Wat kost een Duitser?

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
,

Staatssecretaris Zijlstra heeft een analyse aangekondigd over kosten en baten van buitenlandse studenten, de kranten en vakbladen staan er vol van. Opmerkelijk is alleen dat dit onderzoek er nog helemaal niet is. Pas nu in voorjaar 2012 mogen wij het verwachten. Voor vele punten is het daarom nu eigenlijk nog te vroeg en daarom zal ik er later op terugkomen. Toch kan ik ook nu al enkele onderwerpen aan de orde stellen, onderwerpen die vaak over het hoofd worden gezien en die een onzindiscussie kunnen voorkomen.

Vooral in de grensstreken studeren veel buitenlanders, met name Duitsers, aan Nederlandse universiteiten en hogescholen en dat kost de overheid geld, ondanks het studiegeld dat de studenten zelf betalen. Het schijnt dat het om zo’n € 6.000 extra per jaar en per student gaat. Het schijnt verder dat dit een bedrag is dat de Nederlandse overheid voor elke Duitse student niet aan de student zelf, maar aan de Nederlandse universiteiten en hogescholen betaalt. De student zelf ziet er niets van. Hij betaalt alleen zo’n € 1.700 studiegeld per jaar en voor de rest moet hij maar zien hoe hij rondkomt.

Interessant wordt het waar het niet om de kosten, maar om de baten gaat, want daar is de situatie heel onduidelijk. Aan de ene kant zou een standpunt kunnen zijn dat de baten nul zijn. Studenten komen hier maar een paar jaar luieren en op het moment dat zij er iets voor terug moeten doen, namelijk werken en belasting betalen, zijn ze alweer naar het buitenland vertrokken. Dat de meeste Duitse studenten na afloop van hun studie Nederland weer verlaten, schijnt op dit moment inderdaad ook echt zo te zijn.

Een ietwat bredere zienswijze zou kunnen zijn dat ook alle voordelen worden meegerekend die Duitse studenten naar Nederland brengen. Zij huren een kamer, doen boodschappen enz. en dat allemaal van geld dat zij uit het buitenland naar Nederland brengen, want studiefinanciering krijgen zij voor zover ik weet niet van de Nederlandse overheid. Daar moeten zij op een andere manier aan zien te komen. De Universiteit Maastricht heeft een berekening gemaakt met het resultaat dat elke internationale student door huur betalen, boodschappen doen enz. een indirecte economische waarde voor Nederland heeft van bijna € 32.000 in totaal.

Nog breder is de oorspronkelijke zienswijze, de zienswijze van minister Ritzen en staatssecretaris Rutte van een paar jaar geleden. Toen was het idee dat de internationalisering van het onderwijs grote voordelen heeft voor Nederland als kenniseconomie. Nederlandse universiteiten en hogescholen profiteren van een internationale sfeer en de buitenlandse studenten die hier studeren dragen vervolgens de boodschap over de hele wereld dat Nederland een land is met heel goede opleidingen en heel veel kennis en dat brengt dan buitenlandse bedrijven zo ver dat zij in Nederland investeren. Bovendien is het van grote waarde voor de Nederlandse internationale handelsbetrekkingen omdat het in het buitenland veel beter zakendoen is met iemand die zelf ook in Nederland heeft gestudeerd.

Maar ja, dat was vroeger. Toen was er vermoedelijk nog genoeg geld voor en bovendien was toen de PVV nog niet aan het gedogen. Hoger onderwijs lijkt mij nou niet echt een PVV-hobby. De PVV is toch meer voor tempo 130 en zo.

Hoe dan ook, er zijn eigenlijk twee oplossingsrichtingen, of je laat de Duitse overheid voor de kosten van de Nederlandse universiteiten betalen of Duitse studenten moeten na afloop van hun studie in Nederland blijven werken.

Spillover

De eerste oplossingsrichting ligt daarbij het meest voor de hand, want het gaat hier eigenlijk om een spillover-effect  dat ook bijvoorbeeld in de Länderfinanzausgleich tussen de Duitse deelstaten altijd weer tot verhitte discussies leidt, als bijvoorbeeld de forenzen van de ene deelstaat in een andere deelstaat werken en daar ook de wegen verslijten. Zij betalen dan de belasting in de ene deelstaat, terwijl dat geld juist in de andere deelstaat nodig is voor onderhoud van de wegen.

Toch zijn hier ook enkele kanttekeningen op hun plaats. Ten eerste, wanneer en waarom werd eigenlijk de beslissing genomen dat de Nederlandse overheid voor Duitse studenten betaalt en andersom de Duitse overheid voor Nederlandse studenten? Hebben de betrokken partijen daarover ooit onder de sluier van de onwetendheid consensus bereikt, dus in een situatie wanneer nog niemand weet of het voor iemand zelf voor- of nadelen oplevert, zoals dit ook bijvoorbeeld bij het schrijven van een wetstekst het geval kan zijn? Zo ja, waarom dan nu zeuren over de afgesproken spelregels?

Eigenbelang

Ten tweede lijkt mij duidelijk dat de hele discussie uit eigenbelang voortkomt. Als veel meer Nederlandse studenten in Duitsland zouden studeren dan andersom, zou er nu in Nederland niet over gesproken worden. Het probleem is alleen dat de situatie in de toekomst ook kan veranderen. Misschien leren Nederlandse studenten straks de voordelen van Duitse universiteiten meer te waarderen, bijvoorbeeld omdat de studiekosten verwaarloosbaar laag zijn en de studie minder schools is of gewoon omdat het leven daar goedkoper is. Dat zou sneu zijn. Dan zorgt de Nederlandse overheid nu voor een verandering van de regels in haar eigen voordeel en dan moet zij later juist daarom veel meer betalen.

De tweede oplossingsrichting is dat universiteiten en overheid stimuleren dat Duitse studenten na afloop van hun studie in Nederland gaan werken. Dat kan nu nog niet zo goed omdat zij de taal niet spreken. De colleges zijn meestal in het Engels, daar hebben zij geen Nederlands voor nodig. Maar later voor het werk natuurlijk wel. Dus, Nederlands leren. Het idee is dat de Duitse studenten dan beter hun weg op de Nederlandse arbeidsmarkt vinden omdat, ja, omdat zij dan net zo worden als ik… Grappig.

Graag wil ik twee dingen uit elkaar houden. Aan de ene kant zijn de  things money can’t buy. Het is beslist niet zo dat hier alleen maar eikels rondlopen die het slechte doen, vaak genoeg is precies het tegendeel het geval. Daarom leef ik hier. Maar verder? Ik kan niet zeggen dat ik ondanks mijn kwalificatie en taalkennis met open armen op de Nederlandse arbeidsmarkt ben ontvangen. Of het ermee te maken heeft dat ik geen Nederlander ben, weet ik niet. Vermoedelijk soms wel en soms niet. Ik weet wel dat ik soms van Duitsers hoor dat Nederland een heel gesloten arbeidsmarkt heeft waar een buitenstaander heel moeilijk tussenkomt. Bovendien vertelde me een medewerker van de Nederlands-Duitse Kamer van Koophandel ooit dat een werknemer in Nederland ongeveer een kwart minder verdient dan in Duitsland. Vanuit mijn eigen ervaring kan ik deze beweringen in ieder geval niet ontkrachten. Mijn ervaring met de Nederlandse arbeidsmarkt is tot nu toe: Een hoop slap gelul en slechte betaling. Zo leuk is het hier ook weer niet.

Misschien ligt het in mijn geval eraan dat ik te goedkoop ben voor de Nederlandse samenleving en zou dat anders worden als de Nederlandse overheid ook voor mijn opleiding  op de kleuterschool, lagere school enz. zou moeten betalen. Dat zou een betere waardering van mijn capaciteiten kunnen stimuleren. Ik zal een keer een brief schrijven aan staatssecretaris Zijlstra, met nadere informatie over de deelstaten van mijn vooropleiding en zo. Dan weet hij alvast waarheen hij het geld kan overmaken.

Reacties (28)

#1 Bismarck

“De student zelf ziet er niets van. Hij betaalt alleen zo’n € 1.700 studiegeld per jaar en voor de rest moet hij maar zien hoe hij rondkomt.”

Duitse studenten kunnen in Duitsland ook een soort ouderlijk inkomensafhankelijke vergoeding krijgen (en rijkere ouders kunnen zo ver ik weet studiekosten van hun kinderen van de belasting aftrekken). Dat geldt ook voor Duitsers die in het buitenland studeren. Je hoeft niet te vrezen dat ze op een houtje moeten bijten, de meesten hebben rijke ouders en krijgen een goede toelage en auto mee (en zoals in het artikel al vermeld, ze geven daar ook grif van uit in Nederland).

  • Volgende discussie
#1.1 Bas - Reactie op #1

Dat doet toch niet ter zake? Het gaat erom dat de kosten die Nederland moet maken om de studie van de Duitse student mogelijk te maken niet inzichtelijk/merkbaar zijn voor de Duitse student.
Hoe meer geld dat in Duitsland verdient wordt, en in Nederland wordt uitgegeven hoe beter.

De kortzichtigheid in het Nederlands onderwijsbeleid is tenenkrommend.

  • Volgende reactie op #1
#1.2 JSK - Reactie op #1.1

Het huidige collegegeld is bij lange na niet kostendekkend.

#1.3 Dr Banner - Reactie op #1

Ik ben heel veel armoe tegengekomen bij uitwisselingscontacten met duitse studenten, ze hadden minder te makken dan de gemiddelde Nederlandse student.

Wel is het zo dat studenten die full-time in het buitenland gaan studeren (Duitsers in Nederland, Nederlanders in Engeland etc.) vaak rijkere ouders hebben dan het gros dat in eigen land studeert.

  • Vorige reactie op #1
#2 cor mol

(1) huiswerk doen voordat je artikel schrijft is wel handig B.v. Behoud de buitenlandse student voor huidige regeling i.p.v. natte vinger. [http://tinyurl.com/6w6g5l2].
(2) Als van de buitenlandse studenten 25% in Nederland blijft wonen (Maastricht) is dat toch mooi meegenomen. Ze halen veeal ook nog hogere cijfers.
(3) Hoeveel geld hebben de Nederlandse universiteiten er van Zijlstra extra bijgekregen om die buitenlanders onderwijs te geven. Indien nihil dan zijn de kosten ook nihil.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#2.1 G.Drios - Reactie op #2

Bedankt voor de link naar http://www.mejudice.nl. Vooral het overzicht van de redactieleden vond ik interessant. Het artikel van Debby Lanser en Bas ter Weel voegt echter niet zoveel toe bij wat ik ook al wist. O.k. ik dacht wel dat Duitse studenten hun studiefinanciering in Duitsland moeten regelen op een manier die Bismarck al heeft uitgelegd. Het schijnt echter voor Duitse studenten ook mogelijk te zijn om Nederlandse studiefinanciering te krijgen. Verder schrijven zij toch vooral dat de internationalisering van het onderwijs grote voordelen heeft…

Eerlijk gezegd vind ik je opmerking en dan vooral onder punt (1) nogal kryptisch. Daarom wil ik je vragen: wat is volgens jou eigenlijk mijn standpunt? Als je zin hebt om te reageren…

  • Volgende reactie op #2
#2.2 cor mol - Reactie op #2.1

Het is natuurlijk merkwaardig dat er veel geponeerd wordt zonder dat men de cijfers echt kent. Uit eigen waarneming (dochter) kan ik bevestigen dat een wetenschappelijke stage medicijnen in Harvard van 4 maanden alleen de duurdere visakosten met zich meebracht en een medische stage van 4 maanden in Nepal helemaal kosteloos was. Er wordt dan ook op grote schaal gebruik van gemaakt van dit soort buitenlandse stages. Alleen Nederlandse kruideniers willen het op een dubbeltje precies afrekenen. Dat heeft natuurlijk alleen maar repercussies.

#2.3 G. Drios - Reactie op #2.2

Inderdaad.

  • Volgende reactie op #2.2
#2.4 berlitz - Reactie op #2.2

Dan zijn we in nederland in de slimste, en rekenen we het op het dubbeltje af.

Ik kan me ook niet voor stellen dat de amerikaanse overheid jou dochters studie heeft betaald, heeft ze niet gewoon een beurs gekregen?

  • Vorige reactie op #2.2
#2.5 JSK - Reactie op #2

Hoeveel geld hebben de Nederlandse universiteiten er van Zijlstra extra bijgekregen om die buitenlanders onderwijs te geven. Indien nihil dan zijn de kosten ook nihil.

Wel voor de overheid, niet voor de Nederlandse student. Die zit in een vollere collegezaal, moet (harder) vechten om een vrije computer en betaalt een hogere huur om in zijn universiteitsstad te wonen.

  • Vorige reactie op #2
#3 Dr Banner

Of je nederlands echt nodig hebt voor je baan na je universitaire opleiding, hangt heel erg van je studierichting/beroepsprofiel af. In de gamma en alpha richtingen meer dan dan in de beta en ingenieurs richtingen. In het laatste geval, heb je je Nederlands vooral nodig om buiten je werk niet geisoleerd te komen te staan in Nederland.

Welke universitaire studies trekken dan vooral duitsers? Natuurkunde of Politicologie? Letteren of Biologie? En gaat het om een eenjarige Masters? of om een driejarige Bachelor?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3.1 Bismarck - Reactie op #3

In Maastricht komen ze vooral af op Economie en op internationaal gerichte opleidingen (International Business, European studies, European Public Health, European Law School, University College), maar eigenlijk op alle opleidingen (zelfs Nederlandstalige). Het gaat dan vooral om bachelors, hoewel er veel blijven hangen om ook de master hier te doen.

Voor een master alleen zie je weinig Duitsers verschijnen. Overigens wel relatief veel andere buitenlanders, vooral van buiten de EU, dus met hoog collegegeld, al komt een deel daarvan alleen als ze een beurs krijgen, dus dat kost dan ook weer extra geld.

  • Volgende reactie op #3
#3.2 Bismarck - Reactie op #3

In het laatste geval, heb je je Nederlands vooral nodig om buiten je werk niet geisoleerd te komen te staan in Nederland.

Dat speelt in Maastricht sowieso niet. De lokale bevolking spreekt geen Nederlands in de sociale omgang en binnen het milieu van de hoger opgeleiden lopen genoeg native speaker Engels- en Duitstaligen rond om een vriendennetwerk op te bouwen.

  • Vorige reactie op #3
#4 berlitz

De overheid betaald nu de studie van duitse studenten, als je geloofd dat nederland daar aan verdient dan heb je het goed mis.

Als de staat aan mij, een duitse student of wie dan ook 5000 euro geeft dan krijgt dan verdient de staat daar niet aan, als de staat er wel aan zou verdienen dan zou iedere nederlander wel 5000 euro van de staat krijgen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4.1 Harm - Reactie op #4

En niet te vergeten alle toeristen, vluchtelinegn en asylzoekers.
Slapend rijk zouden we worden aan de tsunami.

  • Volgende reactie op #4
#4.2 Bismarck - Reactie op #4

Als de staat aan … een duitse student … 5000 euro geeft dan krijgt dan verdient de staat daar niet aan, als de staat er wel aan zou verdienen dan zou iedere nederlander wel 5000 euro van de staat krijgen.

De logica ontgaat me volledig. De staat geeft de Duitse studenten geen geld (de enkeling die weet uit te vinden hoe vandyke’s Dillema te kloppen daargelaten). De staat financiert wel universiteiten die Duitse studenten opleiden. Die Duitse studenten geven tijdens hun studie geld uit in Nederland, veel meer geld dan hun studie kost. Dat geld is afkomstig van hun Duitse ouders en eventueel de Duitse staat. Begint misschien te dagen waarom dat wel degelijk rendabel kan zijn, nog los van wat de Duitser na de studie doet?

  • Volgende reactie op #4
  • Vorige reactie op #4
#4.3 Harm - Reactie op #4.2

De logica ontgaat Bismarck volledig en het ligt toch zo voor de hand:
wie geeft er nou geld aan Duitsers….

#4.4 L.Brusselman - Reactie op #4.3

Bismarck…? lijkt me toch logisch voor iemand uit Pruisen.

#4.5 Harm - Reactie op #4
  • Volgende reactie op #4
  • Vorige reactie op #4
#4.6 L.Brusselman - Reactie op #4.5

Vond “we are thinking “leuker,paste beter bij het geblunder van naamgenoot.

#4.7 Harm - Reactie op #4.6

Nou, deze jongen is er anders ook niet echt bij.

#4.8 Siquo - Reactie op #4

Heel eenvoudig: de staat krijgt (grofweg) 20% van alles wat die student uitgeeft in NL (BTW). dus 20% van de eerder genoemde 32000 is 6400, en dat levert de staat dus (uitgaande van de genoemde 6000 die de universiteit kost, en ervan uitgaande dat die 6000 netto is), ca 400 euro op per student.
Plus dat meer studenten == vollere collegezalen en dus arme NL studenten natuurlijk niet opgaat: het betekent meer geld voor meer FTE’s, dus meer banen. Die student levert het land (dat is de staat+wij) dus nog meer op, zelfs.

  • Vorige reactie op #4
#4.9 JSK - Reactie op #4.8

Plus dat meer studenten == vollere collegezalen en dus arme NL studenten natuurlijk niet opgaat: het betekent meer geld voor meer FTE’s

Dat is dus niet waar: de Rijksbijdrage aan de universiteiten en hogescholen houdt geen tred met de aantallen studenten. Duitsers die hun eigen matige hoger onderwijs system ontvluchten dragen bij aan dat probleem.

#5 vandyke

Mij lijkt het van groot belang voor Limburg omdat dat land aardig leegloopt. Trekken -vooral de jongeren- naar het westen. Zou Maastricht nog wel een beetje universiteit hebben als er geen buitenlanders zouden komen?

Dat Duitsers hier zonder meer mogen komen studeren is logisch o.g.v. EU-verdragen inzake vrij verkeer van mensen. Ook zouden zij een Nederlandse studiebeurs kunnen krijgen, mar dan moeten ze wel hier wonen.
Simpel, zou je zeggen, want dan ga je hier wonen en vraag je dan een beurs aan. Zo makkelijk is het niet want je mag hier wel gaan wonen, maar dan moet je wel voldoende middelen van bestaan hebben.
Je zou dan eerst moeten gaan werken hier. Dat kan ook, maar dan vraag ik mij af of er niet een soort wachttijd is. Zo’n wachttijd -een jaar- is er bijvoorbeeld ook voor de bijstand.

Wat in ieder geval niet kan is voor EU-onderdanen een hoger collegegeld vragen, want dat mag natuurlijk niet.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5.1 JSK - Reactie op #5

Wat in ieder geval niet kan is voor EU-onderdanen een hoger collegegeld vragen, want dat mag natuurlijk niet.

Dat mag niet in jouw hoofd, maar ik zou het de normaalste zaak van de wereld vinden. Gebeurt ook in die andere federale staat, de V.S.

#5.2 Berry - Reactie op #5.1

is dat zo, JSK?
betaalt iemand uit Carolina meer collegegeld in New York dan de New Yorker zelf?

#5.3 JSK - Reactie op #5.2

Bij de State Universities wel. Bijvoorbeeld de University of Connecticut.

2011 – 2012 Yearly Expenses for Full-Time Undergraduates
Main Campus In-State Out-of-State
Tuition $8,256 $25,152

http://admissions.uconn.edu/tuition/index.php

Wat ik zelf ook niet minder dan redelijk vind.

#6 Berry

zonder nu op het artikel in te gaan.
De Duitse overheid zou bijvoorbeeld kunnen zeggen “Nederlanders gebruiken de Duitse Autobahnen veel vaker als transitmogelijkheid, dan omgekeerd! Wij (Duitsland dus) wil een compensatie.”

Om dit soort lariekoek (PVV) te vermijden heeft dit wetsvoorstel geen kans.

Nederland heeft altijd geprofiteerd van de Duitse studenten. Er is zelfs een tijd geweest, daar was de studiebeurs geringer dan voor de Nederlanders. De these, dat Duitse studenten van rijke ouders komen kan ik niet bevestigen. Dit studiejaar studeren vier leerlingen van mij uit Duitsland aan een hogeschool voor de kunsten in Nederland. De meest vermogende vader van de vier is dominee. Geschat inkomen 3500 EURO per maand. De tweede – moeder alleenstaand is sociaal pedagoge. Misschien max. 3000 EURO. de derde verpleegkundige. Verdient ook nauwelijks. De vierde – alleenstaande moeder – heeft een kleine donutswagen in een park.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie