ACHTERGROND - De Duitse denktank Agora Energiewende heeft onderzoek gedaan naar de Franse protesten van de gele hesjes tegen de CO2 heffing. De Duitse denktank geeft aan dat het protest een diepere oorzaak heeft dan enkel de CO2 heffing. In het onderzoek geeft de denktank aanbevelingen voor toekomstig beleid. Waarbij ook gekeken wordt naar voorbeelden van succesvol beleid, zoals in Zwitserland.
Brand maar los in de commentaren over wat Nederland hiervan kan leren.
Voor wie meer wil weten over hoe klimaatwetenschap en klimaatbeleid beter gecommuniceerd kan worden raad ik aan Klimaatzuster te volgen op twitter.
Reacties (25)
De overheid mag eerst wel eens beginnen met het eigen beleid te communiceren. Vorig decennium is de REB (Regulerende EnergieBelasting) ingevoerd. Er is vrijwel niemand die weet dat het een “heffingsneutrale” maatregel is: de gehele opbrengst moest gebruikt worden voor een gelijke verlaging van de loon- en inkomstenbelasting. Destijds werd het uiterst belangrijk gevonden om zo “het draagvlak te behouden”. En zo is het inderdaad ook ingevoerd: in combinatie met verlaging van de loon- en inkomstenbelasting.
Ik heb er een paar jaar terug eens uitdrukkelijk naar gezocht op de websites van de rijksoverheid en de betrokken ministeries. Er was helemaal niets over terug te vinden.
Zo werkt dat natuurlijk niet: in verband met “het draagvlak” het belangrijk vinden dat de totale belastingdruk niet omhoog gaat als gevolg van een energietax, maar daar totaal NIET over communiceren en daar niet eens informatie over hebben op je eigen websites voor wie er zelfs uitdrukkelijk naar op zoek gaat.
De overheid heeft dus compleet gefaald in de communicatie van haar eigen beleid.
Terwijl dit nou net de enige echte, en de enige werkende oplossing zal zijn – zowel qua effectiviteit als qua draagvlak: een fikse energie- of CO2-heffing, en tegelijkertijd een gelijkwaardige verlaging van de loonbelasting.
Voor het bedrijfsleven moet uiteraard iets soortgelijks gelden: een vette eco-tax, maar gelijkwaardige verlaging van andere belastingen voor bedrijven – liefst ook de loonbelasting, want dat is ook nog eens mooi voor de werkgelegenheid.
En, als je dat dan invoert: maak niet dezelfde fout als eerder en COMMUNICEER dit beleid.
De communicatie van de overheid over het beleid staat ver bovenaan. Momenteel lijkt die overheid een beetje de weg kwijt en daardoor is de communicatie warrig en soms tegenstrijdig. De politiek leunde na het regeerakkoord lui achterover en dacht dat de klimaattafels het allemaal wel zouden oplossen. Maar zo werkt het natuurlijk niet.
En dan zijn er nog de verschillenden groepen die allen overtuigd zijn van hun eigen gelijk en anderen trachten te bekeren. Hun boodschap slaat slechts aan bij de eigen parochie en werkt meestal averechts op anderen. Ergens zal er toch water bij de wijn gedaan moeten worden om tot afspraken te komen.
@2: Hoe stel je je water bij de wijn voor? Jij schrijft namelijk altijd dat je voor het klimaat bent. Nu, als dat zo is, dan snap je wel dat een “beetje minder gas” ons er niet gaat brengen.
Er zijn al lang geleden afspraken gemaakt, maar Nederland hield zich er niet aan. Daardoor wordt de pijn nu groter (en duurder) dan wanneer men dat beleid direct had uitgevoerd.
@1 dat doel van de REB is losgelaten toen de R in 2004 verviel. Je zou het moeten nazoeken in de memorie van toelichting of de handelingen van de Tweede Kamer hoe dat precies zit. Wat ik wel weet is dat ook de koppeling met andere belastingen (bv EB omhoog, dan inkomensbelasting omlaag) los is gelaten en dat de EB inmiddels ook niet meer kostenneutraal is voor de gemiddelde energieverbruiker. Zie bv hier voor stukje uitleg.
Waar nog wel een koppeling ligt is tussen de kasuitgaven aan SDE+ en de opbrengsten/tarieven voor de opslag duurzame energie.
@2 dat is (een deel van) het probleem. Nu nog de stap naar oplossingen: hoe communiceer je dan over de klimaatdoelstellingen? En wat betekent water bij de wijn doen voor jou?
Als je het Agora rapport leest staan daar ook aanbevelingen in over een eerlijkere verdeling van lasten en lusten. Bijvoorbeeld het Zwitserse voorbeeld waar burgers ieder een deel van de opbrengst van de CO2 heffing uitgekeerd krijgen. Een vorm van compensatie voor de prijsstijging van producten en diensten die de CO2 heffing veroorzaakt. Vind ik veel interessanter en ik vermoed ook dat het veel effectiever is dan communicatie. Je kan namelijk nog zo’n mooi verhaal vertellen, feit blijft dat de kosten voor een groot deel bij (beneden) modale inkomens terechtkomen die tegelijkertijd hun besteedbaar inkomen al 40 jaar nauwelijks zien stijgen en ondertussen wel lezen over multinationals die hun effectieve belastingdruk richting de 0% weten te krijgen.
En ook bij klimaatbeleid is de industrie daar goed in blijkt uit onderzoek van CE delft.
[Van de € 5,5 miljard lasten voor het klimaatbeleid (2030), betalen huishoudens 3 miljard en het bedrijfsleven € 2,5 miljard. De ODE-stijging met € 1,1 miljard in 2030 speelt hier een belangrijke rol in. Van deze € 1,1 miljard betaalt de industrie slechts een kleine 10%.
De rekening voor de industrie bedraagt een kleine € 100 miljoen. Huishoudens, MKB en overige bedrijven betalen € 1.000 miljoen.
Dat komt doordat de energie-intensieve industrie grotendeels is vrijgesteld van het betalen van de verhogingen van de ODE.]
Tegelijkertijd ontvangt het grote bedrijfsleven meer subsidie uit bv. de SDE+ dan burgers en mkb uit de ISDE kunnen krijgen.
Het zijn dus de burger en het mkb die de klap mogen vangen. Ik hou me aanbevolen voor een communicatieadviseur die dat zo mooi kan vertellen dat mensen er niet boos van worden.
@4: “Water bij de wijn doen” is een gezegde waarvan je de betekenis wel van kent. Het gaat om de erkenning, het besef dat er andere opvattingen zijn. Dat is een basis voor een opbouwend gesprek. Vervolgens is het goed om je te verdiepen in de argumenten van anderen.
@5: Het gezegde en de strekking ervan is ons goed bekend. schoolmeester.
En nu concreet i.h.k. van het topic?
@6: Aangezien de praktijk al ons jaren leert dat bij het minste of geringste de gemoederen al verhit raken in een klimaat of energie debat, heb ik concreet nog niet echt een voorstel. Het makkelijkste lijkt dan om bij de doelstellingen te beginnen?
@1: Eens. Klimaatmaatregelen moeten niet gepresenteerd worden als bedreiging maar als een kans. Niet “meer betalen aan de pomp” maar “minder betalen met een stekker”.
@4: modale inkomens terechtkomen die tegelijkertijd hun besteedbaar inkomen al 40 jaar nauwelijks zien stijgen
dat staat niet in de link. gaat over huishoudens, niet over inkomens sec. daarvoor hoef je niet verder te lezen dan de titel.
@5: Ik zou al blij zijn als niet in elke klimaatdiscussie het woordje “eerlijk” wordt geroepen. Eerlijk is vaak “ik krijgen jij betalen”
@7: gek is dat, die zag ik eigenlijk al wel aankomen: niets conreets dus. Voor iemand die zegt begaan te zijn met de staat van het klimaat, is dat wel teleurstellend weinig.
@10: Concreet deed ik een voorstel om bij de doelstellingen te beginnen. Maar het mag gerust anders.
@9: Ja, dat zou al een goede stap zijn.
@11: Laat ik eens met je meegaan en met die doelstellingen beginnen.
Jij hebt hier vaak genoeg gesteld dat 49% minder CO2-uitstoot in 2030 te hoog gegrepen zou zijn.
Geef ons dan eens heel conreet:
a)hoeveel reductie het wel moet zijn?
b) met welke middelen en maatregelen die (lagere) reductie gehaald kan worden?
c) wat doe jij er al aan om dat te bereiken?
Voor een heldere communicatie zou het aardig zijn als je de vragen zonder omwegen wilt beantwoorden. Dank u.
De CO2 tax teruggeven aan de burger en of bedrijven is natuurlijk onzinnig rondpompen van belastinggeld.
Daarnaast heeft de overheid miljarden extra nodig om zelf in de energietransitie te investeren, die moeten linksom of rechtsom toch bij de belastingbetaler geeint worden. Zaken als kolencentrales opkopen en sluiten zijn peperdure maatregelen die geen cent opleveren, dat geld zal toch uiteindelijk door de burger opgehoest moeten worden of dat nu CO2 tax heet of wat anders. Ook als je de burger geld teruggeeft, wat hij vervolgens verplicht in b.v. een warmtepomp moet investeren heeft hij er nog niks aan. Zijn CV ketel is meestal nog lang niet afgeschreven en werkt nog een stuk beter en goedkoper ook.
@14:
Tsja, zoiets zei Rinnooy-Kan ook ooit, in wat andere bewoordingen. Als je zoiets beweert heb je toch echt niet begrepen hoe belastingen werken. Alles wat je belast wordt minder van gebruikt, omdat het duurder wordt.
Dus als ik een belasting van 3000% invoer op het gebruik van spijkers, en een even hoge subsidie op het gebruik van schroeven, dan is dat inderdaad rondpompen van geld, zeker als ik er voor zorg dat de ins en outs ongeveer gelijk zijn. Maar het heeft wel effect: niemand zal meer spijkers gebruiken en elk bouwbedrijf zal overgaan op schroeven.
Een vette belasting op CO2 en een terugsluizing via minder belasting op arbeid is inderdaad rondpompen van geld, maar onzinnig is het geenszins. Iedereen zal proberen om productieprocessen die veel CO2 kosten om te ruilen voor productieprocessen die meer arbeid en minder CO2 kosten.
Gezien je reacties hier zul jij verminderde CO2-uitstoot niet belangrijk vinden, maar de hogere werkgelegenheid die dit “onzinnige” rondpompen oplevert zul je toch moeilijk tegen kunnen zijn.
@13: Persoonlijk heb ik niets met een doelstelling van 49% waarvan ik niet zie dat die haalbaar en betaalbaar is in 10 jaar tijd. Hoeveel dan? 30-35% zal wel lukken. Maar overtuig mij gerust met plan Cokema.
Ga uit van die 49% dat is immers afgesproken. Je hebt gelijk, zeuren over de doelstelling is achterhaald. Maar waarom ik concreet moet worden snap ik niet. Dat doet niemand hier.
@16 bij #0 en bij #4 geef ik volgens mij ten minste 3 concrete richtingen hoe je naar mijn mening meer draagvlak, of misschien beter gezegd acceptatie, kunt verkrijgen voor klimaatbeleid.
De eerste is een deel van de opbrengsten van de CO2 heffing terugsluizen naar burgers/huishoudens. De tweede is zorgen dat de kosten voor het grootbedrijf per ton CO2 naar hetzelfde niveau stijgen als voor burgers en mkb. En de derde optie is om subsidies meer toegankelijk te maken voor het mkb en huishoudens. (PS waarbij ik huishoudens en burgers dwars door elkaar gebruik, in mijn ogen zelfde groep).
Het uitstellen van beleid, omdat het slecht is voor draagvlak, vind ik een minder goed idee. Ik zie er geen draagvlak door ontstaan en ieder die goed is ingevoerd weet dat uiteindelijk de maatregelen toch nodig zijn. Alleen dan in een nog korter tijdsbestek. Dan kun je beter zoeken naar manieren om burgers/huishoudens en mkb te helpen bij de omslag. Bijvoorbeeld via een techniekneutrale regeling om van het aardgas af te gaan. Met daarbij een start bij de relatief eenvoudige woningen, zijnde label a, b en c, en woningen met lage temperatuur vloerverwarming.
MKB zou je wat mij betreft op dezelfde manier als huishoudens kunnen behandelen, wellicht dat de bedragen voor mkb’ers hoger moeten zijn omdat de aanpassingen kostbaarder of groter in omvang zijn.
Bij industrie en landbouw ben ik voor CO2 beprijzing, vergt wel goede randvoorwaarden om al te groot waterbedeffect tegen te gaan. Aan de andere kant: elke CO2 slurper die we naar een ander land jagen vergroot de uitdaging voor dat land om de doelstellingen van het klimaatverdrag van Parijs te halen. En ja, dan ga ik er van uit dat alle landen hun steentje bijdragen. En dat wie dat niet doet op enig moment een uitdaging krijgt in de toekomst. Bijvoorbeeld in de vorm van een import heffing in landen die wel koers liggen. Mag nu nog niet van de WTO, maar denk dat het kwestie van tijd is voordat klimaat- en milieueisen invloed gaan hebben op internationale handelsverdragen.
Bij mobiliteit is het zaak dat internationale lucht- en zeevaart moeten gaan betalen aan accijnzen, btw en CO2 rechten. Bij automobiliteit is verdere beprijzing in zijn huidige vorm weinig zinvol. De kosten liggen al erg hoog per ton CO2 en er wordt geen kilometer minder om gereden. Gedragseffecten door rekeningrijden en het ombouwen van de leaseregeling naar een mobiliteitsregeling zet denk ik meer zoden aan de dijk.
De eerste is een deel van de opbrengsten van de CO2 heffing terugsluizen naar burgers/huishoudens.
Deze aanpak is zoals je zelf zegt in #4 niet credible in de Nederlandse situatie. In Nederland zijn de belastingen al hoog en heeft de overheid nou niet de reputatie om geinde belastingen terug te geven (“Kwartje van Kok”). In zekere zin maak jij je daar ook schuldig aan: in de Zwitserse situatie ging het om een belasting die geheven werd op huishoudens en bedrijven tegelijktijd werd teruggeven aan huishoudens en bedrijven in verhouding tot de opbrengst
Around two thirds of the levy revenues are available annually for redistribution. The Confederation distributes the funds between the public and the business community in proportion to the levy revenues.
https://www.bafu.admin.ch/bafu/en/home/topics/climate/info-specialists/climate-policy/co2-levy/redistribution-of-the-co2-levy.html
Jij daarentegen lijkt de opbrengst van een CO2 heffing te zien als een extratje voor de staat, om te besteden aan “leuke dingen voor linkse mensen” (ik parafraseer).
Het uitstellen van beleid, omdat het slecht is voor draagvlak, vind ik een minder goed idee. Ik zie er geen draagvlak door ontstaan en ieder die goed is ingevoerd weet dat uiteindelijk de maatregelen toch nodig zijn. Alleen dan in een nog korter tijdsbestek. Dan kun je beter zoeken naar manieren om burgers/huishoudens en mkb te helpen bij de omslag.
Als de burger het niet wil ga je gewoon door. Duidelijk hoe lands ambtenarij denkt over ons onderdanen. Helder.
@17: Vraagt Rechts-midden om het bedrijfsleven zwaarder te belasten? Volgens mij is het vooral links die dat wenst. Naar wie luistert Rutte eigenlijk? Het zwaar belasten van het bedrijfsleven ziet rechts-midden eerder als een zorg dan een verlichting. De kosten komen toch wel bij ‘ons’ terecht is de redenering. Bovendien is er angst voor verlies van werkgelegenheid. Na wie luistert Rutte eigenlijk? naar links of zijn eigen achterban?
Nu heeft Rutte hoofdpijn van zijn snelle beslissing en moet puzzelen terwijl zijn eigen achterban daar niet eens zo specifiek om had gevraagd. Die vragen in de eerste plaats om de ‘dwang’ weg te halen van “de van het gas los gekte”
Uiteindelijk ga je er toch op uitkomen wat nu technisch haalbaar en betaalbaar is. En wat betaalbaar is, is een kwestie van draagvlak. Wie niet gemotiveerd is voor het klimaat heeft daar niets voor over. Uit onderzoek blijkt dat mensen lage bedragen noemen als ze gevraagd wordt welk bedrag ze over hebben voor het klimaat. In werkelijkheid zijn we daar allang overheen.
@18 Je mag de heffing van mij ook verdelen over huishoudens en bedrijfsleven. Mij om het even. Waar het om gaat is dat je zorgt dat je ongewenste zaken (CO2 uitstoot) zwaarder belast en dat je zorgt dat dat geld terugkomt bij degene die het betalen op een manier die de prikkel om CO2 te reduceren in stand houdt of liefst nog versterkt. Of dat in Nederland geloofwaardig is? Laat ik aan een ieder zelf over om te beoordelen. Er zijn politici die ik daarmee vertrouw, er zijn er die ik nergens op vertrouw. Ligt m.i. dus meer aan de politici en partijen in kwestie en niet aan Nederland an sich.
Het geld uitgeven aan leuke dingen voor links mensen? Ik weet niet waar mensen het geld dat ze terug krijgen aan uit gaan geven.
[Als de burger het niet wil ga je gewoon door. Duidelijk hoe lands ambtenarij denkt over ons onderdanen. Helder.]
Nogal zwak op de man gespeeld. Als de burger niet wil, gaat de noodzaak niet weg. Dat is niet gebaseerd op mijn werksituatie, die ik op Sargasso er nog nooit bij heb gehaald. Ik hoor graag van je hoe je de lange termijn doelen van het klimaatakkoord van Parijs wil halen als huishoudens tot in de eeuwigheid op gas blijven verwarmen. Biogas? Waterstof? En hoe wil je dat opwekken? En waar wil je het vandaan halen.
@19 Midden-rechts vraagt ook om een eerlijke verdeling van lasten van klimaatbeleid. Waar links klimaatbeleid ziet als middel voor herverdeling van rijk naar arm, ziet midden-rechts dat inderdaad niet zo. Die vinden dat bestaande ongelijkheid behouden mag blijven en maken zich zorgen dat ze onder het mom van klimaatbeleid een trap omlaag krijgen op de welvaartsladder. In mijn gesprekken in mijn wijk merk ik dat ook stemmers op midden-rechts vinden dat dit inhoudt dat dat een groter deel van de lasten naar het bedrijfsleven gaat. Heb jij uit gesprekken met mensen een ander beeld?
‘De kosten komen toch wel bij ons terecht’. Daarover verschillen we dan van mening en daar kan communicatie wel een bijdrage leveren. Ik ken weinig mensen die tijdens een normaal gesprek bij die stelling blijven. Ik denk dat een deel van midden-rechts zich er ook zorgen over maken dat de hoge lasten die bij mkb (de spreekwoordelijke bakker en slager om de hoek) terecht komen en dat vooral grote bedrijven de dans ontspringen als het gaat om de kosten. Zoals die ook de dans ontspringen bij het betalen van belastingen. Als ik mensen om mij heen spreek is afkeuring van belastingontwijking niet voorbehouden aan de achterban van links.
Alle partijen (op PVV en FvD) na hebben voor het ratificeren van het klimaatakkoord van Parijs gestemd. Als je die doelen wil halen zul je aardgas moeten vervangen door een andere verwarmingsbron. Je kunt het blijven hebben over overheidsdwang, ik vind het kiezersbedrog als je het lange termijn doel voor een aardgasvrije gebouwde omgeving in 2050 weg haalt terwijl je weet dat je de maatregel uiteindelijk nodig hebt. Ik ken nog geen voorbeelden waar mensen met dwang van gas af worden gehaald. Ik ken ook geen gemeenten die overwegen dwang toe te passen. Ik ken wel heel veel gemeenten en bewonersinitiatieven die werken aan plannen om wijken of huizen aardgasvrij te maken. Of je met een vrijwillige aanpak het door het klimaatakkoord geschetste tempo van 200.000 woningen per jaar in 2030 gaat halen vind ik eigenlijk niet zo interessant. Dat is een voorbeeld van lineair denken, waarmee geen enkele omslag ooit gepaard is gegaan. Voor de komende 10 jaar is het veel belangrijker om voorbeelden te hebben van hoe woningen van gas af kunnen. En om te zorgen dan mensen meer energie (elektriciteit en gas) gaan besparen in hun huis. Iedere cv eenmalig fatsoenlijk waterzijdige inregeling en zorgen dat de ketel in condensatie werkt bij de reguliere onderhoudsbeurt kan 10 tot 15% schelen. Dat is 1.5 miljoen m3 aardgas (uitgaande van 8 miljoen huishoudens en een gemiddeld aardgasverbruik van 1470 m3 per jaar, waarvan 80% voor ruimteverwarming). Terugverdientijd voor huishoudens 3 tot 4 jaar.
Als het je gaat om wat technisch haalbaar en betaalbaar is dan is het verbod op aardgas bij nieuwbouw een nobrainer. Bij bestaande bouw kun je bij veel label a, b en c woningen ook haalbaar en betaalbaar van aardgas af. Voor appartementen met redelijke isolatie geldt dat zeker. De echte uitdagingen zitten hem in oudere woningen en bij monumenten. Bij oudere woningen kan ook weer meer haalbaar en betaalbaar, als je de huidige energierekening in weet te zetten voor energiebesparing.
@20: 1. Dat er ook stemmers op midden-rechts positief zijn dat een groter deel van de lasten naar het bedrijfsleven gaat wil niet zeggen dat de grief over “de van het gas los” dwang daardoor verdwenen is. Bovendien is er een zorg voor behoud van werkgelegenheid. Eigenlijk is een verschuiving van de huidige 50% -50% kosten verdeling tussen huishoudens en bedrijfsleven in de ODE al meer dan genoeg.
2. ‘De kosten komen toch wel bij ons terecht’ is niet mijn mening.
3. Ik heb eergisteren een onderverdeling gegeven wat betreft de gebouwde omgeving.
* bedrijfsleven
* huishoudens nieuwbouw
* huishoudens bestaande bouw huursector
* huishoudens bestaande bouw koopsector
Waar zit de weerstand? De laatste groep. 4 miljoen huishoudens. Het is mogelijk een beleid hiervoor te formuleren waar de dwang volledig is uit gehaald.
Stel, het is 2050 en 30% van deze laatste groep is van het gas af, 50% heeft een hybride oplossing en 20% zit nog aan het gas. Welk aandeel in de totale CO2 uitstoot zal dit nog hebben? Gokje: 2%? En past dat niet prima in de doelstelling voor 2050?
Wat ga je winnen met gedram en wat kan je verliezen……
4. En dan is er nog een onderwerp: Warmtenetten op Biomassa….. Zijn we dan goed bezig?
@20: Waar het om gaat is dat je zorgt dat je ongewenste zaken (CO2 uitstoot) zwaarder belast en dat je zorgt dat dat geld terugkomt bij degene die het betalen op een manier die de prikkel om CO2 te reduceren in stand houdt of liefst nog versterkt.
Duidelijk. Maar eigenlijk hebben we al zo’n belasting: de energiebelasting. Zoals je zelf aangeeft wordt deze niet “teruggegeven” maar toegevoegd aan de algemene middelen. Ik heb er mijn eigen theorieen over waarom dit telkens gebeurt, maar het lijkt een soort Hollandse ziekte te zijn. Zie ook de Raad van State vandaag:
https://www.ad.nl/economie/raad-van-state-nederlanders-betalen-
veel-belasting~a6647793/
Nog een nieuwe belasting voor het nastreven van een nieuw maatschappelijk doel, hoe nobel ook, roept in bepaalde kringen weerstand op.
Het geld uitgeven aan leuke dingen voor links mensen?
Denk aan een PvdA die de opbrengst van de toekomstige CO2 tax wil “teruggeven” aan de eigen achterban.
Waar links klimaatbeleid ziet als middel voor herverdeling van rijk naar arm,
Precies. Je snapt het wel. Links moet daar mee ophouden. Klimaatverandering is een probleem dat boven de partij politieke belangen uitstijgt. Het terugdringen van de CO2 uitstoot zal aanvankelijk onvermijdelijk ten koste gaan van de economische groei. Iedereen zal er op achteruit gaan. Iedere poging tot “compensatie” zal het aanpassingsproces vertragen.
@21 de voorgestelde verschuiving van 50-50 naar 1/3-2/3 is eigenlijk een verschuiving van huishoudens naar kleine en middelgrote energieverbruikers in het bedrijfsleven. The devil is in the details: alle bedrijven die een MEE of MJA3 convenant hebben getekend met de overheid zijn vrijgesteld van energiebelasting en opslag duurzame energie. Van de verwachte 1,1 miljard Euro stijging van de ODE tot 2030 gaat de industrie ongeveer 10% betalen.
Wat betreft van gas af: ben ook niet zo voor de dwang in deze fase. Kan uiteindelijk nodig zijn voor de laatste 10%, maar ik zie geen wethouder dwang gaan toepassen in een wijk als een groot deel van de bewoners tegen is. Fors inzetten op energiebesparing vind ik veel interessanter, zowel bij bestaande koopwoningen als bij de huursector. Waarbij de grootste uitdaging mi. bij de particuliere huursector zit. Daar maken gemeenten van oudsher geen afspraken mee. Het volledig weghalen van het eindbeeld aardgasvrij voor het overgrote deel van de gebouwde omgeving vind ik ook niet verstandig.
Wat betreft de voeding van warmtenetten: ander onderwerp, maar hangt zeer af van het type biomassa/biogas. Met warmte van afvalwaterzuivering (ook een vorm van biomassa/biogas) kan ik prima leven, het kappen van bossen voor warmte of elektriciteit vind ik al jaren discutabel.
@22 de energiebelasting? Lees deze nog even terug en je eigen reactie daar bij #3 over de tekortkomingen van de huidige energiebelasting. En vul die aan met de tekortkoming dat deelnemers van MEE en MJA3 vrijstelling hebben van energiebelasting en opslag duurzame enerige.
[Links moet daar mee ophouden. ]
Midden-rechtse stemmers moeten er mee ophouden dat als links voorstelt om her te verdelen en milieuvervuiling te belasten vervolgens huilie-huilie te doen en te roepen dat het milieuprobleem niet bestaat.
[Het terugdringen van de CO2 uitstoot zal aanvankelijk onvermijdelijk ten koste gaan van de economische groei. Iedereen zal er op achteruit gaan. Iedere poging tot “compensatie” zal het aanpassingsproces vertragen.]
Niet met je eens, het kan ook leiden tot economische groei, wel in andere richtingen. Het vervelende is dat 1.000 banen er bij in de installatie van de zonnepanelen geen nieuws oplevert en 10 banen minder meteen voorpagina nieuws is. Compensatie zou ook het niveau kunnen krijgen van bestaande verschillen niet verder uitvergroten. Op dit moment is dat wel wat er gebeurd, dat beleid van het huidige kabinet zet m.i. kwaad bloed. En niet alleen aan de linkerzijde.
Mee eens dat de teruggaaf van energiebelasting voor grote bedrijven niet uit te leggen valt.
@23: Midden-rechtse stemmers moeten er mee ophouden dat als links voorstelt om her te verdelen en milieuvervuiling te belasten vervolgens huilie-huilie te doen en te roepen dat het milieuprobleem niet bestaat.
Eens. Rechts reageert te conservatief en te kortzichtig.
Niet met je eens, het kan ook leiden tot economische groei, wel in andere richtingen.
Zeker in eerste instantie zal het groei kosten: je vervangt een betrouwbare en goedkope energiebron (benzine, gas, kolen) met duurdere en minder betrouwbare bronnen (accu’s, zon, wind, biomassa). Daarnaast moet de bestaande infrastructuur moeten worden aangepast en dat zal zeker consumptie kosten. Wat je uitgeeft aan je zonnepanelen, kan je niet consumeren. Op termijn stimuleert duurzame energie wel innovatie en de daarbij behorende productiviteitsstijgingen en werkgelegenheid. Maar netto kost het geld.