Welke lesmethode werkt het beste?

Foto: copyright ok. Gecheckt 24-10-2022

In de serie Kortlopend Onderzoek, vond ik een fascinerende studie van het door het GION (Gronings Instituut voor Onderzoek van Onderwijs). Fascinerend omdat de uitkomsten wellicht ingaan tegen de heersende opinies. GION deed onderzoek op één school, naar de effecten van drie didactische methodes. De school wilde weten hoe ze Dalton onderwijs kon vormgeven, met behulp van moderne media en het digitale schoolbord.

Dezelfde lesstof voor geschiedenis in groep 5 werd uitgewerkt in drie didactische methodes: de ‘Daltonvariant’, de ‘Directe Instructievariant’ en de ‘Interactieve variant’. De ‘Daltonvariant’ heeft als kenmerken het zelfontdekkend en taakgericht leren in een ICT-omgeving; de ‘Directe Instructievariant’ met een PowerPoint presentatie met alleen beeldmateriaal en zelfstandig werken uit een leerboek en de ‘Interactieve variant’ met klassendiscussie waarbij de verwerking deels klassikaal via het digitale schoolbord verloopt.

De onderzoekers lieten verschillende toetsen afnemen. Onderstaande grafiek toont het resultaat.


Directe instructie leidt tot de beste leerresulaten, op korte afstand gevolgd door de Daltonvariant en op redelijk grote achterstand daarvan de interactieve variant. De achterstand kan worden verklaard uit het ontbreken van uitgebreide individuele verwerking van de lesstof in de interactieve variant. In deze variant verliep de verwerking klassikaal aan de hand van meerkeuze vragen en een klassikale quiz via het digitale schoolbord. De leerstof wordt op deze manier blijkbaar minder goed verwerkt. In de andere varianten is er veel meer individuele verwerking van de leerstof.

De onderzoekers schrijven ook dat de variatie in scores bij het Dalton relatief hoog is: met andere woorden voor sommige leerlingen werkt het erg goed, voor anderen minder.

Nu moeten we voorzichtig zijn met vergaande conclusies. De wijze waarop de drie methoden beschreven zijn, bezorgt mij een beetje de kriebels. Gedetailleerde voorschriften over hoe een les moet verlopen ken ik uit de instructietheorie. In de “gewone mensen wereld” lijkt me juist de variatie in methoden het meest krachtig. Een te strikte naleving van één methode lijkt me nooit goed, en in de praktijk ook niet haalbaar. Maar dat “interactief” of  “Dalton” beter zou zijn dan de directe instructie, wordt met dit onderzoek in ieder geval ontkracht (als je als criterium de toetstresultaten neemt).

Originele publicatie

Reacties (18)

#1 kevin

Voor mij komt dit niet als een verrassing…

  • Volgende discussie
#2 McLovin

Ik heb dr met betrokkenen uit het onderwijsveld wel eens over gehad maar echt een antwoord wat er nu mis is met het “school/onderwijssysteem” van pakweg de tijd voor het studiehuis is mij nooit echt duidelijk geworden. Volgens mij konden de meeste mensen rekenen incl. staartdelen (!?), redelijk spellen, enige notie van topografie en een basaal idee van geschiedenis (ok heel basaal). Waarom die methode die redelijk werkte zonodig op de schop moest is voor mij nog steeds een vraag. Iets anders dan “de wereld is verandert” en iets over ICT ontwikkelingen heb ik nog niet gehoord, maar deze vage antwoorden vind ik nog steeds ietwat vaag.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 span

ik heb op school geleerd dat het: “de wereld is veranderD” zou moeten zijn. Maar ja, dat was wel lang geleden :-)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3.1 McLovin - Reactie op #3

Scherp, maar tegelijkertijd lekker makkelijke en goedkope repliek. Maar bedankt zal voortaan nog beter mijn teksten controleren op spelling.

#4 Inkwith Barubador

Er is natuurlijk meer dan leerresultaren alleen. Op een Dalton-school leer je bijvoorbeeld plannen, zelfstandig werken, respectvol omgaan met anderen, en er is meer aandacht voor individuele leerlingen. Dat maakt toch echt wel een verschil met de reguliere aanpak.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Henk van S tot S

Doe mij maar de interactieve variant:
Uitleggen voor de klas (op het schoolbord) en de mogelijkheid om vragen te stellen, heeft mij tot aan mijn examens toe een bijna huiswerkloos leven bezorgd :-)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5.1 Richard E - Reactie op #5

als een huiswerkloos leven je criterium voor succes is, dan weet ik ook nog wel een effectieve “onderwijsmethode”.

#6 Reinaert

Als je de beste leerresultaten definieerd als: Wat hebben de leerlingen onthouden?; dan is deze uitkomst vrij nietszeggend. Eerst moet je namelijk vaststellen en consensus bereiken over wat er geleerd dient te worden. En als je dat doet en dan meet, dan zouden de uitkomsten wel eens anders kunnen zijn.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Inkwith Barubador

@Reinaert
“Als je de beste leerresultaten definieerd als”

U hebt de interactieve methode genoten, zie ik?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7.1 Reinaert - Reactie op #7

Weet je waar ik in geloof?
En waar ook onderzoek naar is gedaan?

Ik geloof in de kracht van bevlogen en deskundige docenten en dan is de methode veel minder, misschien wel niet relevant.

#8 weerbarst

Welke les methode werkt het best? voor welk doel? voor hersen spoeling volstaan onze systemen prima.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 Share

Ik geloof wel in een Dalton variant waarin A.I. de leraar vervangt en de leraar de computers in het oog houdt opdat er iemand wordt gebrainwashed. De leraar anno straks gaat onderwijstaken inleveren en krijgt er controlerende taken voor terug.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 børkbørkbørk

Onderwijskundigen kunnen niet onderzoeken. Hun designs deugen zelden of nooit en hun statistische interpretaties zijn nogal slordig. De toetsmomenten waren al anders. Bij de vergelijking van groepen zeggen ze “ach, de verschillen zijn klein in vergelijking met de standaarddeviatie”, maar bij de uiteindelijke meting pikken ze er het hoogste verschil uit maar negeren dat de effectgrootte in de buurt van 0.5 ligt, behalve tussen de twee extremen. En in de late natoets wordt het verschil alleen maar kleiner en waar gaat het ook al weer om? Om de toets of om de hoeveelheid opgedane kennis?

En voor het grafiekje hierboven hebben ze kennelijk “how to lie with statistics” goed doorgelezen, want de as wordt bij 55 afgekapt. Het echte verschil is stukken kleiner dan gesuggereerd. Zie voor een goed voorbeeld http://filipspagnoli.wordpress.com/2009/08/02/lies-damned-lies-and-statistics-4-manipulating-the-y-axis-scale-in-graphs/

Weet je wat we uit dit onderzoek mogen concluderen? Drie verschillende groepen kregen drie verschillende soorten les en presteerden alle drie anders. Verder niks.

En dat meent dan ons onderwijs te kunnen adviseren. Geen wonder dat de kinderen niets meer leren.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10.1 frank - Reactie op #10

BBB, natuurlijk heb je volkomen gelijk. En toch maakt juist een onderzoekje als dit nieuwsgierig naar een echte goed uitgevoerde follow up.

#10.2 børkbørkbørk - Reactie op #10.1

O zeker, maar enig idee hoe lastig dat is? Hoe hou je alles gelijk behalve de lesmethode? Het blind toewijzen van kinderen aan scholen is verboden, je kunt niet zomaar aannemen dat leraren gemiddeld genomen hetzelfde kunnen, etc.

Maar het nare is dat dit soort rapporten wel op het ministerie van Onderwijs belanden en daar tevoorschijn worden getoverd zodra het uitkomt. Nu is de conclusie hier dat “interactief” niet goed werkt, dus dit zal niet schadelijk zijn, maar andere, even slechte rapporten worden wel degelijk in beleid omgezet. Evidence-based, jeweetwel.

#10.3 frank - Reactie op #10.2

Wederom terecht. Onderzoek op een school met verschillende leraren is dan ook niet een voor de hand liggende methode. Maar er zijn wel degelijk mogelijkheden om voor een en de zelfde leraar elke woensdagmiddag een willekeurig samengestelde groep leerlingen iets te laten leren en dat te toetsen. Voor elk van de drie methodes. En dan elke methode meerdere keren toetsen.

Een onderzoek in de klas waar minder rigide controle mogelijk is zou dan kunnen uitwijzen of de uitkomsten van de lab test ook terug te vinden zijn op een schoolomgeving. Daarnaast kan er met een dergelijke opzet ook worden nagedacht over oorzaken van verschillen.

Goed punt overigens van de oneerlijke presentatie van de data, inderdaad. Dat dit onderzoekje al voor een deel aangeeft dat een methode voor het ene kind goed is en voor een ander juist niet vind ik al winst. Zoals ik al zei, een pilot als deze maakt me juist nieuwsgierig naar een echt vervolg.

#11 Rob

Er bestaat niet 1 goede lesmethode. En dat directe instructie vaak het beste resultaat levert, is al door veel onderzoeken de afgelopen 15 jaar bewezen. Maar… niet voor alles! Wat in elk geval van belang is: de leerkracht weet wat hij leerlingen wil leren, en de leerlingen weten wat ze geleerd hebben.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 Rita Poppen

Er valt veel over te schrijven, maar het is vooral van belang dat de relatie tussen leerling en leerkracht goed is.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie