Van Repin tot RTL

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
,

In historisch perspectief verschijnen de nieuwste dieptepunten van de commerciële televisie ineens in een heel ander licht.

De Wolgaslepers is een bekend schilderij van de beroemde Russische schilder Ilja Repin (1844-1930). Daarop is een groep armoedige mensen te zien die schepen met enkel hun eigen lichaamskracht over de Wolga slepen. Repin heeft er van 1870 –1873 aan gewerkt. Hij was eerst een iets andere opzet van plan, maar week daar later weer van af. Bijzonder veel aandacht heeft hij verder aan de hoofden van de slepers besteed. Elk hoofd is een verhaal op zich. Repin heeft veel moeite gedaan om de goede modellen te vinden en in werkelijkheid zijn het niet allemaal slepers, er zit ook een dominee en een kunstschilder tussen. Het bijzondere is dat elk van de slepers zijn eigen unieke persoonlijkheid heeft.

Het schilderij werd dan ook geroemd om zijn respectvolle manier waarmee naar de slepers wordt gekeken. Repin geeft hun ondanks hun armoede en lage sociale status waardigheid. In eerdere jaren gebeurde iets dergelijks nog niet zo vaak in de kunst, toen lag de focus meer op welgestelden en werd naar de lage sociale klasse van bijvoorbeeld de Wolgaslepers  niet omgekeken. In de tijd van Repin en later daarentegen wel, in een nieuwe kunststroming die realisme wordt genoemd en waar Repin een vertegenwoordiger van is. Een bekende Nederlandse realist is overigens Herman Heijermans met Op Hoop Van Zegen (1900), die van “De vis wordt duur betaald”.

Maar ook dat is lang geleden. Intussen is veel veranderd. In plaats van realisme is er nu reality-tv. Nu kijkt bijvoorbeeld het Duitse RTL in het programma Mitten im Leben naar de huidige lage sociale klasse: vader, moeder en dochter in de keuken. Vader werkloos, leest de krant. De dochter zeurt: “Mama, ik heb honger”. Maar het eten is nog niet klaar. De eend (!) moet nog in de oven. Intussen moet de dochter dan maar wat snoep eten, het is even niet anders. In de keuken is het verder een puinhoop. Gisteren was er feest (!) en vandaag is de moeder nog niet aan het opruimen toe gekomen, niemand helpt haar ook ooit een keer.

Verder is er ook een jongvolwassen zoon en de ervaren kijker weet meteen: die zijn altijd het ergst. Hij zou eigenlijk moeten solliciteren, maar om de een of andere reden komt het daar niet van. Hij zit de hele dag op zijn kamer, een ware vuilnisbelt, waar hij al zijn tijd besteedt aan zijn drie hobby’s: computerspelletjes, computerspelletjes en, uiteraard, computerspelletjes. Alleen tegen etenstijd kan hij zich even van zijn computer losrukken. Hij loopt naar de keuken: “Is het eten al klaar?” Maar helaas, ook hij moet eerst nog maar even met wat snoep genoegen nemen. In de tussentijd heeft de moeder eindelijk een keer tijd voor haarzelf. Die besteedt zij in de badkamer door, jawel, haar gezicht te scheren, want zij heeft last van overmatige baardgroei.

Dat kan geen toeval zijn! In tegendeel, het maakt duidelijk hoe RTL naar deze mensen kijkt: als een soort primitieve holbewoners die zelfs de meest basale dingen niet op een rij krijgen. Een ander voorbeeld: De man stinkt als de pest. De vrouw gooit hem zeep en shampoo voor de voeten opdat hij zich eindelijk een keer gaat wassen. De man weet er geen raad mee en schuift alles met zijn voet opzij. Misschien heeft het Duitse RTL, standplaats Keulen, zich laten inspireren door de vondsten in het nabij gelegen Neandertal, wij weten het niet.

***

Het liefst zou ik het hierbij willen laten. U als lezer zou dan een stuk op het scherm hebben waarin ik twee heel verschillende, maar vreemd genoeg toch ook een beetje op elkaar lijkende dingen alleen maar beschrijf, zonder er een conclusie uit te trekken, een stuk met een open einde, een stuk waar iedereen zijn eigen conclusie uit kan trekken. Dat vind ik persoonlijk heel mooi, maar tegelijkertijd ben ik ook bang dat de voornaamste reactie dan die is van “pffh…” en daarom ga ik nu toch maar even verder.

Ik kan me naast “pffh…” ook andere uiteenlopende reacties voorstellen. Bijvoorbeeld:

– Repin, realisme, socialistisch realisme, het zijn allemaal linkse hobby’s van de linkse kerk en het is bovendien een beetje naïef.

– Hou toch op met dat arrogante gelul. Als de mensen dat soort RTL-programma’s graag willen zien, is er toch niets mis mee?

– Ja, maar de Wolgaslepers op het schilderij zien er ook al uit als holbewoners.

– Repin en RTL – dat zijn twee totaal verschillende dingen, die kan je toch helemaal niet met elkaar vergelijken.

– Het niveau bij Sargasso moet kennelijk omlaag.

– Het slaat allemaal nergens op.

– Aan Repin zijn ze nog steeds niet toe bij RTL.

– Wij leven in het tijdperk van het post-pre-realisme.

– Bij RTL worden de mensen voor gek versleten.

En dan nu in hoofdlijnen wat ik er zelf van vind, voor wat het waard is:

Het schilderij van Repin is voor mij kunst en ook al ben ik helemaal geen grote kunstkenner wat schilderijen betreft, ik vind het mooi, misschien inderdaad omdat elk van de figuren zijn eigen persoonlijkheid heeft. Iemand anders denkt daar misschien anders over en had misschien liever een ander voorbeeld gekozen – mij best. Tegenwoordig heeft kunst het in ieder geval moeilijk, wordt vaak afgezeken en verdwijnt eigenlijk een beetje uit de samenleving. Daar komt dan weer iets anders voor in de plaats, namelijk platvloerse commercie, het RTL-programma is daar een hopelijk goed gekozen voorbeeld voor. Verder hoop ik dat ook de hele vergelijking Repin-RTL een goed gekozen voorbeeld is voor een meer algemeen verschijnsel: Alles wat mooi is verstikt uiteindelijk onder een dikke laag commerciële rommel.

 

Reacties (13)

#1 kevin

Ik persoonlijk heb jaren geleden mijn televisie bij het grof vuil gezet. Dat zouden meer mensen moeten doen. Het is helemaal niet zo moeilijk als je eerst dacht. Wees niet bang dat je interessante televisie dan ook mist: al het echt interessante komt op internet nog een keer voorbij, met meer context, reacties van andere mensen met andere meningen en Google als je even iets wil controleren.

Soms krijg ik bij andere mensen de kans om televisie te kijken en zet die dan steevast binnen vijf minuten verveeld uit.

  • Volgende discussie
#2 Bismarck

– Het slaat allemaal nergens op.

Ik ken geen *reaguurders die zich Henk dan wel Ingrid noemen.

*Mag ik dat zeggen? hoe noemen we ze anders? Reactionairen, Sargeerders, Sargassonen, Shariasocialisten? Wie het weet mag het zeggen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Henk van Ingrid

pffh…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3.1 Bismarck - Reactie op #3

Ha, zul je zien, blijkt er toch één rond te sluipen!

#4 mb

Vaak leidt commercie niet automatisch tot kwaliteit. maar.

het lukt de commerciëlen veel beter om dans (toch ook een culturele uiting) aan de man/vrouw te brengen. Op de publieken is het soms op een zondagochtend weggestopt. De commerciëlen weten met verschillende programma’s allerlei vormen van dans te verkopen alsof het voetbal is.

Het gaat dan niet alleen om hippe zaken (streetdance) of juist nostalgie (quickstep of zo), maar ook moderne dans en klassiek ballet. bekende en/of getalenteerde choreografen krijgen er een kans en weten zich door te ontwikkelen.

en ik heb helemaal niets met dans.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4.1 pedro - Reactie op #4

Neerlandici en schrijvers zouden ook mee moeten doen aan Lingo, om zo kansen te krijgen en zich door te ontwikkelen. Hoewel? Of dat doorontwikkelen door deel te nemen aan commerciële spelletjes waar is, betwijfel ik toch wel een beetje….

De crux zit natuurlijk al meteen in je eerste zinnetje: “Vaak leidt commercie niet automatisch tot kwaliteit”. Commercie leidt helemaal niet tot kwaliteit. Kwaliteit wordt bereikt door vakkundige beoordeling en selectie. Waar het de commerciëlen lukt om dans beter aan de man te brengen, is dat ten koste van de kwaliteit gegaan. Er wordt bijvoorbeeld liever gekeken naar een BN’er (voor mij meestal totaal onbekende bekende Nederlanders), die amateuristisch naast een professionele danser staat te stuntelen, dan naar 2 professionele dansers, die een perfecte dans uitvoeren.

#4.2 mb - Reactie op #4.1

nee nee, dat is te snel.

Er is meer op dansgebied op de commerciëlen dan dansen met sterren. Hoewel ook bij dansen met sterren altijd een pro per koppel is. Ter lering ende vermaek wordt er tussendoor trouwens ook regelmatig door de perfecte pro’s gedanst.

Het ging mij eigenlijk om die andere dansprogramma’s op RTL5. Je hebt zonder meer gelijk dat het niet altijd perfect is. Het programma biedt een podium aan serieuze talenten, bijvoorbeeld van de academie’s.

Bovendien levert de PO geen dansprogramma’s, maar registraties van dansvoorstellingen. En wat zou ik graag weer een spelletje als ‘de connaisseur’ terug zien op de publieken, ipv Lingo.

Tenslotte: geen top zonder berg. Dans en de kwaliteit van dans in het algemeen heeft baat bij een brede basis. Die basis wordt op het moment meer versterkt door de commerciëlen dan door de PO.

#4.3 Kyra - Reactie op #4.2

Voor wie eens fantastische dans wil zien: Pina3D! Nog steeds in de bioscoop.

  • Volgende reactie op #4.2
#4.4 pedro - Reactie op #4.2

Dat ben ik niet met je eens. De PO levert ook achtergrondreportages over dansen, documentaires over choreografen, enz, naast dansregistraties. De programma´s van de commerciëlen vergroten de belangstelling voor ‘het dansen’ op dezelfde manier als Lingo de belangstelling voor de Nederlandse literatuur vergroot. het vergroot het aantal dansers (of kijkers naar dansprogramma´s), maar heeft niets te betekenen voor de kwaliteit van het dansen.

  • Vorige reactie op #4.2
#5 Joop

Dat schilderij heb ik jaren terug gezien in het Groninger Museum. Indrukwekkend!

Heerlijk dat ‘zo ben ik gelukkig niet’ gevoel

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Sjiek

Leuk artikel. Afgaande op de beschrijving lijkt me de tv-serie toch alleszins de moeite waard. En hoewel het schilderij van Repin er met de haren wordt bijgesleept is het toch een boeiende vergelijking.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6.1 Joop - Reactie op #6

Bij Repin werkt de arme nog voor zijn geld, tegenwoordig zijn het armzalige luiaards die niets doen. Althans dat is het beeld wat wordt geschapen.

#7 Cultuurbarbaarachtige reaguurder

Ergo: de blik van RTL naar het gepeupel en die van G.Drios naar het gepeupel verschilt niet zoveel.

Toch wil G.Drios vast niet als RTL kijker bestempeld worden, gok ik?
(afhoewel: ‘de ervaren kijker weet meteen’)

Uiterst menselijk gevalletje Schadenfreude ?
Toch Blijven kijken om te kunnen vertellen hoe treurig het gesteld is?

RTL heeft verder geen opvoedkundige doelstellingen hoor, met gewoon plat entertainment is goed geld te verdienen, eminentie G.Drios vreet het ook.

Fraai schilderij trouwens, maar -1 voor het castingprocess.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie