Tijd voor een echte revolutie van het politieke stelsel?

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Mama Verdonk stelt met haar beweging “Trots op Nederland” een verandering van het politieke stelsel voor waarbij de burger meer directe invloed op het politieke systeem moet krijgen. Los van juffrouw Verdonk zelf, haar achterban, haar politieke ideeën en het beschamende amateurisme waarmee haar Wiki is opgestart, heeft zij natuurlijk wel een punt.

Echter, waarom stoppen waar Rita zegt? Waarom geen echte ommekeer van het politieke stelsel? Is er niet heel veel te zeggen voor een stelsel met een echte scheiding der machten, een echte representatieve vertegenwoordiging en een echte invloed van burgers op zowel het beleid als de uitvoering. Kijkend naar de problemen van het huidige stelsel, dan wordt duidelijk dat de gemiddelde politicus moeite heeft landsbelang (wat dat ook mag zijn), partijbelang en eigenbelang te scheiden. Gedreven door de ‘party whip’ durft de gemiddelde politieke apparatsjik, bang zijn toekomstige politieke en/of maatschappelijke carrière te verprutsen, geen eigen mening te verkondigen en zal hij of zij in 99,9% van de gevallen slaafs het afgesproken beleid verkondigen en verdedigen. Los van het feit of hij of zij voorafgaand aan verkiezingen achter dit beleid stond. Niets mag tenslotte de macht van het kabinet of de eigen carrière in de weg staan!

De eerste radicale ommezwaai is het veranderen van kiesstelsel op dusdanige wijze dat wij niet kiezen voor een parlement, maar voor een kabinetsleider. Deze kabinetsleider (de minister-president dus) dient voorafgaand aan de verkiezingen op basis van een vastgelegd protocol met afgesproken punten duidelijk te maken hoe zijn of haar beleid eruit zal zien en zal enkel op uitvoering van dit beleid door de tweede kamer beoordeeld worden. Het protocol en de daaruit voortkomende programma’s dienen antwoord te geven over beleidsuitgangspunten op het gebied van economie, sociale zaken, defensie, financiën, enzovoorts. Tevens dienen de contouren van toekomstige ministers & staatssecretarissen aangegeven te worden.

De tweede bijbehorende ommezwaai die ik zou willen voorstellen is het totaal loskoppelen van de tweede kamer van het kabinet en het kiesstelsel! Deze tweede kamer, als echt controleapparaat, komt in mijn systeem middels loting tot stand. Iedere volwassen Nederlander, zonder strafblad, kan dus als een soort burgerplicht, vergelijkbaar met het Amerikaanse jurysysteem, ingeloot worden. Deze tweede kamer heeft als voornaamste actieve rol het monitoren van het gevoerde beleid op basis van het verkozen programma.

Ook de eerste kamer ontkomt niet aan een radicale wijziging. Deze kamer zal, anders dan nu, via directe verkiezingen, gelijktijdig met de keuze van een kabinetsleider tot stand komen op basis van evenredige verdeling. Vergelijkbaar met de huidige tweede kamer dus, maar wel met het huidige aantal leden (75). De rol van deze kamer is het toetsen aan de grondwet en eventueel middels 2/3e meerderheid vetoën van genomen beslissingen. Daarnaast zullen eerste en tweede kamer samen, middels normale gewogen meerderheid, beslissingen nemen over ontwikkelingen die ten tijde van de verkiezing van de kabinetsleider niet te voorzien waren. Eerste en tweede kamer kunnen ook op basis van 2/3e meerderheid (over het geheel van de kamers!) het recht krijgen een kabinet naar huis te sturen.

De vierde aanpassing is het meenemen van een (groot) deel van de ambtelijke top in het verkiezingsstelsel. In het huidige systeem van DG’s, SG’s en beleidsambtenaren is de daadwerkelijke macht van de politiek erg beperkt door mogelijke tegenwerking of vertraging. Door ook een groot deel (maar zeker niet de gehele) ambtelijke top mee te nemen in een machtswissel kan dit probleem verholpen worden.

De laatste aanpassing die ik zie licht in het verlengde van de uitgangspunten van een partij als D66 en sluit ook aan bij de ideeën van Verdonk. Middels moderne communicatietechnologie is een meer directe democratie met tussentijdse bijstellingen op hoofdpunten goed mogelijk geworden. Conform het Zwitserse model kan middels echte referenda (dus niet referenda waarbij tussen twee partijgenoten gekozen wordt) het beleid tussentijds getoetst en eventueel bijgesteld worden op basis van veranderde inzichten in de samenleving.

Dus ik zou zeggen: Laat maar komen die directe democratie!

Reacties (9)

#1 Plofkip

wat een raar, wollig en ongestructureerd artikeltje.

ligt/licht?

  • Volgende discussie
#2 Tim

holy shit! het kabinet heeft de macht en de tweede kamer niet?? Hoe erg kan je er naast zitten. ongelofelijk!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Francois

eindelijk iemand met de moed om eens na te denken!

meer, sargasso, of ga meteen naar vrij & vooruitstrevend !!!

groeten
Francois

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 DeJa

Tim, zolang de tweede kamer een rechtstreekse afspiegeling is van het kabinet, gecombineeerd met het feit dat die tweede kamer uit beroepspolitici bestaat valt het met de macht van die tweede kamer in de praktijk inderdaad erg tegen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 Jay

@4: Juist daarom: het kabinet moet slechts uitvoerder zijn van de wetgevende Tweede Kamer.

De Tweede Kamer (terugbrengen naar 100 man) draagt kandidaat-kabinetleden voor na een sollicitatieprocedure.

Ministers, staatssecretarissen, DG’s, SG’s en beleidsambtenaren dienen gerecruteerd te worden uit het veld en dus niet te transfereren van Sociale Zaken via Defensie naar Onderwijs.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 mb

wat grappig dat de rol van het koningshuis in dit stukje niet op de korrel wordt genomen. Ik ben helemaal voor onze koningin en haar nazaten, maar in dit artikeltje had er wel een woord of twee aan gewijd kunnen worden. Al was het alleen maar om aan te geven wat er verandert op dat vlak.

Voordat we ons parlement inrichten als het amreikaanse jurysysteem, is het misschien ook aardig even te kijken naar hoe dat systeem functioneert:
– wie nemen er deel? Wordt het wel eens onderdoken en door wie?
– een recht-toerecht-aan moord is misschien door een jury te beoordelen. Hoe werkt dat met een witteboordencrimineel met 600 interlinked BV’s? Zijn er voorbeelden te verzinnen waarbij je juist graag zou willen dat degene die de beslisisngen voor het land neemt wat meer op de hoogte is?
– wat heeft dit model voor gevolgen voor de (macht van) ambtenaren? Het kabinet schrifjt bijna niets zelf, dat gebeurt op de departementen.
– Nu zorgen ambtenaren voor nog een beetje continuiteit. Moet er niet aan denken dat dat verandert met iedere politieke wissel

Belangrijker nog: Het lijkt in dit stukje net of er geen gemeentes, provincies, waterschappen en Europa bestaan. Moet ik dit lezen als voorbeeld voor alle overheidslagen? Of zijn er misschien andere aanpassingen nodig bij andere overheden?

Na al dit gezeur sluit ik me aan bij 3. Leuk om eens vrij te schetsen wat mogelijk is. Echt nagedacht is er trouwens niet voor mijn gevoel, wel buiten de lijnen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Steeph

@Francois: DeJa past hier goed in de “traditie” van Sargasso. Zelf heb ik ook een paar pogingen gedaan:
https://sargasso.nl/archief/2005/06/08/penta-politica/
https://sargasso.nl/archief/2006/03/19/democratische-droom/

En dan zijn er nog de discussies over democratische vernieuwing zoals het burgerforum:
https://sargasso.nl/archief/2006/11/11/burgerforum-kiesstelsel-heeft-gekozen/

en de nationale conventie:
https://sargasso.nl/archief/2007/04/26/voorstellen-nationale-conventie-samenvatting/

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Francois

deze suggesties zijn meer dan welkom bij V&V.

Kijk eens op het forum van vrijenvooruitstrevend.nl (wel even aanmelden)of op het blog venv-blog.nl

V&V zijn geen politici waar anderen achteraan moeten lopen maar weg-voorbereiders voor burgers die den Haag willen veranderen. Het is erg jammer als de burgers veel energie stoppen in goede ideeën en er vervolgens niks mee gebeurt.

Ik zou zo zeggen; In naam van Oranje doe open die deur en laat ons erin, het is ons land!

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie