Een interessant opiniestuk in de Volkskrant over het basisinkomen van de kant van D66. 3 misverstanden opgehelderd: waarom het basisinkomen niet links of rechts is, en ook niet duur of goedkoop.
Een interessant opiniestuk in de Volkskrant over het basisinkomen van de kant van D66. 3 misverstanden opgehelderd: waarom het basisinkomen niet links of rechts is, en ook niet duur of goedkoop.
Reacties (33)
In Zwitserland gaat het parlement in het najaar van 2016 stemmen over de invoering van een basisinkomen van omgerekend circa 2000 euro per maand
http://motherboard.vice.com/nl/read/stel-dat-iedereen-2000-euro-per-maand-zou-krijgen
Zeker, we blijven allemaal even rijk, allemaal met elkaar. Mooi gevonden.
Afgezien van de economische gevolgen (waar al eerder over is gediscussieerd, dus dat hoeven we hier niet te herhalen) is het een vorm van herverdeling die zeer inefficiënt is: veel mensen die het niet nodig hebben, en die het nu ook niet ontvangen (omdat ze bijvoorbeeld getrouwd zijn met een partner die inkomen heeft, omdat ze vermogen hebben) gaan nu ook geld ontvangen.
Het antwoord op misverstand 2 is natuurlijk fraai: “Maar er is geen reden om bijvoorbeeld de WW in zijn geheel af te schaffen.” Maar ja, als de WW blijft bestaan zal het controle-apparaat voor die WW ook wel niet verdwijnen, dus weg voordeel van vereenvoudiging en minder betutteling. Overigens vond ik ook wel aardig om te lezen dat de AOW en de bijstand blijkbaar gelijkgetrokken konden worden.
Het antwoord op misverstand 3 is echter nog mooier: “Het basisinkomen zorgt voor een herverdeling van geld over de samenleving, maar de samenleving in zijn geheel gaat er netto niet op achteruit.” De samenleving als geheel gaat er in eerste instantie niet op voor- of achteruit, maar veel individuen waarschijnlijk wel. En probeer maar eens aan die individuen uit te leggen dat ze veel meer belasting (netto, dus na aftrek van hun basisinkomen) moeten betalen of dat hun AOW-uitkering naar beneden gaat (bijvoorbeeld). Dat is volgens mij meer het probleem voor mensen die roepen dat het te duur is, dan dat we als maatschappij in totaal niet voldoende verdienen om zo’n basisinkomen op dit moment voor iedereen te betalen.
@2: Dat argument vn getrouwd zijn vind ik ietwat gedateerd. Getrouwd of niet-getrouwd zou vind ik in deze moderne tijd niet meer mogen uitmaken. Ieder mens is individu en trouwen is een sprookje leuke dure dag om te vieren dat je “eeuwig” van elkaar houdt etc. maar ik vind het echt ouderwets dat je dan plots voor van alles als 1 eenheid geldt. Afschaffen, ook dat gezamenlijk invullen van belastingen met allerhande voordelen.
En het probleem dat ik heb met het argument datv sommigen die het niet nodig hebben het ook krijgen. Dat is juist het hele idee er achter. Geen gezeik, geen arbritraire grenzen die bepalen wanneer je welen wannner niet krigt etc.
Of het allemaal uitvoerbaar is weet ik niet maar ik zou het een welkom experiment vinden.
@2,
Volgens mij is juist de huidige methode van herverdelen erg ineffecient – het kost enorm veel menskracht, geld (waarvan een deel aan ict dat dus uit onze economie vloeit) en frustratie.
Ik kan u vertellen: als er een basisinkomen was geweest waarvan je een klein beetje rond kon komen was ik waarschijnlijk niet, pas veel later en/of veel minder gaan werken. Het idee klinkt goed, de eenvoud staat me enorm aan, maar als ik naar mezelf kijk weet ik helaas zeker dat het zo niet gaat werken.
Nou kan ik me op termijn (10 jaar?) voorstellen dat er voor veel mensen geen zinnig werk meer is, wellicht dat het dan een goede aanpak is, maar dan zullen we toch eerst iets heel anders moeten verzinnen om het te financieren.
Dat laatste moeten we trouwens sowieso en daar zijn we al veeeeeel te laat mee. Dus laat maar. Ik word wel prepper:p
Minder rondpompen bij voldoende inkomen:
Afschaffen huursubsidie, diverse gemeentelijke vrijstellingen, zorgtoeslag en zo zal er nog wel iets zijn.
Scheelt toch best wat controleambtenaren die, al dan niet omgeschoold, nuttig werk kunnen doen.
@6:
Een basisinkomen ontslaat een mens natuurlijk niet van zijn/haar plichten om zo normaal mogelijk voor zich zelf of gezin (of halve gezin) te zorgen.
@2: Wat niet zo efficiënt is, is dat er sowieso de hele tijd herverdeling plaatsvindt van mensen die weinig geld hebben richting mensen met veel geld, doordat je geld kunt verdienen aan het hebben van geld. Dat moet dan weer ‘herherverdeeld’ worden middels belastingen en uitkeringen/basisinkomen.. erg omslachtig allemaal. Als je echt efficiënt wilt zijn moet je zo dicht mogelijk aan de wortel iets veranderen, en die wortel is ons geldsysteem.
Ik zelf zou echt niet terug willen naar een inkomen ter hoogte van een bijstandsuitkering.
Volgens mij willen de meeste mensen dat niet.
@Michel: Zie je dat een heel belangrijke aanname die jij steevast en ook in jouw stuk maakt gewoon niet blijkt te kloppen?
Mensen die geld gaan ontvangen terwijl ze dat nu niet krijgen zullen ook hoger belast kunnen worden. Of het basisinkomen moet zorgen voor herverdeling, en zo ja hoe, is een vraag die in het model van het basisinkomen helemaal niet beantwoord wordt. Het kan zelfs (theoretisch gezien) voor iedere individuele burger budgetneutraal (de winst zou dan zijn het afschaffen van zaken als het UWV en de sociale diensten).
Die vrouw-van is trouwens een heel interessant voorbeeld. In mijn beleving zou het logisch zijn als manlief dan een hogere belasting krijgt, ongeveer gelijk aan de winst die de vrouw heeft. Een broekzak-vestzak-operatie? Dat kan je toch echt alleen beweren als je aan emancipatie een hekel hebt en het graag in stand houdt dat degene die het huishouden doet economisch totaal afhankelijk is van de ‘verdienende’ wederhelft.
Dat gaat meestal goed maar levert ook een hoop schrijnende situaties op hoor.
@Fokko: Van de WW kan wel het onderste deel af in ieder geval. Verder zou je de WW ook kunnen hervormen natuurlijk. Naar mijn idee zou het het best zijn om aanvullende loonverzekeringen als WW-boven-bijstandsniveau en aanvullend pensioen in een verplichte loondoorbetalingsspaarpot onder te brengen, waarmee je dan schommelingen in het jaarloon kan opvangen, ongeacht de reden of de oorzaak van de loonterugval.
Nog even ter verduidelijking: ik ben er niet voor het basisinkomen van dag op dag in te voeren, maar ik denk dat het een goed compas is voor in mijn ogen broodnodige hervormingen van het huidige stelsel naar een meer transparant en beter uitvoerbaar stelsel, dat minder betuttelend (of zelfs denigrerend) is, goedkoper in de uitvoering, en werk beter beloont.
@4, @5, @9
Het enige dat ik beweer is dat deze vorm van herverdeling heel inefficiënt is: je neemt van iedereen, en geeft aan iedereen, ongeacht of hij of zij het nodig heeft. Dit is een kostbare operatie die je nooit kan financieren door de besparingen die je maakt door de afschaffing van het administratieve systeem dat nu nodig is.
Toen ik vorige jaar deze berekeningen maakt kwam ik al tot de conclusie dat bovendien een bijzonder karig loon is. Het is daarom ook een asociaal systeem: mensen die er niets aan kunnen doen dat ze niet kunnen werken krijgen het zelfde loon als de miljonair en zijn vrouw en kinderen.
Daar komt bij dat dit soort berekeningen er altijd van uit gaat dat er geen grote effecten zijn op de economie. Als je ziet om wat voor bedragen het gaat, en als je bovendien bedenkt hoe ingrijpend dit is voor het leven van mensen – dan moeten er grote effecten zijn, zoals we vorige keer al bediscussieerd hebben.
In jouw berekenigen zit echter een dijk van een aanname die in dit stuk (en ook in de discussie al) keihard weersproken wordt, dus die lijkt mij niet van toepassing. Los daarvan: denk jij nou echt dat het overmaken van een basisinkomen duurder is dan het dagelijks controleren van 700.000 mensen, inclusief de juridische kosten die nodig zijn zo een controlesysteem te handhaven? Werkelijk, ik geloof niet dat je enig idee hebt van de werkelijkheid van onze uitkeringsindustrie.
@zmooc:
Er zijn zat onderzoeken die dat tegenspreken. Altijd lastig als je je opinie baseert op n=1 :-)
Ja maar, we moeten ze wel kunnen blijven prikkelen hoor, anders houden wij in Den Haag geen machtsgevoel meer over en gaan de burgers opeens heel anders over politiek denken en misschien zelfs participeren in onze politieke partijen. Een zeer omgewenst bijeffect dus. ;-)
@12 Heb je een link? Volgens mij kun je zoiets overigens simpelweg niet onderzoeken tenzij je het daadwerkelijk invoert. Een onderzoek naar dit soort materie levert m.i. hooguit sociaal-wenselijke antwoorden op wat-zou-je-doen-als-situaties op.
Nou, dat is dus precies wat is gedaan.
Hier de link:
https://decorrespondent.nl/10/Waarom-we-iedereen-gratis-geld-moeten-geven/384450-0b1c02bd
Het hele idee dat de overheid er zou zijn om mensen te prikkelen tot een gewenste levensstijl vind ik bovendien bijzonder ongezond. Misschien verklaart dit wel de aversie van veel socialisten tegen deze stroming: het idee van ‘verheffing van het volk’ wordt natuurlijk wel een instrument uit handen geslagen.
Maar goed, ik ken zelfs socialisten die nog ongegeneerd Mao citeren…
@15 Dat lijkt me inderdaad een erg representatieve groep. Ik zie niet in wat de uitkomsten van dat onderzoek zouden zeggen over mijn gedrag als student die vrijwel zeker weet dat het geld wat ie nu krijgt ook straks nog krijgt. Of ik nou gaat werken of niet. Dat zal je gedrag beinvloeden, maar alleen als het (a) heel erg zeker en permanent is en (b) jarenlang inwerkt. Dat kun je nooit simuleren, al helemaal niet met ene kudde daklozen. Een cursus tuinieren. Lol. Waarom zou ik een cursus tuinieren gaan volgen of voor een duizendje in de maand meer gaan werken als ik ook gewoon lekker 20 jaar lang theoretische natuurkunde zou kunnen studeren op mijn kamertje?! Da’s toch veel leuker?! En, nee, dat bedoel ik niet sarcastisch, want ik weet 100% zeker dat dat precies is wat ik gedaan zou hebben als er een basisinkomen was. Ja, ok, misschien was ik ergens een keer wat anders gaan doen, zoals lekker naar Spanje fietsen. Maar… wat zou mij er dan in godsnaam toe hebben bewogen om ook weer terug te fietsen?!
Als ik een beetje mijn best zou doen, zou ik met 1 of 2 dagen werken per week voldoende geld verdienen om van te kunnen leven. Toch werk ik 5 dagen per week. En blijkbaar denken er nog veel meer mensen zo over. Het aantal banen waarin 2×bijstand of meer wordt verdiend is niet gering en veel mensen met een lager inkomen en/of een uitkering zouden graag zo’n baan bemachtigen.
Natuurlijk zijn er ook mensen die vrijwillig part-time zijn gaan werken of genoegen nemen met een schamele uitkering. Maar die zijn er nu ook al. Een basisinkomen zal daar pas substantieel wat aan veranderen wanneer dat zo hoog wordt dat bijverdienen voor de meeste mensen geen zin meer heeft.
@15 Het is maar wat je onder verheffing verstaat. Persoonlijk zie ik voor revolutionaire socialisten alleen voordelen aan het basisinkomen binnn de context van een kapitalistische regime. Actievoeren zonder druk van een dwingende overheid, wie wil dat niet?
@16:
Blijkbaar zit er in jou dus geen enkele aandrang om enigszins dienstbaar te zijn voor je medemens?
Tip:
Als deze houding via facebook of andere ongein te achterhalen is,
moet je maar voor je zelf beginnen.
Geen bedrijf dat je zal aannemen ;-)
@19
Wat een idiote gedachte. 90% van het betaalde werk draagt juist geen ene zak bij afgezien van zijn functie als geldpomp; het is allemaal marketing en bullshit. Echt Vrijwel Allemaal. Slechts een marginaal deel draagt iets wezenlijks bij. De reden dat ik zeker weet dat ik helemaal niet zou zijn gaan werken als er een basisinkomen was, is dat ik die tijd veel liever besteed aan wel-nuttige dingen, in mijn geval met name Open Source software ontwikkelen en natuurlijk andere mensen wijzen op hun fouten, dat doe ik het liefst:pppp Wellicht hier en daar een incidenteel ander – mogelijk wel betaald – projectje, maar werken zoals nu is Volstrekt Niet Compatibel met je tijd zinnig willen besteden voor de maatschappij.
Die houding bestaat enkel in jouw hokjesdenkende zieke geest. En voor mezelf beginnen doe ik voorlopig niet meer. Is ook alleen maar marketing en bullshit.
Nou ja, ik vind deze speech eerder een argument voor dan tegen een basisinkomen eerlijk gezegd. Minder verspilling aan nutteloze arbeid en meer mensen die elkaar helpen: uiteindelijk maakt dat het leven voor iedereen goedkoper. Win-win toch?
Ik zie het probleem ook niet echt nee.
@20:
Prima, als jij vindt dat je tijd beter kan besteden. Ik geef je zelfs gelijk. En onder een regime van basisinkomen zal je daar inderdaad de mogelijkheid voor hebben. Anderen zullen toch gewoon zinloze arbeid blijven verrichten om er hun hypotheek, auto, twee vakanties per jaar, elke twee jaar een nieuwe Aaifoon en andere statussymbolen van te betalen. Dat zit vrij diep bij veel mensen, ik heb er alle vertrouwen in dat ze die zaken gewoon zullen blijven nastreven.
@21
Het lijkt mij vooral een risico. Uiteindelijk is een enorme factor in onze welvaart onze economische positie op het wereldtoneel. En die positie werkt een beetje zelfversterkend. Naarmate onze economie zou krimpen (want dat doet ie als we minder gaan werken… denk ik?), neemt onze positie aldaar af. Anderen streven ons voorbij en voordat je het weet doen we een Griekenlandje. Maar misschien ook niet. Punt is: we kunnen het niet zeker weten terwijl er erg veel op het spel staat.
@23 Maar ik zou nu niet meer zomaar overstappen. Zit bij mij ook te diep, bovendien is mijn leven inmiddels ingericht op basis van mijn inkomen. Maar als er een basisinkomen was geweest toen ik begon met fulltime werken dan was het heel anders gelopen.
@20:
Nou, nou, erg lange tenen.
Enig idee wat een iemand met een ” ;-) ” kan bedoelen.
N.B.
Ook open source software (waar ik een groot voorstander van ben) draait op machientjes, waarvan de prijs is opgebouwd uit: wat “slavenloon” voor materiaal en montage, een flinke smak winst voor wat directies + management + commissarissen e.d. + wat dividend, aangevuld met zeer veel marketingkosten en wat winst voor de distributeur.
Wie daar “uitslag” van krijgt moet dus maar geen iPhone kopen.
Misschien moet je samen met wat “hobbyisten” een bedrijfje op richten dat computers in elkaar zet volgen het idee van zoiets als
http://www.computeridee.nl/achtergrond/de-goedkoopste-pc-die-bouwt-u-zelf/
voor mensen met linkerhanden.
Moet dus beter bij jouw idealen passen. :-)
@24:
Ja, maar dat was toch juist prima geweest? Basisinkomen had je dus de vrijheid kunnen geven om te doen wat je leuk en belangrijk vindt.
Dat je als opensourceidealist misschien niet vanaf het begin van je carrière geld in het laatje van de staat had gebracht maakt niet uit. De maatschappij had indirect toch wel van je werk geprofiteerd. Het halve internet draait erop, in het bedrijfsleven is nog een wereld te winnen voor open source. Het heeft dus economisch belang.
(Elk bedrijf/kantoor waar nog brieven en rapporten worden getikt in MS Word is een dief van eigen portemonnee. Hier zouden kansen moeten liggen voor eerlijke, bevlogen IT-consultants die dan ook helemaal niet gratis hoeven werken. Maar dat geheel terzijde.)
@26:
Off topic.
De Nederlandse overheid doet op een bijzondere manier ook aan “Open Source” software:
“Zo lek als een mandje” ;-)
@26, eens met de grote lijn, (maar niet eens met je terzijde. Ik kan er niet anders van maken, ik vind MS Office superieur aan de open source pakketten. Ik gebruik uit geldgebrek, gebrek aan noodzaak en principe al een tijdje libreoffice, maar zodra ik er meer mee zou doen zou ik meteen weer overstappen naar MS.)
@28:
Nou, die superioriteit van MS office zie ik niet echt.
https://nl.libreoffice.org/functies/
Er zitten wat verschillen in het oproepen van functies:
Mijn vrouw heeft laptop waar, omdat de krankjorum werd van Windows 8, Ubuntu en Libre-Office op zit en het werkt prima.
Maar genoeg off topic en “over en uit denk”
Lol. Officegebruikers, of het nou openoffice of closedoffice is, ik moet altijd een beetje om jullie lachen in jullie strijd om wiens poepje het mooiste bruin is;-)
Overigens ben ik geen “opensourceidealist” in de zin waarin jullie denken en is het veel te offtopic om daarop in te gaan. Maar om jullie op een beter spoortje te zetten: vrijwel het hele Internet draait op Open Source. Android is vrijwel helemaal Open Source. Je Browser is Open Source. Het halve MacOSX-OS is Open Source is Open Source. Je wifi router is Open Source. Sargasso draait op Open Source. En het gros van de maatwerksoftware bestaat voor 90% onder water ook uit Open Source. Zelfs de fucking koffiemachine op je werk draait waarschijnlijk gewoon Linux.
En laten we wel wezen: Ubuntu met Libre-Office werkt dus echt niet prima. Het is ongeveer net zo volkomen kut als Windows met MS Office. Het crasht alleen net iets vaker en net iets anders en als je het gefixt wil hebben kun je zelf een programmeur naar keuze heel veel geld geven om het niet te fixen:P Maar je krijgt wel oneindig veel meer waar voor je geld. In theorie dan, want delen door nul kan niet.
1. Juist de herverdeling is onderdeel van de discussie. Deze man gaat uit van een BI van 760 euro. Een bedrag waar een alleenstaande hulpbehoevende AOWer niet zo vrolijk van wordt. Een gold digger, aan de andere kant, wel. Ook de bekende bijstandsmoeder met twee kinderen die volgens Klokwerk zelf 1651 euro overhoudt, gaat er in dit BI systeem 130 euro per maand netto op achteruit. Dat we hier te maken hebben met een systeem dat niet links is, daar ben ik het dus wel mee eens.
2. Het 760 euro plan is in tegenlicht uitgebreid besproken en wat blijkt:
30 miljard tekort. Een overheidsbegroting die dus met dat bedrag moet groeien en dit bedrag zal moeten worden opgehaald door extra belasting te innen. Een plan waar VVD-Nederland maar al te graag voor tekent (not!). Dat we hier te maken hebben met een systeem dat niet rechts is, daar ben ik het dus ook wel mee eens.
3. Dat zogenaamde derde misverstand, daar snap ik vrij weinig van. Er staat:
“Het basisinkomen zorgt voor een herverdeling van geld over de samenleving, maar de samenleving in zijn geheel gaat er netto niet op achteruit.”
Dit slaat natuurlijk helemaal nergens op, want dit gaat ook op voor de de huidige sociale voorziening. We zouden immers ook nu al extra belasting kunnen binnenhalen om de bijstand op 760 euro te zetten en het voortaan geen bijstand meer te noemen maar basisinkomen.
Tot slot een citaat van het CPB
‘Despite its appeal, a basic income is not efficient as a redistributive system. The reason is that it fails to comply with the targeting principle. Intuitively, a basic income is expensive and requires high marginal tax rates across the board. This causes large tax distortions on labour supply and human capital formation, which reduce welfare’.
@Mark3000:
1. Die 760 euro lijkt mij wat aan de lage kant. Liever ga ik uit van de AOW-norm. De AOW is immers al een basisinkomen (niet-inkomensafhankelijk). En een bijstandsmoeder met twee kinderen, dat zijn volgens mij gewoon drie personen, toch? Dat kinderen geen full-blown basisinkomen behoeven kan ik inkomen, maar op zijn minst zou de kinderbijslag gehandhaafd worden en eventueel stapsgewijs verhoogd. Kinderbijslag is immers ook een soort basisinkomen (ook niet-inkomensafhankelijk).
Het basisinkomen is socialer dan het socialisme omdat het werkelijk uitgaat van gelijkheid. Gelijke rechten voor iedereen, zonder juridisch getouwtrek of koeionerende overheidsorganen.
2. Ja, met het basisinkomen groeit de lastendruk en de begroting behoorlijk. Maar aan de andere kant wordt de overheid zeer sterk uit het sociaal-economische leven teruggedrongen. Om te beginnen zijn de uitkeringsinstanties en hun tandenborsteltellers niet meer nodig. Deuren sluiten, ambtenaren naar huis sturen. Verder zijn dingen als ontslagrecht en minimumloon ook niet meer nodig. Daarbij betekent het basisinkomen een enorme emancipatieslag voor mensen die nu nog afhankelijk zijn van hun partner. Het basisinkomen is daarmee liberaler dan het liberalisme (en zeker dan de VVD).
Het grote probleem van het huidige systeem is dat het alleen kan functioneren als we er oprecht in slagen om motivatie te meten, en we er oprecht in slagen mensen te motiveren. Als we daar niet in slagen, dan winnen de bedriegers, en zijn de onhandige stakkers het slachtoffer. Dat is precies wat nu gebeurt. En het hele steeds verder groeiende circus aan reintegratiekantoren, juristen, uitkeringsinstanties etc maakt het systeem steeds verder en verder failliet.
1. Het huidige plan van de auteur van het artikel waar dit topic over gaat stelt voor om kinderen een half basisinkomen te geven. 2 kinderen is dus 1 basisinkomen.
2. Minimum loon zal nodig moeten blijven, anders komt er een marktconform salaris en dat betekent dat in sommige sectoren waar een overschot aan aanbod is zeer lage salarissen worden aangeboden (en mensen gaan dat doen, omdat 760 euro voor hen te weinig is). De hogere belastingdruk zal tevens de zwarte markt doen groeien.