Wetenschap als praktisch handboek?

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Op de middelbare school leren leerlingen netjes de door historici bedachte tijdsindelingen. Oudheid, Middeleeuwen, Renaissance enz. We moeten die indeling niet té serieus nemen. Het dient als kapstok om feiten te plaatsen in de tijd. Zodat ze niet als los zand in het luchtledige blijven hangen. De Middeleeuwen begonnen niet in 476, ook niet in 500, maar wanneer dan wel? En hoe donker waren de Middeleeuwen? Vragen, vragen, maar verwacht van de wetenschapper geen simpele en eenduidige antwoorden. De mens is de uitvinder van het begrip tijd en historici hebben de periodes door hun indeling voor eeuwig gebrandmerkt. De Middeleeuwer leefde niet in de Middelleeuwen, hij leefde in het nu. Net als wij. Over honderd jaar is het heden een eeuw geleden en de huidige stand van de wetenschap hopeloos verouderd.

Waarheidsvinding

De wetenschap is er onder andere voor waarheidsvinding. Maar wat is waar? De koningin van alle wetenschappen was tot in de 19e eeuw de theologie. In het Heilige Boek, De Schrift, lag alle waarheid goed verborgen. Doel van de 16-jarige studie theologie was de tegenstrijdigheden te verklaren en zo tot waarheidsvinding te komen. De Bijbel werd gezien als handboek, geen praktisch handboek, maar desondanks een handboek. Uiteindelijk loste na een dikke 700 jaar de wiskunde de theologie af als de moeder aller wetenschappen. Het idealistische vooruitgangsdenken culmineerde in 1900 samen in de uitspraak van David Hilbert ‘in de wiskunde is er geen ignorabimus’. Al binnen een jaar werd zijn ongelijk door Russell’s paradox aangetoond. Eén van de pijlers van de wiskunde, de verzamelingenleer, werd hiermee in één keer onderuit geschopt. Zelfs de logica bleek niet logisch, maar een vat vol tegenstrijdigheden en paradoxen.

Voorspellingen

Na de theologie en de wiskunde kwamen de economie, psychologie en de natuurkunde als ‘allesverklarende’ wetenschappen. Prachtige disciplines waar we veel aan te danken hebben. Maar een eenduidige verklaring voor alles? Met 100% zekere toekomstvoorspellende waarden? Vergeet het maar. We hebben het over wetenschap, niet over religie. Nu is het IPCC-rapport ook geschreven door wetenschappers. Wetenschappers die geen voorspellingen geven, maar mogelijke scenario’s. Minister Cramer vindt ten onrechte dat ze ‘blind op de wetenschap moet kunnen vertrouwen’. Ze tettert dit nu al dagen tegen iedereen die het horen wil. Daarnaast accepteert ze ‘geen enkele fout meer’. Dat is duidelijk: hef de hele flikkerse bende dan maar op. Fouten zijn menselijk en wetenschappers zijn nog steeds mensen. Daarbij: blind vertrouwen is altijd dom, maar zeker voor een politica.

Idealen

Een goede politicus heeft idealen. Die staan beschreven in het partijprogramma van haar club. De regering destilleert uit de diverse programma’s haar beleid. Dát is politiek bedrijven. De samenleving moet geen groot wetenschappelijk experiment worden, waarin wij met zijn allen voor proefdier spelen. Wetenschap is altijd in beweging, nuanceert, nooit af, bevat fouten, veroudert, is niet eenduidig en om al die redenen niet geschikt als praktisch handboek voor politici.

Ze komt op mij over als een puber. Boos op de grote mensen die haar wereld van Absolute Waarheden uit haar kindertijd hebben afgepakt.

Reacties (31)

#1 vander F

Laat maar mensen,
India dumpt het IPCC wat defacto betekent dat het IPPC de tent kan sluiten.
Exit, schluss, einde oefening.

  • Volgende discussie
#2 vander F

ICCP?
Afijn, dit is slecht nieuws,
wanneer een grote speler als India zich terugtrekt.

“There is a fine line between climate science and climate evangelism. I am for climate science.”

http://www.telegraph.co.uk/earth/environment/climatechange/7157590/India-forms-new-climate-change-body.html

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 vander F

Natuurkunde verklaart overigens weldegelijk,
psychologie en sociologie horen in de theologische hoek bij het tarot leggen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 KJ

Volgens mij is de Iraakse minister van informatie stiekem naar Nederland ge-emigreerd, en heeft hij zich het pseudoniem ‘AB’ aangemeten.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 mescaline
  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 AB

ter info: Was nog niet klaar met editen. Om 13:40 nog even geupdate…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Jan

Da’s natuurlijk mooi om je achter te verschuilen: “wetenschap is niet eenduidig”, een vrijboek om alles wat de wetenschap zegt te kunnen verdedigen ten kostte van alles.

Het is een bijzonder slechte verdediging. Als op aanname van fouten bepaalde wetten, procedures e.d. worden gemaakt zijn al die zaken op los zand gebouwd. Waarbij het gewoon zo zou moeten zijn dat de die fouten niet overgenomen hadden moeten worden, maar gecontroleerd. Dan was deze discussie er nu ook niet.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 AB

Fouten moeten zoveel mogelijk voorkomen worden. Eens.

Beleid moet wel eenduidig zijn, wetenschap kan dat niet zijn. Beleid bepaal je a.d.h.v. advies, wetenschap, idealen, enz. Wat is er nu gebeurd dat een verandering van beleid rechtvaardigt? Niets. Foutjes blijven dus vervelend, maar de minister hoeft er niet panisch over te doen… En ze moet zeker geen blind vertrouwen hebben, noch haar hele beleid afstemmen op onzekere scenrios. De klimaatsituatie nu is al erg genoeg en er zijn tal van redenen om nu actie te ondernemen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 HansR

Mijn god, moet wetenschap nu opnieuw uitgevonden gaan worden? Het proces is hetzelfde dat plaatsvond toen religie door de macht werd geïncorporeerd als gereedschap. Wetenschap gaat nu dezelfde rol en dezelfde weg en dat laat de rol van religie weer vrij. Je ziet dan ook dat religie en soortgelijke drogkennis weer mateloos populair wordt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 HPax

Interessante bijdrage van AB. Ontmaskert de Minister Cramer als een charlatane. En doe die Ir. Samsom er ook maar bij. En eigenlijk die hele partij van haar. Socialisme leidt onvermijdelijk tot het begaan van grote dwaasheden. En erger (Hayek).

Dragen we wat Cramer (c.s.) op haar specifieke terrein fataal naliet en uitspookte, intellectueel over op het terrein bij haar partijgenoot van der Laan in pacht. Dan zijn ook daar pijnlijke onthullingen en ontknopingen te verwachten. Of erger. (Lakeman).

@ Comment 3. ‘psychologie en sociologie horen in de theologische hoek bij het tarot leggen.’

Wat de moderne sociologie betreft: mee eens. Maar vraag om clementie voor de oudere = niet verouderde sociologie van Weber, Durkheim, Ortega y Gasset.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 ijsbrand

De wetenschapsfilosofisch juiste banvloek over de IPCC is gisteren al uitgesproken, door Ab Lagendijk:

“In de klimaatwetenschap wordt gewerkt met scenario’s. Bij het woord scenario moet je al heel snel op je tellen passen, want kennelijk is er geen model. Scenario’s zijn resultaten van nattevingerwerk. Die computerprogramma’s waarmee klimaatvoorspellingen gedaan worden, zijn zeer ingewikkeld en doen zeer lang over een berekening. Dat betekent dat allerlei onzekerheden die aan de ingevoerde gegevens kleven niet bestudeerd kunnen worden. Die uitkomst van die programma’s zijn onbetrouwbaar en de door het IPCC aangegeven betrouwbaarheidsintervallen zijn misleidend.
[…]
Mijn advies: Laat het KNMI uit het IPCC stappen. Beloon het KNMI voor elke fout die ze in de rapporten van het IPCC vinden. In het begin zullen ze er veel vinden, maar die constructieve houding zal paniek zaaien binnen het IPCC en een zuiverende werking hebben.”

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 Jan

@8: Wetenschap moet wel degelijk eenduidig zijn. Het zou nogal vervelend zijn als morgen E=MC3 zou zijn.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 Dr Banner

@12 Alle vissen kunnen zwemmen. Jan kan zwemmen. Jan is een vis. (Plato)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 Jan

@13: Dat is geen wetenschap. Non-argumenten kan ik ook wel bedenken. Jammer.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 zmc

Um. Klimaatvoorspellingen zijn een statistische oefening. Meer niet. Voorspellingen zijn dan ook kansberekeningen. Ze kunnen dus niet fout zijn en je kunt er blind op vertrouwen.

Dit soort wetenschap heeft dan ook niets met natuurkunde te maken, zoals AB impliceert; natuurkunde poneert falsificeerbare (door middel van HERHAALBARE experimenten) theorieen, klimatologie doet dat ook, maar omvat daarnaast een veelheid aan voorspellingen die slechts gebaseerd zijn op kansberekening. In die zin zouden filosofen uuuren kunnen debatteren over of klimaatvoorspellingen wel wetenschap zijn.

Misschien moet juffie Cramer even deze wikipediaparagraaf lezen:

http://nl.wikipedia.org/wiki/Wetenschap#Vormen_van_wetenschap

en dan eens bedenken op welke van die wetenschapscategorieen ze nou echt blind zou willen vertrouwen. Waarschijnlijk moet ze dan ook concluderen dat klimaatvoorspellingen er niet tussen passen; het is slechts toegepaste statistiek.

De les die mevrouwtje Cramer hier mag leren is dat niet alles wat wetenschappers doen ook wetenschap is. Veelal betreft het de toepassing van die wetenschap. En dat is hier ook aan de orde. Klimatologie is een wetenschap, klimaatvoorspellen is dat niet. Het behelst het toepassen van klimatologie EN statistiek op een complexe set incomplete en moeilijk te interpreteren data. Daar kan en mag je niet blind op vertrouwen.

Neemt echter niet weg dat de conclusies van die interpretatie mijns inziens overtuigend genoeg zijn om door Cramer voor waar aangenomen te mogen worden.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 EuskalHerria

Het is wel leuk geweest met die Cramer, wordt hoog tijd dat ze weer lekker op de bakfiets terug naar de grachtengordel wordt gestuurd. Ze begint zo langzamerhand de minst sympathieke PvdA-minister te worden met haar kinderachtige gezeik, wat nog best knap is gezien de hysterische Stasi-leidster Guusje Ter Horst op de een of andere manier ook nog op haar post zit.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 Erik

Sterk stuk!
Ik moet wel zeggen, ook de politiek is altijd in beweging, nuanceert, nooit af, bevat fouten, veroudert en is niet eenduidig.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 JSK

Na de theologie en de wiskunde kwamen de economie, psychologie en de natuurkunde als ‘allesverklarende’ wetenschappen.

Is niet waar, wat economie en natuurkunde betreft. De klassieke economen zeiden regelmatig dat mensen ook andere motiveringen hebben dan materieel gewin, en verschillende takken van de natuurkunde puilen uit van de onzekerheid (kwantum mechanica is daar een voor de handliggend voorbeeld van).

Niveau, niveau..

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 Rene

Ik denk dat je daar QM wat misbruikt. Die eerste vorm van “verklarend” gaat over hoe goed de wetenschap weet hoe dingen werken, terwijl de QM er over gaat dat op het kleinste niveau sommige eigenschappen van deeltjes geen, pure, waarde hebben (totdat ze gemeten worden).

Nu is het wel zo dat er een andere belangrijke stroming is die die feitelijkheid verwerpt en zegt dat dit enkel over onze kennis van die waarden gaat maar dat is de meer ongebruikelijke opvatting.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#20 Dr Banner

@14: Inderdaad. U kunt zelf non-argumenten bedenken. Een voorbeeld daarvan was #12.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#21 Share

Ja leuck gepreaubeerd. Maar het hele IPCC kan gewoon gaan hoor, zoveel is duidelijk. Want de grootste democratie ter wereld haakt af.

‘Feiten’ overpennen uit een studentscriptie en dan vanuit je internationale allure roepen dat de Himalaya-sneeuw smelt? Hoe fout ben je dan? Tiep fout?

Ach Pachauri is binnen. De politiek is weer ongeloofwaardiger geworden. En nu komen er tig andere IPCC’tjes en die roepen straks allemaal wat anders. Mission completed! Glas, plas, en alles bleef zoals het was. Op naar de volgende reeks conferenties.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#22 DJ

@22, China zet zo groot in op groen en renewables dat de VS bang wordt om (verdien) kansen te gaan missen (los van kyoto dus)
Studentscriptie was volgens mij een dissertatie, een proefschrift dus – wel met slordigheden
Verder generaliseer je mij te veel om er op in te gaan …

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#23 Share

Ja @22 heel knap van u. Ik deed dat om hier e.e.a te weerspiegelen. Die vieze fabrieken in China, dat zijn deels amerikaanse bedrijven, is het niet? Best merkwaardig. En die dissertatie (whatever) deugde niet, lijkt me. Tijdens bedoordeling en verdediging viel dit blijkbaar niet op? Nu wel. Jammer dat t zijn foute uitwerking al heeft kunnen doen. Hoeveel van dat soort onderzoeken zou de wereld kennen..? Oeps, foutje bedankt (de bekende reclames met Rijk de Gooyer).

Terzijde nog even mijn favoriete zinsdeel van vandaag: ‘Volgens het gerechtshof heeft het anaal inbrengen van een frikadel in het algemeen een seksuele lading’.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#24 DJ

ik heb geen idee of dat proefschrift af was …
ik denk dat je ‘geen’ bedoelt ipv ‘een’ ;) [x]

irony is a bitch, ik bedoelde echt dat china groot inzet op groene energieopwekking, niet sarcastisch – ze hebben daar ook een koe van een probleem ..

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#25 mescaline

@Rene “Nu is het wel zo dat er een andere belangrijke stroming is die die feitelijkheid verwerpt en zegt dat dit enkel over onze kennis van die waarden gaat maar dat is de meer ongebruikelijke opvatting.”

Ja, die opvatting hoorde ik 30 jaar geleee ook al tijdens college reconstructie van het Proto Indo-Europees. Iedereen keek elkaar een seconde aan, trokken een gekke bek en besloot om dat meteen te vergeten. Docent glunderde.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#26 Rene

@ mescaline: Mij heb je. Wat heeft een college reconstructie van het Proto Indo-Europees van doen met kwantummechanica (dan wel determinisme algemeen, of…)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#27 mescaline

Hoge Filosofie met woorden over woorden.

We “moesten” van die richting vooral niet denken dat onze reconstructies ooit echt waren geweest, echt hadden bestaan. Het waren alleen abstracta, denkoefeningen, kennis omtrent hypothetische constructies.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#28 Rene

@ 27: Ah, juist. In dit geval is het wel iets ernstiger want het was de zienswijze van Einstein die, nadat ie de hele kwantummechanica had aangeslingerd juist zeer sceptisch stond tegenover die interpretatie van inherent non-determinisme die de school Bohr eraan hing.

Anyways, het punt was alleen dat hier “echt” non-determinisme (“er is geen goede waarde”) en onwetendheid (“ik ken de goede waarde niet”) door elkaar aan het lopen waren…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#29 Share

@24. In het algemeen, staat er. Maar als weddenschap kan blijkbaar ook.

@28 Ach, qua Einstein-Bohr-Pauli verhoudingen ende bitchslapperij, benieuwd wat er straks gebeurd mocht het god-particle zich niet laten vinden. Tentbreed ruzie? Verwijten. Hoeveel IPCC’s gebouwd voor je LHC? En, wat pretenderen wij nou sowieso méér te willen weten du moment dat we de medemens nog altijd kapot laten rotten van honger en ziekte? Als jij here gode was, zou je toch ook een hand zand in die motor smijten? Soit. We staan m.i. op het punt te ontdekken dat je met 1 veeljard rotaties dus dito belastinggeld naar de kloten kunt helpen. Mooi wetenschappelijk statement ten tijde van wereldwijde crisis.
/freekdejonge zeikmode

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#30 T2000

*ondertussen op climategate.nl….*

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie