Vandaag wederom een gastbijdrage van Jan-Albert Hootsen. Het stuk is ook op zijn site te lezen.
De VS zien graag dat de mensenrechtensituatie in Mexico verbetert. Althans, daar lijkt het op. Het Mérdia-initiatief (zie verderop) krijgt alleen volledige doorgang als Mexico de rechtstaat versterkt, dreigt Washington. Edoch, niet alles is wat het lijkt. Onderstaande casus laat ook het andere gezicht van Amerikaanse officials ten opzichte van de mensenrechten zien: die van onverschilligheid en desinteresse.
Afgelopen week sprak ik met Silvia Vazquez Camacho, mensenrechtenadvocate uit Tijuana, en met mensenrechtenactiviste Blanca Mesina. Silvia verdedigt slachtoffers van martelingen door het Mexicaanse leger en Blanca vecht voor de rechten van haar vader, zelf één van die slachtoffers. De beide vrouwen bevinden zich niet meer in Tijuana, want de grond werd ze bijna latterlijk te heet onder de voeten (Lees hier over de achtergronden van de situatie in Tijuana en voor een eerder interview met Silvia).
“Ik werd op een dag ’s avonds klemgereden door onbekenden. Een gemaskerde man duwde een pistool tegen mijn hoofd en vroeg me of ik wilde dat een familielid van me vermoord zou worden. Toen was voor mij de maat vol, ik moest uit Tijuana weg,”vertelt ze, nog steeds zichtbaar nerveus, ook al gebeurde één en ander al maanden geleden. Silvia kreeg op haar beurt te maken met een molotov-cocktail die naar het huis van haar ouders werd gegooid. Een heel scala aan bedreigingen en intimidaties en een totaal gebrek aan bescherming door de lokale autoriteiten waren hun deel.
Bezorgdheid
Onlangs besloten ze, met hulp van mensenrechtenorganisatie Comision Mexicana de la Defensa y Promocion de los Derechos Humanos (CMDPDH) internationale hulp in te roepen. De CMDPDH is een van de belangrijkste mensenrechtenorganisaties van Mexico, die zich al twintig jaar bezighoudt met de mensenrechten in Mexico en vele zusterorganisaties door het hele land heeft, alsmede goede contacten met de collega’s van Amnesty International, Human Rights’ Watch en de Verenigde Naties.
Met behulp van de CMDPDH gingen Silvia en Blanca langs bij de EU, de VN en de ambassades van Canada en de Verenigde Staten. Bij de eerste drie vonden ze een positief gehoor. Silvia: “De Canadese ambassade toonde zich zeer bezorgd om onze situatie. We houden zelfs serieus rekening met een toekomstige asielaanvraag in dat land. Ook de Europeanen en de VN luisterden goed naar ons verhaal en toonden oprechte goede wil.”
Desinteresse
De koude douche kwam bij het contact met de Amerikaanse ambassade. Silvia: “De Amerikanen zaten een beetje ongeïnteresseerd onderuit gezakt. Ze hadden totaal geen interesse in onze situatie. Ik kreeg zelfs van ze te horen dat volgens het Amerikaanse consulaat in Tijuana de CMDPDH helemaal niet zou bestaan.” Toen ze vertelden over de bedreigingen, de intimidaties, de molotov-cocktails en de gemaskerde mannen met vuurwapens werd ze volgens Silvia bovendien toegebeten dat ze dan maar een ander beroep hadden moeten kiezen dan mensenrechtenactivist.
Silvia: “Later bleek dat het Amerikaanse consulaat navraag over ons had gedaan bij Gustavo Huerta en op basis daarvan onze verhalen weg heeft gewuifd.” Als dat klopt, is het een nogal pikante situatie: Huerta is de niet heel lang geleden aangestelde politiechef van Tijuana. Als ex-militair heeft hij zich weinig aangetrokken van het klimaat van straffeloosheid in Tijuana en heeft hij niets gedaan om de martelingen van het leger tegen te gaan.
Diskwalificaties
Als het inderdaad klopt wat Silvia en Blanca me vertelden, is voor het Amerikaanse consulaat in Tijuana en de Amerikaanse ambassade het woord van een ijzervreter met een twijfelachtig track record op het gebied van mensenrechten, die aan het hoofd staat van een van de meest corrupte politiekorpsen van Mexico, blijkbaar voldoende om twee ondergedoken mensenrechtenactivisten te diskwalificeren en te doen alsof een van de belangrijkste mensenrechtenorganisaties van Mexico helemaal niet bestaat.
Dat zou opmerkelijk zijn, omdat het juist de Amerikanen zijn die van Mexico eisen dat het de mensenrechtensituatie verbetert. De VS hebben die eis zelfs gekoppeld aan een deel van de financiele steun in het Mérida-initiatief (een Plan Colombia-achtig pakket van militaire en financiële steun aan Mexico om de georganiseerde criminaliteit te bestrijden).
Maar kloppen die uitspraken? Ik heb inmiddels een keer of tien gebeld met het Amerikaanse consulaat in Tijuana, maar de persafdeling lijkt al een week afwezig te zijn. Als ik een reactie van ze weet los te peuteren, krijgt dit verhaal uiteraard een follow-up.