GeenCommentaar heeft ruimte voor gastloggers. Geheel vrijwillig levert elke 7e van de maand P.J. Cokema zijn bijdrage.
Het scheelt niet veel, maar onder de vier regimes van Balkenende is vrijwilligerswerk zo goed als verplicht geworden. Goed burgerschap heet dat. Dankzij de inzet van Balkenende c.s. wordt vrijwilligerswerk meer dan ooit dweilen met de kraan open. De overheid trekt zich terug, hetgeen zich in een aantal sectoren uitbetaalt in personeelstekorten. Maar dat geeft niet, de burger dient de eigen verantwoordelijkheden voor zorg, buurtschap en veiligheid op zich te nemen.
Guusje ter Horst stelde kort geleden de vrijwillige brandweer nog als uitmuntend voorbeeld van vrijwillige verantwoordelijkheid. Tegelijkertijd weigerde ze de spuitgasten te bedanken door ze een plaats aan de onderhandelingstafel te geven bij cao-onderhandelingen, waar ook werktijden, plichten en vergoedingen worden geregeld voor deze vrijwilligers.
Natuurlijk zal hier en daar vrijwilligerswerk aan wat regels en voorwaarden gebonden moeten zijn, maar laat die vrijwilligers dan zelf concreet meepraten. Maar vrijwilligers zijn vooralsnog vogelvrij. Zo wil je als gepensioneerde best nog wel wat om handen hebben, maar het kan zomaar gebeuren dat je te oud wordt bevonden. Het Deventer Ziekenhuis heeft in ieder geval schoon genoeg van oude vrijwilligers en werkt ze de deur uit.
Vandaag, de nationale vrijwilligersdag, worden door heel het land vrijwilligers nog wel bedankt voor hun inzet. Die dank varieert nogal. In Eindhoven krijgen ze een feestje en wordt de meest onzichtbare vrijwilliger gekozen. Ik ben benieuwd of ze die echt gevonden hebben en of de man of vrouw op wil komen dagen om zichtbaar de dank in ontvangst nemen. In Zaanstad worden zowel individuen als groepen gelauwerd. In Almelo maken vrijwilligers het blijkbaar te gek. Die steken de handen zo enthousiast uit de mouwen dat ze van geen ophouden weten en dus krijgen ze vandaag een workshop aangeboden, waar ze kunnen leren grenzen te stellen aan hun ongebreidelde vrijwillige driften. In Nieuw-Lekkerland is het smullen geblazen. Vrijwilligers hebben van de lokale wethouder een bon gekregen waarmee ze deze twee weken bij de bakker een taart kunnen scoren. Niet alle dank is gratis. In Rotterdam kunnen vrijwilligers met de muziek mee, maar dat kost dan wel een tientje. Het lijkt er hier meer op dat het Rotterdams Philhamonisch Orkest vrijwilligers nodig heeft om de zaal vol te krijgen. De gemeente Geldrop spendeert helemaal geen geld en moeten de vrijwilligers het doen met een paar regeltjes op de website.
Bovenstaande voorbeelden wekken de indruk dat vrijwilligerswerk niet al te serieus wordt genomen. Met een taartje en een kaartje versterk je de positie van vrijwilligers niet. Terwijl ze wel gevraagd worden het morsige beleid van vier kabinetten Balkenende op te dweilen. Marius Ernsting (voorzitter Vereniging Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk) en Lodewijk de Waal (directeur Humanitas) wijzen er op dat het zo verlangde vrijwilligerswerk ernstig in de knel komt door de plannen voor arbeidsparticipatie, onlangs gelanceerd door de commissie Bakker. Meer mensen aan betaald werk, parttimers moeten langer gaan werken en iedereen moet tot op hogere leeftijd doorbuffelen. Da’s leuk, maar dan blijft er wel minder tijd over voor mantelzorg, brandjes blussen, dijkcontrole in de waterschappen en met de juf of meester meelopen om een klasje veilig van school naar zwembad te loodsen.
Ernsting en De De Waal rekenen voor dat een aantal jaar geleden gemiddeld vijf uur per week vrijwillige inzet beschikbaar was en dat het snel zal dalen naar drie uur per week. Die twee uur minder staat gelijk aan 200.000 fte’s vrijwillige inzet minder. Zal dat gat opgevuld worden door betaalde participatie? Zo ja, dan is er niks aan de hand. Vrijwilligerswerk is ook werk en als dat door betaalde banen wordt vervangen missen we niets. Maar als iedereen aan het werk moet om een nieuwe Afsluitdijk te bouwen of de metaalsector er bovenop te helpen, dan zal een bewoner van een verpleegtehuis misschien een maaltijdje moeten overslaan, omdat er geen vrijwilliger is om die naar binnen te lepelen.
Tot slot even een nieuwsgierig vraagje. Wat doet u aan vrijwilligerswerk? Of komt u daar, druk met bloggen of reageren, niet aan toe?
Reacties (30)
Hmmm… Ik heb jaren de website van een NGO gemaakt en bijgehouden. Maar daar ben ik een paar jaar geleden mee gestopt, omdat het teveel werk werd (en er was opeens wél budget voor een betaalde site). Verder geen tijd omdat alle vrije tijd die ik heb in dit weblogje gaat zitten.
@Joost: Je geeft daar trouwens wel een voorbeeld van vrijwilligerswerk dat tot betaald werk leidt.
De vrijwilliger als banenmotor is ook zwaar onderschat. Nog een reden om de vrijwilliger eens anders te bekijken dan als de aardige sukkel die altijd klaar staat gratis een del van zijn tijd bechikbaar te stellen.
iets fouts, verkeerd, crimineels, onmenselijks aan vrijwilligerswerk? in een gezonde maatschappij is dat van zelfs sprekend. In het verziekte Nederland is dat helaas aan het uitsterven. Mensen willen steeds meer hebben voor zichzelf.
@rene: tuurlijk, tuurlijk, niks mis met vrijwilligerswerk. Ik dacht juist te pleiten voor een meer volwaardige plaats in de samenleving.
En wil je nu a.u.b. de laatste vraag ook beantwoorden?
cokema,
ik ben vrijwilliger in de Kerk, bij Leefbaar Rotterdam en een keer per week help ik vrijwillig om daklozen het leven iets aangenamer te maken, hoe beperkt dat ook is (bedoel: liever wil je veel meer doen/meer bereiken!).
ps cokema, dat doe ik dus naast mijn fulltime baan. En ik voel me dus helemaal niet zielig of misbruikt als vrijwilliger! iets doen voor je medemens / altruisme is niet meer dan gezond om te hebben.
@rene: da’s veel. Hulde.
Dat mensen zich actief inzetten voor hun principes (geloof, politiek), dat zie je niet genoeg (zelfs een passief lidmaatschap is sommigen teveel).
Je werk voor daklozen valt meer onder de bedoelingen van mijn stukkie. Zelf doe ik dat werk beroepsmatig en constateer dat heel wat ondersteunend werk de laatste jaren is wegbezuinigd, waarna mijn werkgever actief vrijwilligers ging werven om die taken toch uitgevoerd te krijgen.
Ik kan een hele litanie schrijven over hoe vrijwilligers eerst het veld moesten ruimen voor ID-medewerkers, die vervolgens eruit moesten, en nu vrijwilligers weer warm onthaald worden.
Zo ga je niet met beschikbaar werk om. Zo ga je niet met subsidies om. Zo ga je niet met mensen om.
ID-medewerkers?
Melkertbanen zijn dat.
/is daarnaast positief verrast door de heer De Windt
Zoveel medemenselijkheid had ik idd niet verwacht van iemand die graag problemen oplost door atoombommen te gooien.
Heb jarenlang op mijn (studenten)sportvereniging geholpen met evenementen organiseren, websitebeheer, coaching. Zit nu in bestuur regionale sportbond.
Alles wat ik deed en doe was leuk, en leerzaam. Ik zou er niet betaald voor willen worden, ik doe wat terug voor de jaren waarin ik wedstrijdsport heb mogen beoefenen, een privilege als je het mij vraagt.
Terzijde:
Ik moest een keer voor een enquête invullen hoeveel tijd ik aan vrijwilligerswerk besteedde. Ik wilde direct 0 invullen, omdat ik geen bejaarden in bed leg of iets dergelijks.
Maar toen pas besefte ik dat al bovenstaande dingen er ook onder vallen, daar had ik nog helemaal niet bij stil gestaan. Ik doe het dan ook niet omdat ik me verplicht voel om vrijwilligerswerk te doen, maar omdat ik het leuk vind (en nuttig natuurlijk).
@12: Inderdaad. Zo zie ik het ook. Ik doe dingen voor noppes voor andere mensen omdat ik het leuk vind. Enerzijds door de resultaten, anderzijds doordat het gewaardeerd wordt.
Ik zou geen vrijwilligerswerk kunnen doen dat ik niet leuk vind (of slechts in zeer beperkte mate).
Eigenlijk is vrijwilligerswerk een grote egotrip ;-)
@14
Het is verdedigbaar dat altruïsme het ultieme egoïsme is.
Altruïsme is evolutionair relevant omdat je daarmee aangeeft dat je goed kan functioneren, ondanks dat je anderen helpt (en dus je eigen overlevingskansen een klein beetje verminderd).
Veel altruïsme is verkapt eigenbelang (hoewel de altruïst zich dat niet hoeft te beseffen).
Het doet mij deugd te zien dat ik mij geheel in rene de windt heb vergist.
Hulde voor het goede werk!
Om diverse redenen ben ik een aantal jaren geleden gestopt met vrijwilligerswerk (tenzij mantelzorg ook telt).
Momenteel zijn mijn dagen gevuld met verbouwing en studie, maar wanneer ik meer tijd heb zal ik dit zeker weer oppakken.
@15: ja, maar op die manier geredeneerd is egoïsme ook altruïsme. Door egoïstisch te handelen bevorderen we het voortbestaan van de gemeenschap (alleen de beste mannetjes mogen met vrouwtjes paren…). Egoïsme is verkapt altruïsme…
Egoïsme en “beste mannetjes” zijn niet aan elkaar gerelateerd, pedro.
@18: O nee? Dat zie ik toch anders. Bij veel diersoorten probeert het beste mannetje te voorkomen, dat andere mannetjes met de vrouwtjes paren. Dat lijkt mij behoorlijk egoïstisch.
Tussenstand.
de oogst aan bloggende of reagerende vrijwilligers (actief) is hier toch erg mager:
1 sportbondsbestuurder
1 mantelzorger
1 manusje-van-alles (kerk, politieke partij, daklozenhulp)
Dat zou aan drie dingen kunnen liggen:
a. men heeft het te druk (met werk, vrijwillgerswerk en bloggen/reageren) dat men er niet aan toe komt hier zichzelf eervol te vermelden, of
b. men vindt vrijwillige inzet zo vanzelfsprekend (zie #3) of leuk (zie #12 en #13) dat men het niet als vrijwilligerswerk ervaart, of
c. beide (a en b).
Hoe dat ook zij, “egoïstisch altruïsme” verdient een betere status.
@19: Wat ik bedoel te zeggen is dat de beste mannetjes waarschijnlijk niet egoïstischer zijn dan de “minder goede” mannetjes.
Maar in de natuur blijkt ook dat er een soort “hit and run” mannetje bestaat dat geen kudde heeft, maar toch veel nageslacht.
De grootste aantal vrijwilligers vindt/vond men m.i. bij sportverenigingen. Neem alleen al de teambegeleiders, scheidsrechters enz.
Zelf ken ik nog steeds velen van hen. Het heeft me zelf een aardig centje in de loop van de tijd gekost, maar het plezier vergoedde veel. Mijn gezin heeft er sociaal en financieel (nooit een klacht erover gehoord) niet onder geleden. Het lijkt me meer altruisme dan egoisme, al kan je ego bij lofbetuigingen (meermalen gehad) behoorlijk gestreeld worden
Leuk stuk. Meer waardering voor vrijwilligers is idd een groot goed, de helft van de maatschappij zou niet zonder functioneren.
Ik heb lang meegeholpen met een jongerenvereniging ( 10 uur p/w ongeveer ) en ben nu het stokje aan het doorgeven (oud enzo).
23 basszje
oud enzo….wat wil je daar nu mee zeggen? dat je vanuit je eigen vaagheid en subjectiviteit denkt te kunnen parasieten omdat je een bepaalde leeftijd hebt? je zou maar het lef hebben dit zo te stellen!
Ban voor rene. Gewoon omdat hij vervelend wordt. We zien je over een week.
Vrijwiggerswerk is zeer belangrijk voor een goed maatschappelijk leven in Nederland. Juist vrijwilligers doen de dingen die betaalde krachten (vaak noodgedwongen van bovenaf) moeten laten liggen.
Het beste voorbeeld is een naburig verzorgingstehuis waar door inzet van vele vrijwilligers het nog wel goed toeven is voor de oudjes.
Zelf doe ik ook van alles. Politiek, organisaties, onderwijs, maar vooral de schouders er onder bij culturele organisaties. Ik vergader genoeg om te kunnen zeggen: Minder praten, meer resultaten.
Acties op straat of je nu links of rechts politiek georiënteerd bent zeggen meer voor de doorsnee burger dan de urenlange voorbereiding op de tien minuten bijdrage in de commissie Bestuur en Middelen over een eventuele belastingverlaging van 0,75% tot stand gekomen door een lagere inflatie.
@25: Ach jee, ging de Gouden Dweil bijna naar de drukst vrijwilligende reaguurder, krijgt-ie een ban.
@26: Dat voorbeeld van het verzorgingstehuis is er eentje waarvan ik nou vind dat zulks niet met een taart, kaart of feestavondje beloond moet worden.
Zoals Basszje stelde (#23) en de bobo’s van de VNOV en Humanitas aangaven (zie artikel) gaat het hier voor een deel om reële werkgelegenheid.
Dat mensen het zelf leuk vinden, is mooi, maar geen reden ze een zonder enige rechtspositie of adequate beloning in dienst te nemen.
Nu heeft hij nog meer tijd voor zijn vrijwilligerswerk…
27. Klopt, inderdaad voor een deel reële werkgelegenheid. Maar ik ken persoonlijk genoeg voorbeelden van mensen die anders geen werk kunnen krijgen, en nu dus (verplicht) de lunch verzorgen of thee schenken met behoud van hun uitkering in een verzorgingstehuis. Allen doen het met liefde, spreken over dankbare ouderen, en hebben totaal geen last van stress. Ondanks dat het verplicht is. Aantal uren is ongeveer twintig.
@Koos: Dan krijgen we misschen met nog een voordeel van de kredietcrisis te maken.
Ergens werd al geopperd dat werknemers die onder de opgelegde werktijdverkorting gaan vallen, vrijwilligerswerk zouden kunnen doen.
Als verder straks elke ontslagene met behoud van uitkering de zorg in wordt gejaagd, hoeven we dus niet langer wakker te liggen over de toekomst van die zorg.