Behalve de vraag “wat gaat er met de Euro gebeuren” is het grote probleem waar we nu mee zitten “waarom wil de economie niet groeien?”. Conservatieven in de VS en Europa beweren dat het goed zou zijn om flink op overheidsuitgaven te bezuinigen om er zo voor te zorgen dat de economie “weer ruimte krijgt”. Zij wijzen daarbij op de hoge overheidstekorten waardoor de staat veel geld moet lenen. Zij zijn dan ook fel gekant tegen verhoging van de staatsuitgaven om de economie te stimuleren. Volgens John Boehner, de Republikeinse voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, is het duidelijk dat:
… the economy still isn’t creating enough jobs. If you talk to job creators around the country like we have, they’ll tell you all the over-taxing, over-regulating, and over-spending that’s going on in Washington is creating uncertainty and holding them back.
Ook in Nederland denkt men er zo over gezien de grote bezuinigingswoede die nu door het land raast.
Geen afname werkloosheid
Het is nu 2 jaar geleden dat de recessie die werd veroorzaakt door de kredietcrisis, ook wel de “Grote Recessie” genoemd, naar analogie van de de Grote Depressie, officieel was afgelopen. Voor de gewone Amerikaan heeft het echter niet veel geholpen. Nog steeds, nu 2 jaar later, is het werkloosheidspercentage rond de 9% en is het de afgelopen maand zelfs weer iets opgelopen:
% Werkloosheid sinds 2007
Vergelijk dit nu eens met het verloop van de werkloosheid in het begin van de jaren 80 toen er ook een diepe recessie was. Na afloop van die recessie liep de werkloosheid weer snel terug:
% Werkloosheid USA 1981-1984
Morning in America
Dit is – in getallen uitgedrukt – het beroemde Morning in America waarmee Ronald Reagan zijn herverkiezing in 1984 zeker stelde. Waardoor wordt dit verschil verklaard? Natuurlijk hebben de twee recessies verschillende oorzaken. De recessie 1981 werd getriggerd door de monetaire politiek van Paul Volcker, en de recessie 2007 door de implosie van de hypotheekmarkt en de handel in de daarop gebaseerde derivaten. De stagnatie van de banengroei kan echter niet verklaard worden door hogere belastingdruk. Door Reagan en Bush II is de belasting sinds de jaren 80 flink verlaagd. Obama heeft er voor gekozen de belasting voorlopig niet te verhogen, juist om de het herstel van de economie niet te schaden. Dit blijkt bijvoorbeeld uit het verloop van de inkomstenbelasting voor de hoogste belastingschaal:
Ook toename van regelgeving niet de oorzaak zijn: ook die is dankzij deregulering door Clinton en Bush juist sterk afgenomen.
Een ander reden die het niet kan zijn is dat bedrijven niet genoeg geld zouden hebben. Dat ook de Republikeinen weten dat dit niet waar is blijkt uit deze opmerking van conservatief Bill Kristol:
Republicans are making a mistake if they focus on big businesses and corporate tax rates. Corporations have a ton of cash. The corporate tax rate is not killing big business in America.
Middernacht in Amerika en Europa
En net als in de jaren 80 is ook nu groei van de economie en vooral daling van het aantal werklozen van groot belang voor de herverkiezing van een president. Obama heeft de laatste weken wat credit gekregen voor zijn acties tegen Al Qaeda en de Republikeinen maken zichzelf belachelijk door hun plan om het geliefde Medicare af te schaffen, maar dat zal niets helpen als hij geen goed banenplan heeft. Uit onderzoek is gebleken dat stimulering van de economie wel degelijk kan helpen. Helaas heeft hij weinig mogelijkheden: de Republikeinen doen er alles aan om dit onmogelijk te maken zij blijven hameren op strenge bezuinigingen op sociale voorzieningen en dankzij de grote meerderheid in het Huis van Afgevaardigden kunnen zij alle wetgeving tegenhouden. Zij maken de kiezer bang met doemscenario’s met oncontroleerbare overheidstekorten, maar het werkelijke doemscenario waar ze echt bang voor zijn is een herhaling van Morning in America.
De situatie in Europa is ingewikkelder dan in de VS omdat we hier te maken min of meer op zich staande economische eenheden die zijn verbonden door een muntunie. Maar ook hier zijn werkloosheidspercentages (Spanje 21%!) en onlusten het gevolg van verkeerd economisch beleid. Maar ook in Europa is de nacht nog niet voorbij gezien de draconische bezuinigen die worden opgelegd aan landen die niet voldoen aan de strenge voorwaarden voor Euro-landen en voorlopig zal het alleen nog maar erger worden, zeker als de muntunie uit elkaar valt. Nee, in Europa en Amerika is de ochtend nog lang niet aangebroken zolang men blijft bezuinigen en nalaat de economie te stimuleren.
Reacties (18)
Als er een land waar ze nu anticyclisch begrotingspolitiek hebben gevolgd is het de VS. Dat heeft tot nu toe weinig geholpen. Daarnaast is de toenemende schuld van de overheid onhoudbaar. Dan kun je wel een leuk artikel van iemand quoten dat het wel KAN helpen…
Dat medicare moeten ze inderdaad afschaffen. Als niemand ervoor wilt betalen (belastingverhoging is uit den boze), dan is het niet mogelijk. Ik vind ook wel dat Pakistan hetzelfde niveau gezondheidszorg moet hebben als Nederland, maarja het geld moet er ook zijn.
@1 Onzin: ze zijn nu aan het bezuinigen. Als er geen stimulering was geweest (die onvoldoende was) was het veel erger geweest.
Medicare afschaffen? Dat zal niet lukken veel te populair. Het is een redelijk efficient programma, maar men kan ook nog op kosten besparen (vooral Medicare-D, google het maar).
En wat heeft Pakistan hiermee te maken?
Geld is overigens niet echt het probleem, dat lijkt maar zo: het gaat om de opleiding en inzet van je mensen. Zelfs met alle geld van de wereld zou Pakistan niet op het zelfde nivo kunnen komen als Nederland, het gaat om organisatie.
Oh ja dat werkloosheidspercentage in Spanje : dat is al altijd al vrij hoog geweest met enorme pieken naar boven soms , zo was in 1994 het werkloosheidpercentage 24 procent.
Obama kan eigenlijk sinds zijn aantreden moeilijk een anticyclisch beleid voeren omdat Bush hem heeft opgescheept met een behoorlijk begrotingstekort. Heel anders dan de erfenis van Clinton voor Bush.
@2
Wat is het nou? Op @1, waarin gesteld wordt dat de Amerikanen anticyclisch beleid gevoerd hebben, reageer je met “Onzin”. Dat wordt dan gevolgd met: “Als er geen stimulering was geweest (die onvoldoende was) was het veel erger geweest.”
Dat spreekt elkaar nogal tegen. Daarnaast kun je moeilijk stellen dat er te weinig gestimuleerd is. Nog meer en de geldpers raakt oververhit. Daarnaast is het te makkelijk om te roepen dat als het niet werkt, er logischerwijs te weinig is geïnvesteerd. Zoals het artikel al aangaf, het Kan helpen. Maar er zijn ook tig gevallen bekend waarin stimulering niet gewerkt heeft en alleen de schuldenpositie heeft verergerd.
Conclusie: Keynes is geen natuurwet, vaak werkt zijn theorie niet in de praktijk waarvan het huidige Amerika maar weer eens een voorbeeld is.
@3 Onzin: het is groot, maar het is vroeger wel eens groter geweest, b.v. na WOII
Ook Clinton had een groot begrotingstekort, met dan aan Reagan en Papa Bush.
Op 8 september 2010 kondigde Obama nog een nieuwe ronde stimuleringsmaatregelen aan van 780 miljard!
@4 Het idee van een anticyclisch beleid is dat je overschotten creeërt als het goed gaat, dan kun je makkelijk het begrotingstekort laten oplopen als het slecht gaat. Maar als je wil stimuleren en je hebt een flink begrotingstekort om mee te beginnen, dat maakt het gewoon moeilijker.
“Ook Clinton had een groot begrotingstekort, met dan aan Reagan en Papa Bush.”
Ja en. Clinton had toch niet te maken met zo’n grote crisis. Hij hoefde toch niet te stimuleren.
Na WOII had de VS idd enorme tekorten, maar toen begon de economie ook te rollen. De bestedingen tijdens WOII hadden gewekt als aanjager van de economie. Maar oorlogen zijn buitengewone omstandigheden ; dan telt alleen productie.
Trouwens valt die bezuinigingswoede in Nederland wel mee: er wordt niet zoveel bezuinigd als beweerd.(zie ook http://jacobs73.home.xs4all.nl/18mld.pdf ). Wel worden sommige sectoren heel hard aangepakt maar dat is vooral omdat men de grote beleidsdossiers links laat liggen.
@6 die maatregel was onvoldoende volgens veel economen (ook in het Witte Huis). Obama heeft gekozen voor een kleiner pakket omdat hij waarschijnlijk dacht dat hij het anders niet goedgekeurd zou krijgen. Een groot deel van de maatregel was bovendien in de vorm van belastingverlaging waarvan bekend is dat het minder effectief is.
@7 Over stimuleringsmaatregelen gesproken: een wereldoorlog nog wel! Hoewel ik er niet voor wil pleiten om een oorlog te beginnen om een einde te maken aan de crisis natuurlijk.
Die eerdere tekorten zijn een gevolg van onverantwoord beleid inderdaad, dat maakt het zeker niet makkelijker, maar het doet niet af aan mijn punt.
@9 Mijn punt is dat zo’n anticyclisch beleid zo moeilijk is uit te voeren omdat als het goed gaat niemand het er over heeft om overschotten te maken. Het geld komt dan makkelijk binnen en wordt makkelijk uitgegeven. Overheden zouden in hoogconjunctuur op de rem moeten gaan staan om dan gas te geven als het slecht gaat.
@10
Klopt. Daarnaast kun je ook in Nederland zien dat dat anticyclisch beleid gebaseerd is op VERWACHTE groei. In de jaren 60/70 is er in Nederland ook veel uitgegeven met de verwachting dat de groei door zou zetten. Dat gebeurde niet en dus ontstonden er weer enorme tekorten door onder andere overstimulatie.
Men verwacht altijd groei : daarom ontstaan er altijd booms waarvan men verwacht dat die in de eeuwigheid doorgaan omdat deze keer heel anders is dan de vorige keer. De laatste boom was extreem omdat er extreme gekkigheid was op de financiele markten, niemand meer overzicht had door allerlei nieuwerwetse producten en onderhandse leningen en de overheden veels te voorzichtig waren met ingrijpen (en ook te veel gedereguleerd hadden)omdat men veel te veel vertrouwen had in zelfregulering. Dat gecombineerd met een vrij matige economische groei. Probleem nu is dat men (overheden mn) in feite nog altijd teveel vertrouwen heeft in de markt en niet echt wil ingrijpen.
Belastingen verlagingen in een groeiende economie, zoals door Bush en Reagan gedaan, is geen anticyclische begrotingspolitiek, maar het tegendeel daarvan.
@10 helemaal waar: als het goed gaat wil iedereen het overschot het liefst voor leuke dingen gebruiken, niet voor afbetalen van schulden. Daarom is Keynsiaans beleid, op de goede manier toegast, ook niet voor doetjes.
@12 dat bedoel ik met: niet voor doetjes. Als Greenspan lef had gehad dan had hij de bubble, of boom zoals jij het noemt, doorgeprikt voor deze tot oncontroleerbare proporties toegenomen was. Iemand die dat doet maakt zich echter niet populair, want je verpest het feestje dat iedereen op dat moment heeft. Greenspan had ook ideologische redenen om dat niet te doen: de markt zou zichzelf wel corrigeren.
We genieten nu nog van het resultaat.
@13 Juist, en het liet de tekorten oplopen. Zie ook dit Tenth anniversary of disastrous Bush tax cuts arrives as extremists demand more of the same
wat is economie????
een afschildering van de huidige omloopsnelheid van schuldpapiertjes. Echte waarde, grondbezit en andere “bezittingen” worden nog wel eens gekoppeld aan dat schuldpapiertjesverhaal. Als het niet werkt dan zwengel je de pers toch nog een keer aan. Oh nee die is inmiddels “eigendom” van een “private partij”….
het woord werkloosheid kan realistischer worden omschreven als bezettingsgraad der loonslavernij. Niet omdat er nou zoveel “echte waarde” wordt geproduceerd, maar omdat dat in grote mate de schuldpapiertjesomloop bepaalt, of in ieder geval voor vergaderschaapjes die uitgaan van demostatistische quatsch.
@17 Wat is je punt? Moeten we terug naar…, tja naar wat? Zelfs de middeleeuwen is geen optie want ook toen hadden ze al schuldpapiertjes, werd er vergaderd (al heette dat niet zo) en leefden mensen vaak echt in lijfeigenschap. Ik stel voor dat je een berenvel aanschaft en je gaat bekwamen in de jacht op kariboes.