek belangrijk vindt (ze zegt dat de crisis een systeemcrisis is, en dat zegt ook expliciet (nota bene in een stuk dat Jeroen Laemers citeert) dat systeemkritiek belangrijk is) maar dat dat niet mensen van hun eigen verantwoordelijkheid ontslaat.´

FH vond eigen verantwoordelijkheid van mensen publicitair of inwendig pas van belang nadat ze haar eigen zaakjes ´goed´ had geregeld. Dat – en nog veel meer – staat in mijn C 8. Lees het, leer het, pas het toe!

#20 Derpjan

@10:

Ja, als mensen nou zus en zo waren… Ja als, als, als… de mens anders in elkaar zat dan ie zit dan zou de wereld anders zijn. Je moet je systeem niet zo inrichten dat het alleen maar kan functioneren als mensen niet hebzuchtig zijn, want dan is het een kwestie van tijd voor je systeem faalt (al is het de vraag of de bankencrisis een complete faal is van “het systeem”, het heeft de wereld maar tijdelijk een paar procentpunten BNP gekost, het is niets vergeleken met de al veel langer aanwezige trend van groeiende inkomensongelijkheid, ons grondstoffenprobleem en wat ons straks nog te wachten staat wanneer de rijken zich voor geld slimmer, sterker en sneller kunnen laten maken). Al helemaal als je er een prisoner’s dilemma van maakt (en dat is vaak zo met financiele zaken).

#21 Andy Cap

@15: En dat is volgens mij hoe de uitspraken van Femke Halsema moeten worden begrepen.

Ik zie niet in waarom ik dat zo zou moeten opvatten. De stelling: “Ik ben links en geloof in het goede van de mens”, is een frame geweest van rechts om de constatering dat de mens het product is van zijn omstandigheden, onschadelijk te maken. De manier waarop Halsema daarop instapt is zondermeer schandalig voor een linkse politica (die ze dan ook al lang niet meer is)

@11: Inderdaad zijn mensen product van hun omstandigheden zoals Andy zegt in #4. Maar die omstandigheden zijn op hun beurt ook weer door mensen gecreëerd.

@17: Sorry, maar: “verbeter de wereld, begin bij jezelf” lijkt me nog steeds van toepassing.

Daar ben ik het dus volstrekt mee oneens. Als jij stelt dat de omstandigheden op hun beurt weer door mensen zijn gecreëerd, dan suggereer je door de manier waarop je dit inpakt, dat alle mensen daarbij over dezelfde macht en mogelijkheden beschikken. Het tegendeel is het geval.

Voor een betere wereld zullen eerst de machtsposities moeten worden aanpakt die dat in de weg staan, goedschiks of kwaadsschiks. Alleen is dat niet genoeg: tenzij de (economische) structuur en de bezitsverhoudingen tegelijkertijd worden gewijzigd, begint alles gewoon weer van voren af aan.

#22 Olav

@21:

Daar ben ik het dus volstrekt mee oneens. Als jij stelt dat de omstandigheden op hun beurt weer door mensen zijn gecreëerd, dan suggereer je door de manier waarop je dit inpakt, dat alle mensen daarbij over dezelfde macht en mogelijkheden beschikken. Het tegendeel is het geval.

Ik schreef “mensen”, niet “alle mensen”. We hoeven toch niet van mening te verschillen over het feit dat mensen de samenleving zoals we die nu kennen hebben laten ontstaan.

We spelen er natuurlijk wel allemaal een rol in. En teveel zich links voelende mensen, constateert Halsema, laten het bij praatjes en geven verder niet werkelijk invulling aan hun principes. Daarin heeft ze volgens mij alle gelijk van de wereld.

Voor een betere wereld zullen eerst de machtsposities moeten worden aanpakt die dat in de weg staan, goedschiks of kwaadsschiks. Alleen is dat niet genoeg: tenzij de (economische) structuur en de bezitsverhoudingen tegelijkertijd worden gewijzigd, begint alles gewoon weer van voren af aan.

Een betere wereld is meteen wel heel veel stappen verder.

Een betere wereld & het aanpakken van bestaande machtsstructuren kan je ook alleen maar ooit voor elkaar krijgen als daarvoor te zijner tijd een meerderheid bestaat. Die meerderheid zal je er dus éérst van moeten overtuigen dat het werkelijk anders moet. Op dit moment ontbreekt dat bewustzijn bij de meeste mensen.

Zonder meerderheid kan het ook indien je een revolutie door een ouderwetse voorhoedepartij voorstaat, maar daar zie ik je toch niet voor aan.

#23 Andy Cap

@22: “Een betere wereld is meteen wel heel veel stappen verder. (…) Op dit moment ontbreekt dat bewustzijn bij de meeste mensen”

Daar lijkt het wel op. Het sprookje “verbeter de wereld, begin bij jezelf”, dat suggereert dat een betere wereld een kwestie van individueel bewustzijn en handelen zou zijn, is daarbij helaas slechts contraproductief.

Aan de andere kant denk ik dat veel meer mensen weten dat het anders moet, dan uit de stemverhoudingen blijkt. En het kritische punt dat ontevredenheid omslaat in actie is onvoorspelbaar: een jaar voordat de muur viel had ook niemand dat durven dromen.

Je mag mij voor alles aanzien dat een redelijke kans van slagen heeft, ook dingen die niet in overeenstemming zijn met de huidige wetgeving. Alleen denk ik niet dat een revolutie door een “ouderwetse voorhoedepartij” zinvol is. Zou dat wel zo zou zijn, dan had ik het wapendepot al in mijn achtertuin gehad.

#24 merijn2

@20: En nergens zeg ik (of Femke Halsema) dat het systeem niet veranderd moet worden. Alleen dat mensen ook altijd een eigen verantwoordelijkheid hebben. Jij lijkt tegen iets in te gaan wat ik niet zeg, en wat naar mijn mening Femke Halsema ook niet zegt.

#25 Derpjan

@24:

Ik ga in tegen jullie suggestie dat het doenbaar is om dingen als pietluttige hebzucht van burgers uit te bannen. Jullie hadden net zo goed kunnen zeggen dat het de Nederlanders kwalijk te nemen is dat ze niet 3/4 van hun inkomen inleveren om op het wereldgemiddelde te komen. Jullie vragen dingen van mensen die de meeste mensen niet in zich hebben (jullie zelf waarschijnlijk ook niet). Het is ook niet zo dat het wel goedkomt als een meerderheid het juiste wil doen want er hoeft er maar een voor de verleiding te vallen en het hele ding dondert in elkaar (dat is dus die speltheoretische kant van het verhaal). We hebben vakbonden omdat we weten dat je er niet op kunt rekenen dat iedere werknemer 100% solidair is met alle anderen, waarom verwachten jullie dan wel 100% solidariteit wanneer het aankomt op niet de maximaal haalbare verkoopprijs voor je huis te vragen? Het zijn juist alleen de heel erge dingen, zoals moord, waarbij je als maatschappij redelijkerwijs 100% solidariteit moet verwachten van mensen (dus straffen als iemand zich er niet aan houdt), hoe ordinairder iets is hoe meer je moet verwachten dat mensen zich eraan zullen bezondigen en daar moet je je systeem op inrichten.

#26 Olav

@23:

Het sprookje “verbeter de wereld, begin bij jezelf”, dat suggereert dat een betere wereld een kwestie van individueel bewustzijn en handelen zou zijn, is daarbij helaas slechts contraproductief.

Nee, het hoort er gewoon bij. Vele kleintjes maken één grote, en dat soort cliché’s. Als je een massabeweging wil bouwen om het systeem te veranderen dan zal die beweging moeten bestaan uit mensen die er elk individueel van overtuigd zijn dat het anders moet en die daaraan willen bijdragen.

Aan de andere kant denk ik dat veel meer mensen weten dat het anders moet, dan uit de stemverhoudingen blijkt. En het kritische punt dat ontevredenheid omslaat in actie is onvoorspelbaar:

Dat denk ik ook (hope springs eternal in the human breast). Maar veel mensen weten niet goed hoe het anders zou kunnen. Natuurlijk zijn veel mensen wel ontevreden maar men kijkt vooralsnog naar de ander of die in beweging komt en welke kant het dan op gaat.

een jaar voordat de muur viel had ook niemand dat durven dromen.

Ja en nee. Gorbatsjov was toen al enkele jaren aan het hervormen. Je kon dus wel aan zien komen dat alles niet bij het oude zou blijven. Maar dat terzijde.

Je mag mij voor alles aanzien dat een redelijke kans van slagen heeft, ook dingen die niet in overeenstemming zijn met de huidige wetgeving. Alleen denk ik niet dat een revolutie door een “ouderwetse voorhoedepartij” zinvol is. Zou dat wel zo zou zijn, dan had ik het wapendepot al in mijn achtertuin gehad.

Idem, maar dat zou ik dan weer niet zeggen op een website die vast ook door de AIVD gelezen wordt ;-)

#27 merijn2

@25: Ik weet niet in hoeverre het doenbaar is om mensen te veranderen. Ik weet ook niet waarin ik heb gesuggereerd dat het doenbaar is. Ik zeg alleen dat mensen niet volslagen willoos zijn. Ja, de meeste mensen gedragen zich niet 100% zoals ze zich in een ideale samenleving zouden moeten gedragen, en dat zal altijd zo blijven. Iedereen is in zekere zin een zondaar. Als ik naar mezelf kijk, gooi ik te vaak eten weg, doe ik geen vrijwilligerswerk, hoewel ik daar toch meer dan genoeg tijd voor heb, ik heb geen baan waarin ik veel mensen help, ik heb een computer, mobiele telefoon en gitaar en waarschijnlijk nog wat andere spullen die mischien wel door kinderarbeid zijn gemaakt (ik heb het niet gecheckt en het heeft ook geen rol gespeeld bij mijn aankoop) en zo kan ik nog wel een tijdje doorgaan met wat ik allemaal fout doe, (waarmee ik niet wil zeggen dat ik een slecht mens ben, alleen maar dat ik een mens ben). Is het zo dat voor een aantal van die dingen ik door omstandigheden de verkeerde kant op ben geduwd? Waarschijnlijk wel; het is veel verleidelijker om gewoon een t-shirt in de winkel to kopen dan eerst uitgebreid onderzoek te doen naar hoe die gemaakt is, maar naar mijn mening heb ik hier zelf ook een verantwoordelijkheid in, en ben ik hier niet volslagen willoos in geweest.

#28 Raaphorst

@18:

er staat geen enkele leugen in.

Wel hoor. Halsema doet voorkomen alsof bankiers en politiek verantwoordelijken bestraft zijn. Dat is -in Nederland zeker- gewoon niet waar. Noem eens één (1) bankier of politiek verantwoordelijke die ter verantwoording is geroepen?

Zelf verantwoordelijkheid van mensen is zeker een niet uit te vlakken oorzaak, maar de architecten van zo’n pervers systeem ontspringen steeds weer de dans.

#29 Diener

Ik vind het een heel goed stuk van Femke, ze daagt links uit zichzelf opnieuw uit te vinden. Ik pak er even een zin uit:

“Systemen lijken te bestaan buiten medeweten van mensen om en zij worden gereduceerd tot de handelingsonbekwame slachtoffers ervan.”

Terwijl we in werkelijkheid onderdeel zijn van het systeem, het is een afspiegeling van wie we zijn.
Ten eerste omdat we kunnen kiezen, het systeem en de wetten worden ons niet van bovenaf opgelegd. Maar bijna geen enkele partij doet aan fundamentele systeemkritiek, alleen de Pvdd en een beetje de SP. Het spreekt de kiezers blijkbaar niet aan. Wat ze wel aanspreekt is het op water en brood zetten van bankiers, maar dat is symptoombestrijding, geen inhoudelijke systeemkritiek.
Ten tweede omdat je ook kunt stemmen met je portemonnee. Je kunt daarmee heel direct aangeven hoe je het hebben wilt. Als je een zak biologische aardappelen koopt verander je daarmee de landbouw, als je een onderbroek koopt van biologische katoen zaag je aan de stoelpoten van Monsanto. En daar hoef je geen grachtengordelinkomen voor te hebben.
Je gaat dan tegen je eigen financieel belang in, want het is duurder. Maar dat is niet de schuld van het systeem! het systeem stelt je alleen maar voor de keuze: ga ik voor de goedkope, makkelijke weg of ga ik iets constructiefs doen met mijn systeemkritiek.

#30 Andy Cap

@26: Ik geloof ook niet in het bouwen van massabewegingen. Die ontstaan, min of meer bij toeval, als het ongewilde product van het systeem zelf.

Ik denk dat je als individu het meeste effect kunt sorteren als je (toevallig of niet) op de goeie plaats en op het goede moment de gelegenheid grijpt om (spontaan of niet) het juiste te doen. Meestal toevallig en spontaan, maar wel als resultaat van de basishouding, dat je er altijd klaar voor staat.

Ik sta al minstens 40 jaar op de lijst, dus daar maak ik me al lang geen zorgen meer over. Temeer daar ik met pensioen ben.

#31 Olav

@28:

Wel hoor. Halsema doet voorkomen alsof bankiers en politiek verantwoordelijken bestraft zijn.

Nee, dat doet ze juist niet. Ze schrijft:

Als wij de financieel-economische crisis werkelijk te boven willen komen, kunnen we niet volstaan met het bestraffen van de bankiers, handelaren en politieke verantwoordelijken of met het aanscherpen van de financiële wetgeving. Dan zullen we onze levensstijl – en ja, ook onze hebzucht – aan een kritisch onderzoek moeten onderwerpen. Dat geldt niet alleen voor rechtse, maar ook voor linkse mensen.

Ze zegt dus alleen dat we niet kunnen volstaan met het bestraffen van die figuren. Want dat is immers wel een roep die vaak klinkt vanuit linkse (maar ook uit populistische) hoek. Halsema ontkent niet dat het moet gebeuren, maar stelt eenvoudig dat het niet voldoende kan zijn.

Als we de bankiers in het cachot hebben gezet zijn de problemen nog niet opgelost. Als de maatschappij moet veranderen dan moeten we zelf ook veranderen.

Zelf verantwoordelijkheid van mensen is zeker een niet uit te vlakken oorzaak, maar de architecten van zo’n pervers systeem ontspringen steeds weer de dans.

Er zijn geen architecten. Er is geen ontwerp. Het systeem dat we hebben is op organische wijze geëvolueerd tot de puinhoop die het is.

#32 Folkward

@30 Fan van Tolstoj? Die toont in Oorlog en Vrede hetzelfde denkbeeld ten opzichte van volksgebeurtenissen.

#33 Andy Cap

@32: Tot mijn schande moet ik bekennen dat ik dat boek nooit gelezen heb. Ik heb hier al vaker verklaard dat ik helemaal niet zo erudiet ben.

#34 hansje ter horst

@13: Ojik is het slachtoffer omdat die voor de immens zware taak staat de ernstig beschadigde reputatie van GL weer te herstellen.

#35 analist

@31: Als we de bankiers in het cachot hebben gezet zijn de problemen nog niet opgelost. Als de maatschappij moet veranderen dan moeten we zelf ook veranderen.

plus veel

#36 aynranddebiel

@31
Ik weet niet hoe ze het precies bedoelt, maar je kunt het ook lezen als “het heeft geen zin om te bestraffen als we niet ook…”.

En dat zou best nog eens waar kunnen zijn, maar laten we het eerst maar eens proberen.

#37 Hal Incandenza

@Olav
“Er zijn geen architecten. Er is geen ontwerp. Het systeem dat we hebben is op organische wijze geëvolueerd tot de puinhoop die het is.”

Voor sommige delen van het systeem is dit wel correct, maar ik denk dat dit voor de ‘puinhoop’ van het financiële systeem niet opgaat. Die puinhoop is geen bug maar een feature.

#38 nome

Wat is toch die aantrekkingskracht van Femke Halsema op zovelen? Van enige verdienste door haar is me niets bekend, of het moet zijn dat ze de gedroomde schoondochter is, of kletsmeister van Circus Minimus, a.k.a. de laaglandse politiek. Dus behalve een leuk smoeltje en heel veel gepraat lijkt ze niets wezenlijks te hebben gepresteerd.

#39 Niet JeZus

@2: “Een Leopard tank remt ook niet zo maar even.”

Eeeuhmm.. juist wel! https://www.youtube.com/watch?v=Rw0quKIbHv8

#40 qwerty

@39: Jezus, je hebt wat gemist man ;)

#41 Andy Cap

@37: “Die puinhoop is geen bug maar een feature.”

Ja, dat denk ik eigenlijk ook. Het moge dan zo zijn dat er geen architecten waren en geen ontwerp, maar tijdens het bouwen hadden sommige partijen meer in te brengen als anderen,

en die kwam het eigenlijk wel goed uit dat er geen architecten waren en geen ontwerp en dat de meesten geen ballen verstand hebben van bouwen. En zij de duurste jongens kunnen inhuren om ons te vertellen hoe het moet,

maar dan wel zo als het hen goed uitkomt.

#42 Olav

@36:

@31
Ik weet niet hoe ze het precies bedoelt, maar je kunt het ook lezen als “het heeft geen zin om te bestraffen als we niet ook…”.

Je kan er wel van alles in lezen, maar dat staat er eenvoudig niet.

Als je wel eens op Femke Halsema hebt gelet dan weet je dat ze altijd heel afgewogen en nauwkeurig formuleert.

#43 HPax

@42:
Alleen hield (houdt; cf. mijn c 8) FH eens haar woord niet. Toen ze een weddenschap met ´Geen Stijl´verloor, betaalde ze de prijs – een fles wijn – niet. Vergeten of zoiets. Deklasserend. Deze deerne heeft met haar slepende stem van ons land meer kapot gemaakt dan wenselijk is. Of voorstelbaar.

#44 Andy Cap

@42: “Als je wel eens op Femke Halsema hebt gelet dan weet je dat ze altijd heel afgewogen en nauwkeurig formuleert.”

Dat klinkt als een compliment,
maar dat is het in dit geval allerminst.

#45 Joop

@42.

Kapot maken kan je alleen als je daadwerkelijk politieke macht heb. Zij heeft nooit meegeregeerd. En ook nooit de publieke opinie gedomineerd, zij kwam namelijk al na Fortuyn.

Geert Wilders en zijn tokkies wel. Die zorgen voor verharding, slechte naam van ons land in het buitenland, en ja, ook op economisch terrein. En hebben daadwerkelijk op een slappe, laffe manier meegeregeerd door hun gedoogsteun.

En jij , opa zelf, jij bent zelf ontzettend gemakkelijk te diskwalificeren als een intrigant, opportunist, leugenachtig, genocide goedprater, racisme is goed, en nog meer verspreider van irrationele romantische ideeën. Totaal onrealistisch.

#46 Olav

@45: Ik neem aan dat je het hebt tegen de meneer in #43.

Voordat er misverstanden tussen ons gaan ontstaan.

#47 Joop

@46.

helemaal juist, mijn excuses, jij komt een andere keer ;-)

#48 HPax

@46: Een Freudiaans misverstand, vermoed ik.

#49 Joop

@48.

Tuurlijk een Freudiaans misverstand. 20e eeuwse humor van opa.

Maar leg eens uit welke schade heeft deze mevrouw aangericht, afgezien van enige emotionele schade bij jou.

#50 Joop

We mogen dus van Femke niet alleen kritiek hebben op het systeem, de bankiers of de politici, nee, we moeten beginnen met onszelf. Onze vermeende hebzucht.

Ikzelf heb geen hebzucht, ben totaal niet materialistisch ingesteld, en stel iets tegenover deze mevrouw: een betere wereld begint bij jezelf.

Zoals dat vroeger over het milieu werd gepredikt. Nu niet meer, overal rotzooi op straat. En dat doen ze niet meer preventief, van jongens en meisjes alles netjes in de afvalbak. Nee, dat doen ze tegenwoordig met sancties achteraf.

Jammer dat dat preventieve, van schooljongetje met afval tot bankier met geld anderen rotzooien, helemaal weg is. En dan komen ze met eigen verantwoordelijkheid. Dat hoort bij de sancties. Want geen verantwoordelijkheid genomen.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

| Registreren

*
*
*