Zorgverzekeraar CZ wil alleen overwegen psychotherapie te vergoeden als zij eerst inzage krijgt in zeer privacygevoelige medische informatie, zoals behandelverslagen. Het gaat om therapie door voormalig EuroPsyche-therapeuten. Verzekeraar Zorg en Zekerheid zegt dezelfde toetsing uit te kunnen voeren met beduidend minder gegevens.
Door Carolien Epping (@030caro)
Ongeveer 12.000 cliënten van de recent failliet verklaarde GGZ-instelling EuroPsyche verkeren in onzekerheid over vergoeding en voortzetting van hun therapie. EuroPsyche raakte in opspraak door een onjuist bericht in de media dat ze therapie zouden vergoeden om homo’s te ‘genezen’. Later volgde een verloren rechtszaak tegen CZ en uiteindelijk het faillissement van EuroPsyche. Verzekerden lijken nu de dupe te worden.
Toestemming voor vergoeding om de therapie af te maken geeft CZ niet zomaar. Zo vraagt de verzekeraar als toetsing een initieel behandelplan, behandelverslagen, de tot nu toe behaalde resultaten van de therapie en het behandelplan voor het vervolg hiervan. Verder de namen en beroepscategorieën van alle bij de behandeling betrokken professionals, een verslag van diagnostiek met de diagnose conform DSM IV. CZ wil weten welke doelen nog met de (psycho-)therapie bereikt moeten worden, hoe lang die nog zal duren en waaruit de therapie zal moeten bestaan.
Opmerkelijk is dat zorgverzekeraar Zorg & Zekerheid genoegen neemt met een verwijzing van de huisarts en naam en beroep van de behandelaar van de (voormalig) EuroPsyche-therapeut. Volgens woordvoerder Majo van der Meijden wil de verzekeraar vaststellen dat er gekwalificeerde en deskundige hulp wordt geboden: “Om dit te beoordelen stellen we onze verzekerden de vraag door welke behandelaar de behandeling plaatsvindt en of er verwijzing door de huisarts heeft plaatsgevonden. Overige vragen worden door ons niet gesteld.”
Indicatie huisarts niet voldoende
De hoeveelheid gegevens die CZ vraagt wekt wrevel onder cliënten en therapeuten. Zo vindt cliënt Lisette Hoeff* dat de verwijzing die zij van haar huisarts kreeg en de naam en specialisme van haar behandelaar voldoende zou moeten zijn. CZ vindt van niet en is evenmin van mening dat ze hiermee op de stoel van de huisarts gaat zitten. Woordvoerder Els Potma: “De huisarts kan wel van alles indiceren. Hij kan wel paardentherapie voorschrijven. Dat wil nog niet zeggen dat we dat dan ook vergoeden.”
Lisette vindt dat alle therapeuten die onder EuroPsyche werkten, teveel over één kam worden geschoren en onterecht hun deskundigheid en die van de huisarts in twijfel wordt getrokken. “Natuurlijk moet er controle zijn op kwaliteit. Maar mijn huisarts vond, gelet op mijn problematiek, deze therapeut een goede keus. Ik heb een half jaar thuis gezeten en kwam bijna mijn huis niet meer uit. Met hulp van deze therapeut ben ik daar uit gekomen en werk ik weer fulltime. Hoezo niet goed genoeg? Waarom zouden ze die hulp, of de afronding daarvan, niet meer vergoeden en moet ik zoveel informatie geven?”
Vrijwillige informatieverstrekking
CZ zegt dat de informatieverstrekking vrijwillig is. Woordvoerder Els Potma: “En het gaat hierbij dus alleen om verzekerden die behandeld willen blijven door de zorgverlener die eerst via EuroPsyche werkte. De mensen zijn niet verplicht de gegevens te verstrekken. En ze hoeven ook niet te stoppen met hun hulpverleningsproces. Alleen lopen ze grote kans dat het niet vergoed wordt en ze achteraf een rekening van hun zorgverlener gepresenteerd krijgen. In vrijwel alle gevallen hoeven we deze hulp niet meer te vergoeden. Er zijn mensen die zelf willen weten of hun therapie vergoed blijft worden. Het is juist een service van CZ dat mensen ons deze vraag mogen voorleggen. We mogen deze uitgebreide informatie vragen op basis van de Zorgverzekeringswet. De adviesaanvragen van mensen worden naar de medisch adviseur gestuurd en beoordeeld door mensen die vallen onder zijn eindverantwoordelijkheid. Men kan er ook voor kiezen contact op te nemen met de huisarts. Deze kan bepalen welke zorg men nodig heeft en bij welke zorgverleners in de GGZ de patiënt wél terecht kan voor zorg die wordt vergoed.”
Buitenproportioneel
Psychiater Kaspar Mengelberg vindt dat CZ tekort schiet en te ver gaat. “Uitgangspunt is dat zorgverzekeraars op basis van de zorgverzekeringswet een zorgplicht hebben.” zegt hij. “Zij moeten ‘waarborgen dat burgers de zorg krijgen die ze nodig hebben’, zo staat het in de memorie van toelichting op de wet. Het gaat hier om patiënten die al in behandeling zijn. Wanneer CZ de behandelaar om formele reden niet accepteert betekent dit dus het afbreken van een lopende behandeling. Dit kan een persoonlijke ramp zijn. Ook dan blijft CZ echter als verzekeraar zorgplichtig. De behandeling moet dan elders worden voortgezet. CZ maakt er zich te makkelijk van af door de patiënten in dit geval naar de huisarts te verwijzen. CZ zou zich, gezien haar zorgplicht, met de betrokken patiënten moeten inspannen om zo snel mogelijk voortzetting van de behandeling bij een andere therapeut mogelijk te maken.”
Mengelberg vindt verder dat het beroepsgeheim in gevaar komt: “Ik kan mij voorstellen dat CZ wil weten wie de behandeling verricht en of de verwijzing in orde is. Maar verzekeraars mogen vragen stellen ‘voor zover noodzakelijk’ voor de uitvoering van hun taken. Maar wat CZ hier aan inlichtingen vraagt is buitenproportioneel. CZ verlangt met haar waslijst een ernstige doorbreking van het beroepsgeheim, ten koste van de privacy van de individuele patiënt/verzekerde en ook van de toegankelijkheid van de zorg in het algemeen. Ook daarom bestaat immers het beroepsgeheim. De burger moet er op kunnen rekenen dat binnenskamers blijft wat hij met zijn behandelaar bespreekt. Door min of meer af te dwingen dat het beroepsgeheim wordt doorbroken schaadt CZ de toegankelijkheid van de zorg, en daarmee de goede kwaliteit ervan. Als Zorg en Zekerheid dezelfde toetsing kan doen met veel minder informatie, klopt er iets niet. In de polis van CZ zou overigens moeten staan voor welke behandelingen CZ voorafgaand toestemming moet verlenen. Ik weet niet hoe het in dit geval zit, maar verzekerden kunnen dit nakijken”.
De term ‘vrijwillig’ past hier niet
Psychologisch zorgverlener ECP Helen Norp is het met Mengelberg eens. Zij vindt de ‘vrijwilligheid’ van CZ slechts schijnvrijheid: “Cliënten krijgen de keuze om of te stoppen met hun lopende hulpverleningsproces c.q. het risico te lopen deze zelf te moeten bekostigen, óf deze privacygevoelige informatie aan de verzekeraar te geven,” aldus Norp. “En daarna is de kans zeer groot dat CZ het alsnog niet vergoedt. Dat kun je toch niet ‘vrijwillig’ noemen? Ik noem het een wurgcontract. Voor een goede beoordeling is dit echt waanzin. Bovendien zijn de dossiers al eerder afgekeurd door CZ. En nu wekt CZ de verwachting dat de cliënt een kans maakt dat de behandeling kan worden afgerond als men zijn hele dossier vrijwillig ter inzage geeft. Ik raad al mijn cliënten sterk af deze hoeveelheid informatie aan CZ –of welke zorgverzekeraar dan ook- voor te leggen.”
Ook Het Comité Zorgen om de GGZ zegt geregeld klachten te ontvangen over de hoeveelheid en de persoonlijke aard van de informatie die CZ vraagt.
Geen fraude bij EuroPsyche
Op 16 mei 2012 oordeelde de rechter dat CZ 151 declaraties van EuroPsyche niet hoefde uit te betalen. Rondom de rechtszaak werd in de media veelal gesproken over fraude en fraudeonderzoek. Maar woordvoerder Potma van CZ zegt dat er geen sprake is geweest van fraude: “Fraude houdt in het bewust foutief declareren van foutieve nota’s ter eigen gewin.” aldus Potma. “Dat is hier niet aangetoond en daarom is het begrip fraude niet van toepassing op EuroPsyche. De declaraties waren onrechtmatig en voldeden niet aan onze polisvoorwaarden. ”
Actie en Kamerdebat
Op woensdag 27 juni 2012 staat een Kamerdebat gepland naar aanleiding van de gang van zaken rondom EuroPsyche. Aan de orde komt dat sinds de declaratieproblemen, de rechtszaak en het faillissement van EuroPsyche de therapie van zo’n 12.000 GGZ-cliënten op losse schroeven is komen te staan. Daarnaast worden veel zelfstandig gevestigde zorgprofessionals die onder EuroPsyche werkten, in hun voortbestaan bedreigd.
Voor dit debat staan ook de Kamervragen gepland die door Renske Leijten (SP) en Lea Bouwmeester (PvdA) zijn gesteld naar aanleiding van een eerder op Sargasso verschenen artikel over hoe werd omgegaan met de privacy van cliënten tijdens dossieronderzoek. Hierbij kwam aan het licht dat zorgverzekeraars medische GGZ-dossiers tot en met de gespreksverslagen hadden ingezien en verzekerden thuis hadden overvallen met telefoontjes. De vraag in hoeverre deze vergaande controles van medische dossiers proportioneel genoemd kunnen worden, zeker als er geen sprake was van fraude, zal tijdens het debat ook aan de orde komen.
Het Comité Zorgen om de GGZ houdt op dezelfde dag als het Kamerdebat, 27 juni, een landelijke actiedag in Den Haag voor behoud van goede en betaalbare GGZ. Meer informatie hierover is te vinden op www.zorgenomdeggz.nl
Recent is de Stichting C&T opgericht, Stichting Cliënten- en Therapeutenbelangen van voormalig Eurospyche. Meer informatie: www.stichtingcent.nl
*De naam van Lisette Hoeff is om privacyredenen gefingeerd
Reacties (26)
In een notendop wat er is mis met sommige bedrijven: ” Het is juist een service van CZ dat mensen ons deze vraag -mogen- voorleggen”
Tut Diederik, wat denk je, mogen de plebs vandaag hun zorgvraag voorleggen of houden we bij voorbaat alles zelf?
basszje: was exact mijn reactie en ik ben degene die deze woorden in de mond zijn gelegd. Ik ben in dit artikel, evenals in het vorige stuk, onjuist (en zeer gekleurd) geciteerd.
Wat heeft u dan wél gezegd?
Wil je beweren dat CZ dus niet naar een DSM IV, behandelplan e.d. vraagt.
Een zorgverzekeraar hoort NOOIT naar zaken die onder het beroepsgeheim vallen te vragen. Vergoedt CZ een gebroken been ook pas nadat er een röntgenfoto is overlegt als bewijs?
Dat er veel bij EuroPsyche mis was, daar ben ik het mee eens. Maar dat geeft CZ, of welke ander zorgverzekeraar, niet het recht naar gegevens te vragen die onder het beroepsgeheim vallen.
Een eenvoudige controle van de behandelaar/therapie via huisarts, het BIG register en/of beroepsvereniging moet voldoende zijn.
Dat zou inderdaad voldoende moeten zijn. Waarom zoveel cliëntengegevens inzien als je ook de zorg op een andere wijze kunt controleren? Waarom uitgaan van wantrouwen en niet van vertrouwen? Als Big geregistreerde psychiaters/psychotherapeuten de diagnose onderschrijven en instaan voor mede behandelaars en deze behandelaars een beroep hebben dat via de CONO lijst of beroepsvereniging te herleiden is, zou dat genoeg moeten zijn. En de verwijzing is te checken bij de huisarts.
CZ moet eens op de vingers worden getikt. Hard.
Stuitend!
Vreemd verhaal. 12.000 patienten (overigens; in het artikel van 22 mei waren het er nog 11.000 dus ze groeiden snel!) en als er 151 declaraties niet betaald worden is het bedrijf failliet en worden zorgprofesionals in ‘hun voortbestaan bedreigd’.
Lijkt de Telegraaf wel!
Wel vreemd dat 2 verzekeraars zo verschillen maar is dit nu wel of niet te herleiden naar de polisvoorwaarden?
Dat EuroPsyche failliet is gegaan is wel te verklaren.
Een behandeling wordt pas gedeclareerd als de behandeling is afgerond of na 12 maanden (waarna weer een nieuwe DBC geopend wordt indien de behandeling wordt voortgezet.)
Een beetje therapie (1 uur per week, 52 weken < 3.000 minuten bij depressie is DBC 076) kost € 6.200 per jaar.
151 declaraties kunnen dus €1 mln vertegenwoordigen.
Volgens mij was EuroPsyche niet meer dan een administratiekantoor. Een normale GGZ instelling heeft (poli)klinieken en dus vermogen en kan 1 mln wel afschrijven. Een kantoor heeft (vrijwel) geen vermogen en kan dus zijn rekeningen (aan de therapeuten) niet betalen en gaat dan failliet.
Dan waren ze niet verstandig bezig. Juist administratiekantoren weten dat ze pas doorbetalen als ze het geld ontvangen hebben of ze maken sluitende afspraken bij oninbare vorderingen.
Klinkt dus niet erg profesioneel. En om dan te stellen dat zorgprofesionals in hun voortbestaan worden bedreigd? In Syrië worden mensen in hun voortbestaan bedreigd. In Nederland ga je failliet en begin je weer opnieuw.
EuroPsyche zal vast wel hebben gewacht met uitbetalen totdat ze geld ontvingen. Het probleem was waarschijnlijk dat de therapeuten een vordering hadden op het administratiekantoor voor geleverde diensten. Die vordering blijft gewoon bestaan of EuroPsyche nu wel of niet betaald kreeg.
Tsja, en die ‘zorgprofessionals’, ik ben wel benieuwd hoe professioneel die nou echt waren. Wat dat betreft begrijp ik de zorgen van CZ wel, alleen hun manier van controleren slaat nergens op.
Dit artikel geeft in elk geval aan dat het belang van de cliënten niet voorop gestaan heeft en nog steeds niet staat. Blijkbaar wordt ook de integriteit van therapeuten op de proef gesteld. Als die meewerken aan deze schending van het medisch geheim, wordt hun kwaliteit betwijfeld. Dit artikel bevat veel duidelijke feiten over het medisch geheim, terwijl in de reacties op dit artikel veel gesuggereerd en gespeculeerd wordt. Dat doet de zaak geen goed. Informatie dient helder en transparant te zijn en zo ziet dit artikel er uit. Cliënten zouden helemaal niet belast moeten worden met deze zaken. Zij hebben recht op privacy, hulp en waarheidsgetrouwe informatie.
Wat je schrijft over 1 januari intrigeert me, want hoe kun je na 1 januari iets afkeuren en niet betalen, wat vóór 1 januari gestart is en al eerder ook vergoed werd? Bij nieuwe behandelingen kan ik met dat voorstellen. Dan ben je op de hoogte. Maar behandelingen die al een jaar zijn betaald en nog lopen, eenzijdig afbreken vind ik een schending van de integriteit van de therapeut. Die heeft immers met de cliënt een behandelovereenkomst gesloten? Hoe denk je dat het voor de therapeut is die behandelbelofte niet waar te kunnen maken? Een leerling stuur je toch ook niet vlak het eindexamen naar huis door de studiebeurs in te trekken? Dan probeer je dat in onderling overleg op te lossen.
@ lachesis U gaat mij toch niet vertellen dat lachesis uw echte naam is. Wat heeft u te verbergen dat u niet met uw echte naam reageert? Mij is duidelijk dat u in iedergeval niets maar dan ook niets afweet van de werkwijze van de hulpverlening via Europsyche! In iedergeval bent u geen ervaringsdeskundige die of cliënt of therapeut was en die er inhoudelijk iets vanaf weet! Stemmingmakerij noemen we zoiets!
Niks geen vage therapie!!
ex-clënt (ervaringsdeskundige)
ps klachten van cliënten zijn er natuurlijk overal, ook bij de Riagg’s!
Laten ze die eens op de schop nemen! Lijkt mij héél verfrissend!
@Lachesis: door jouw berekening ben ik ook eens gaan rekenen. Volgens zorgnavigatie.nl heeft CZ een marktaandeel van 20%. Over de periode januari t/m april zijn 151 declaraties bij CZ ingediend, lees ik. Ik doe even de aanname dat dit allemaal unieke patiënten zijn. Dat zijn er voor CZ (3*151) 453 in een jaar. Als 453 = 20% (marktaandeel CZ) is 100% (5*453) 2265 patiënten voor alle verzekeraars.
Dan mis ik bijna 10.000 patiënten?? Zoals ik al zei; vreemd verhaal!
Laat ik jullie dan eens uitleggen hoe het zit. In 2008 is EuroPsyche als een door de overheid goedgekeurde GGZ instelling (geen bureautje) de markt opgegaan. Bij de oprichting heeft ze toestemming gekregen om te werken zoals ze werkte, binnen de DBC- regels van de overheid. Door verkeerde publiciteit zijn zorgverzekeraars gaan controleren. CZ als eerste. Deze vond geen fraude maar ontdekte na jaren ineens dat hun polisvoorwaarden afweken van de DBC regels, maar ook van de andere zorgverzekeringen. Inmiddels waren de andere zorgverzekeringen ook opgehouden met betalen. (Vandaar dat al die behandelingen ook op de tocht kamen) Er kwam vanaf die datum dus geen geld meer binnen en het proces tegen CZ werd verloren. De NzA kwam vervolgens niet op voor de gevolgen en de belangen van de clliënten. Had die niet in kunnen grijpen? De reden waarop CZ afkeurde was niet dat de zorg niet goed was, maar dat de hele behandeling niet uitsluitend door de psychiater werd gedaan. Daarin was CZ uniek t.o.v. bijv. Menzis en Achmea. In welke GGZ instelling Nederland worden álle behandelingen door alleen de psychiater gedaan?
Laat ik jou eens uitleggen hoe het zit
Dat EuroPsyche een vergunning heeft gekregen van VWS betekent niet dat hun werkwijze wordt goedgekeurd.
EuroPsyche werkte met een u-bocht constructie en had zelf geen hulpverleners in dienst. Dus ja EuroPsyche was gewoon een administratiekantoor/faciliteerder en kreeg daarvoor 17% van de declaraties.
Hoe het werkte?
Cliënt/Patiënt wilde een vage alternatieve therapie volgen maar de therapeut kon die niet via de Basisverzekering/DBC declareren. EuroPsyche huurde een vrijgevestigde Psychiater in die een intake deed, vervolgens vond de therapie onder zijn/haar verantwoordelijkheid plaats, deze werd dan gewoon vanuit de DBC betaald. (De DBC wordt bepaald aan de hand van de diagnose en de hoeveelheid tijd aan de patiënt wordt besteed. Door wie wordt niet gespecificeerd)
Wat je schrijft over CZ is incorrect, het heeft niets met CZ te maken. Sinds 1 januari moet een vrijgevestigde psychiater of psychotherapeut minimaal 80% zelf doen en mag voor maximaal 20% het werk uitbesteden.
EuroPsyche was van mening dat deze regel niet voor hun gold, CZ vond van wel aangezien EuroPsyche vrijgevestigde psychiaters inhuurde (ZZP constructie). De rechter heeft CZ in het gelijk gesteld.
Nogmaals, wat CZ nu doet met patiënten vind ik onterecht, zie mijn andere posts.
@8
Niet om het een of ander, maar ‘ ja ook bij somatische behandeling,
vragen ze rontgenfotoos voor/op grond waarvan ze wel/niet vergoedden,te beoordelen.
( hebben mag ik hopen daar eigen artsen voor in dienst)
Neemt niet weg, dat losstaat van, de rest, welke in totaal medisch verloop dbc,s, medicijnen,ingrepen,bezoeken aan artsen en deskundigen; er niets/niemand ..is die zo volledig, allen informatie,en details,automatisch al aangeleverd krijgt.
Namelijk voor de vrgoeding.
Dat ” de rest” van de regulieren ggz OOK zo werkt,al mag dat officieel, idd,al decennia niet.
Tijd ook dat aangepakt wordt..net als DSB; staat ook “europsyche” daarin niet alleen.
dan nog als mensen, dat nodig hebben en baat bij…
Het feit hoe er gewerkt wordt,en hoe allen gegevens automatisch al,verzameld worden en, dus ..op allen fronten geschonden;
is bijvangst ,dat nu eindelijk ook de aandacht,en kritische vragen krijgt die het verdiend.
rectificatie/aanvulling @11
” Neemt niet weg, dat losstaat van, de rest, welke in totaal medisch verloop dbc,s, medicijnen,ingrepen,bezoeken aan artsen en deskundigen; er niets/niemand ..is die zo volledig, allen informatie,en details,automatisch al aangeleverd krijgt….
de zorgverzekraar is/ zijn.” .
Jammer dat als de pers onzin verkoopt, heel Nederland het meteen als waarheid aanneemt (gezien veel van de reacties hierboven), terwijl als een journaliste zich echt in de materie verdiept en er een objectief verhaal over schrijft, iedereen ineens beter weet hoe het zit…
Wij van comité Zorgen om de GGZ zijn graag bereidt om iedere serieus geïnteresseerde achter de schermen te laten kijken! Meld u via onze website (www.zorgenomdeggz.nl) en u hoort alles wat u wilt weten. Een waarschuwing: u hoort wel het echte verhaal! Tot gauw!!
Dave, hoe lang ben je al in dienst bij cz?
De discussie is in feite een heel oude.
Zo rond 1980 greep de psychotherapie om zich heen, prof Van Dantzig, directeur van zo’n club, riep kreten als ‘psychotherapie voor idereen’.
Vervolgens nivelleerde hij de salarissen, naar boven, elke therapeut een psychiatersalaris.
Dat deed de kosten oplopen, en de instituten als paddestoelen uit de grond rijzen.
Den Haag reageerde met de RIAGG vorming, regionale instituten voor ambulante geestelijke gezondheidszorg, met in feite een budget per inwoner.
Dat systeem is ook al weer verdwenen, tegenwoordig beoordelen huisarts en behandelaar of de behandeling nodig is.
Of iemand een blindedarm ontsteking heeft is eenvoudig vast te stellen, met psychische problemen is het wat ingewikkelder.
Ruzie over de diagnose daarvan is recent, 9 juni, beschreven in het Parool, het DSM, handboek diagnose, staat ter discussie.
Alle niet VS deelnemers aan het handboek hebben de werkgroep verlaten.
Ik pretendeer niet een oplossing te hebben.
Voor de volledigheid, de salarisnivellering werd te niet gedaan.
Hoe zou jij het vinden als jouw zorgverzekeraar de dingen die jij in vertrouwen aan jouw therapeut hebt verteld, over bijvoorbeeld overspel, of iets anders waar jij je voor schaamt, zou nalezen in jouw zorgdossier voordat er betaald gaat worden? In Amerika betalen mensen in de snackbar alleen nog contant, uit angst dat ze geen vergoeding meer krijgen van hun zorgverzekeraar als ze ziek worden. Willen we ons daaraan onderwerpen in Nederland? Willen we overleven in een samenleving die gebaseerd is op de torenhoge winstcijfers van de verzekeraars, hun wantrouwen en controle?
Kan niet anders zeggen dan dat het bovenstaand artikel volledig en goed onderbouwd is. Dat de harde waarheid er op papier minder smakelijk uit ziet, kan werkelijk niemand verweten worden.
Jammer dat nog steeds gesproken wordt van vage alternatieve therapieën. Lees: http://www.nap-psychotherapie.nl/2g8/wat-is-het-ecp.html en oordeel zelf over de vaagheid.
Helder en duidelijk stuk. Onwenselijke situatie wanneer therapeuten hun dossiers moeten overhandigen. Deze mensen worden in een onmogelijke positie gebracht, kiezen tussen mogelijke vergoeding en schending beroepsgeheim.
Heel jammer vind ik dat het hier lijkt op een situatie tussen een overkoepelende organisatie die problemen heeft met zorgverzekeraars. De cliënten en de aangesloten therapeuten zijn uiteindelijk de dupe van deze situatie.
Overigens wel herkenbaar aangezien eind 2011 zich een soortgelijke situatie binnen een andere beroepsgroep heeft voorgedaan.
Wat ik in algemene zin een zorgelijke situatie vind is dat de complementaire zorg langzamerhand steeds verder weggedrukt wordt. Mijn inziens is het dat we als maatschappij juist moeten kijken wat een behandeling oplevert. Wanneer de één gebaat is bij reguliere zorg is dat prima, is een ander gebaat bij complementaire zorg dan is dat ook goed. Het één hoeft nu eenmaal niet beter te zijn dan het ander, het kan wel anders zijn waardoor de betreffende behandeling beter aansluit bij die persoon. Mensen zijn nu eenmaal allemaal anders en vragen elk een eigen behandeling / aanpak.
En wellicht nog beter om te werken aan het voorkomen van klachten en problemen en meer aandacht te schenken aan preventie.