Weekendquote | Cognitieve dissonantie

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Ein Übermaß an Problemen bei gleichzeitig fehlenden Lösungsmöglichkeiten führt zu dem, was die Psychologie kognitive Dissonanz nennt. Sie kann nur reduziert werden, wenn man statt der Probleme die Einstellung zu ihnen bearbeitet. Also: Die Regierung hat die Finanzkrise ja wohl im Griff, für die Energieprobleme wird es schon Lösungen geben, das mit dem Klima kann ja so schlimm nicht kommen. Oder nach Groucho Marx: Was kümmert mich die Nachwelt, hat die Nachwelt sich je um mich gekümmert?

Aldus Harald Welzer, onderzoekshoogleraar in de sociale psychologie, over ons huidige houding ten opzichte van alle crises die gaande zijn. Net doen alsof het niet zo is en zeggen dat alles onder controle is. Leuk voer voor sommige reaguurders, hoewel het natuurlijk niet uitmaakt.
Volgens dhr Welzer erkennen we een grote historische omslag pas als het al in het verleden ligt. Zitten we er middenin, is het business as usual.

Deutet das Fehlen jeder Expertise womöglich an, dass wir uns bereits an einem systemischen “tipping point” befinden, von dem ab Entwicklungen nicht mehr korrigierbar sind? Der letzte liegt nicht einmal zwei Jahrzehnte zurück: der von niemandem vorhergesagte Zusammenbruch einer kompletten politischen Hemisphäre mit seinen tiefgreifenden Folgen für die Staatenfiguration. Damals schien der Siegeszug des Westens endgültig besiegelt, wurde voreilig das Ende der Geschichte verkündet, aber inzwischen sieht es danach aus, dass Historiker in 50 Jahren den Beginn des Untergangs der Demokratien auf 1989 datieren und die weltweite Finanzkrise nur 19 Jahre später als die nächste Stufe auf dem lange zuvor schon eingeläuteten Abstieg deuten könnten.

(Nederlandse versie van het artikel in NRC)

Reacties (29)

#1 HansR

Lijkt me juist.

Doet me denken aan mijn commentaar van gisteren: zal me de reet roesten.

Mensen luisteren niet naar de mogelijkheid dat men iets fout doet. Of zoals managers het roepen: Hé, positief blijven en blijven lachen. Komt allemaal goed!

Dat geloof heb ik allang verloren.
Maar ook hier op Sargasso zie je hetzelfde effect. Inderdaad: leuk voor sommige reaguurders. Waar is Sik, JSK etc…

Of zijn het de zuur-linksen die weer doemdenken? De Club van Rome is allang niet populair meer. Not done dat roepen dat er iets niet goed gaat.

Cognitieve dissonantie. Mooi woord.
Fiddling while Rome burns.

  • Volgende discussie
#2 cappon

precies daarom moet er een ander geluid komen via de media ,de huidige media veelal links, geven absoluut geen mening van de gemiddelde nederlander, want dat is dom volk,zij zijn de nieuwe messias en denken voor ons dus,een nieuw geluid van de massa popned.nl

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Peter

@Steeph: Grotendeels mee eens!
De waan van de dag valt pas te duiden als het geschiedenis is.

Wel een kanttekening: in elke crisissituatie zie je, tamelijk vel, mensen als verlamd raken. En ook zijn er altijd wel één of twee die adequaaat handelend optreden. Tot opluchting van slachtoffers en omstanders.

Nu is een wereldwijde crisis wel iets anders dan een ongeluk op de hoek van de straat. Toch heb je in beide situaties die paar alerte figuren nodig om er bovenop te komen.
Wie dat zijn? Dat kunnen we ook pas achteraf constateren.

@HansR: Ja, de Club van Rome is van meet af aan weggezet als onheilsboodschappers, die een paar cijfers achter de komma wellicht niet helemaal juist zouden hebben.
De reactie, de omslag naar dat positieve denken, heeft één voordeel: je roept niet meer waar je tegen bent, je roept waar je voor bent.
Dat moet dan wel wat concreter worden ingevuld dan alleen “het komt wel goed”.
Lukt dat niet, zeg dan eerlijk dat je het niet weet.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 gronk

En meer marcel messing op TV. En tieten! Speciaal voor cappon!

Overigens zou ’t natuurlijk een geweldige oplossing zijn als de gewone nederlander ergens tussen nu en 2050 verhongert omdat-ie te ongeinteresseerd, te dom en te lui is om zich aan te passen. Serves them right.

Heb je na 2050 een wereld met een handjevol –wat gewone nederlanders dan noemen– ‘verzuurde linksen’. Niks mis mee.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Martijn

@2: Wat is een “gemiddelde Nederlander”?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 parallax

‘gewone nederlanders’

Ik heb er 10 miljoen broertjes dood aan.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 su

@2: Tune in, turn on, drop out.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 gronk

Ik moet eerlijk gezegd zeggen dat ik me wel verheug op de grote desillusie als blijkt dat ‘het andere geluid’ ook alle hooggespannen verwachtingen kan waarmaken. En wat dan? Op zoek naar een nieuwe messias?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 MeneerTim

Er ontbreekt een “n” in de titel.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 JSK

Hmm.. deels mee eens. Want de laconiek van rechts en de paniek van links op het gebied van bv milieu is het spiegelbeeld van de respectievelijke perspectieven op bv de dreiging van het islamistisch terrorisme. Iedereen maakt zich altijd wel druk om *iets*.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 Steeph

@MeneerTim: Niet meer. Typo.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 gronk

Ik vond ‘m anders wel mooi freudiaans.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 MeneerTim

Steeph: Geen probleem. Ken de beste overkomen togh? OEPS! ZIE JE WEL!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 Steeph

Maar heeft niemand dan het gevoel dat het op zich ook wel heel speciaal is om in zo’n overgangstijd te leven (even er vanuit gaande dat het inderdaad zo is natuurlijk).
En eng tegelijkertijd. Want je weet niet hoe je persoonlijke leven er over 10 of 20 jaar er uit ziet dan. Grote veranderingen komen met grote onzekerheden.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 Perik

@14 Steeph: Grondstoffen op, exit privacy, de ietwat volle wereld, de controlled-society en de simultane wederkomst van zowel Jezus als Mohammed. Ach, ik weet niet of ‘speciaal’ nu wel het juiste woord is.

(en zit me vooral af te vragen of mijn ‘Jemig, in wat voor tijd leven we’ nou te maken heeft met mijn midlife of met die tijden)

Overigens grappig dat je cognitieve dissonantie aanhaalt, ik – notabene bezig in de sociale psychologie – had het niet in verband gebracht met nu. Leuke bril om doorheen te kijken.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 gronk

Maar heeft niemand dan het gevoel dat het op zich ook wel heel speciaal is om in zo’n overgangstijd te leven

Chinese verzuchting? ;-)

Maar ik moet zeggen dat ik me een jaar of 4 geleden al wel eens afvroeg, ‘maar wat nou als er geen aardgas meer is, waar heb je dan een CV-ketel voor nodig (en alle bijbehorende infra), en bovenal, hoe ga je dan de winter doorkomen?’

(ik geloof dat ik het antwoord over een jaar of 30 wel weet: met heel veel isolatie, driedubbel ondergoed en meer van dat soort ongein. )

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 Peter

@14 Steeph: Dat gevoel had ik eerder. Tijdens de Koude Oorlog, de 60’er jaren, bij de eerste rapporten van de Club van Rome, bij de oliecrisis van 1973, toen de Desert Storm-operatie loos ging en natuurlijk de crash van de WTC-torens.

Het hele leven is eng, met continu dat soort dingen. De onzekerheid over hoe mijn leven er over x-jaren uitziet, heb ik ingeruild voor een “wat je niet zeker weet, kan je ook niet onzeker over zijn”.

Ik ervaar dit dan ook niet als een overgangstijd. Al genoeg van dat soort tijden meegemaakt. Voorlopig zie ik het als een continuüm van opstaan, vallen en weer opstaan en doorgaan.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#18 eli

Biogas? Wel minder en duurder. Nieuwe infra ga je er niet voor bouwen. Maar de oude benutten kan wel. Misschien kunnen we die gasbuizen bij zee benutten voor warmte uit zeewater? Een (laagwaardig) warmtenet werkt alleen over korte afstanden vanwege de verliezen, dus dat vergt wel wat aanpassingen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#19 Chiel

Wat Peter zegt.
De enige constante is verandering. Ik vermoed dat in historisch perspectief de huidige tijd tamelijk rustig blijkt. Relatief weinig oorlog. Nog niet eerder vertoonde rijkdom op de wereld. Nog niet eerder vertoonde beschikbare kennis en innovatiepotentieel om problemen op te lossen (hopelijk ook het klimaat en energieprobleem).
Of is dit mijn eigen Cognitieve Dissonantie Reductie?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#20 Karsa Orlong

Begrijp ik het goed dat Herr Harald Welzer meent dat we nu getuige zijn van de ondergang van de democratie en dat die ondergang in 1989 begon?

Dat het klimaat / energie vraagstuk meer aandacht behoeft, daar zijn de meesten het wel over eens. Maar om dan gelijk door te schakelen naar de ondergang van de samenleving as we know it … ?

Verder, omwentelingen worden soms ook gewoon wel herkend terwijl ze plaatsvinden (WOII en alles daaromheen, val van de muur). En nu met alle trendwatchers, boekenschrijvers, pundits, columnisten etcetera, worden er eerder teveel veranderingen geduid, dan te weinig.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#21 Rick

Cognitieve dissonantie is een psychologische term die de onaangename spanning aanduidt die ontstaat bij het kennis nemen van feiten of opvattingen die strijdig zijn met een eigen overtuiging of mening.
Opvatting: De aarde warmt op.
Feit:
Het vriest dat het kraakt, koudste winter sinds tijden. Sinds 1998 warmt de aarde niet meer op.
Dissonantie reductie:
Koudere temperatuur komt door Global Warming.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#22 Abt Busoni

Feit: de aarde warmt gemiddeld,over lange periode (>>10 jaar) gemeten, op.

Zeer selectieve waarneming: het vriest in Nederland, dat 0.008% van het aardoppervlak beslaat

Dissonantie reductie: global warming is onzin

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#23 Rick

@22 Was inderdaad vergeten dat het alleen in Nederland vroor, en niet bv. in Marseille. Touche.

/sarc

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#24 Abt Busoni

Vooruit, in heel Europa ten westen van Rusland vriest (vroor) ’t wat harder dan normaal: 1% van het aardoppervlak.

Toverwoord: ge-mid-del-de

/zuchtende schoolmeester

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#25 Rick

Het was hartstikke koud man!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#26 Abt Busoni

Berekoud!

M’n kunstgebit bleef laatste gewoon doorklapperen op het nachtkastje en ik zag op het nieuws dat zelfs de pinguins in dierentuinen vastvroren in hun vijvertjes. Pinguins!

Kejjenagaan!

OK. Ik ben om, Rick.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#27 Rick

Eindelijk. Schellen vallen van de ogen.

Nog een gevalletje: “Absence of evidence is not evidence of absence.” Blijkbaar hebben de VS van A ook last van de vrieskou:
http://www.foxnews.com/story/0,2933,479270,00.html
Wist ik dus niet eens. Kun je nagaan hoe gelijk ik had! ;-)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#28 Abt Busoni

Ik was al om Rick, maar zou er dan nu ook ijs op de Noordpool liggen? En een dik pak sneeuw in Siberie?

Ondertussen in Australie….

http://www.news.com.au/perthnow/story/0,27574,24902233-2761,00.html

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#29 Rick

Laat ik maar eens selectief op je punten ingaan. Volgens mij is lichtblauw ijs, dus je kunt nog schaatsen op de noordpool.
http://satellite.ehabich.info/arctic.htm
Aan de temperaturen te zien moet je ’s nachts wel je thermo-ondergoed aan, maar schijnt er overdag een prettig zonnetje.

  • Vorige discussie