Een volmaakte dag
ACHTERGROND - Een gedeelde vrije dag is essentieel voor onze samenleving, meent prof. dr. Hans Achterhuis.
De sabbat was van oorsprong een dag gevrijwaard van werk, voor diepe rust en bezinning. Tegenwoordig gebruiken we de zondag om te sporten, om te winkelen of om gezellig naar de dierentuin te gaan. Zien we hier een teloorgang van een belangrijke religieuze traditie? In de reeks 10 Geboden revisited verkent prof. dr. Hans Achterhuis de betekenis van het vierde gebod de sabbat, tussen toen en nu.
‘Ik verzeker u dat deze dag volmaakt is.’ Zo sprak God tegen het volk van Israël over de sabbat. Daarmee werd deze speciale heilige dag ingelast, waarop alle arbeid werd gestaakt. De gelovigen wijdden hun dag aan nadenken over God. Maar naast deze religieuze invulling, had de sabbat ook nog eens sociaal en politiek gewicht. Het hebben van een eigen gebruik was een manier waarop men zich als groep kon onderscheiden. Door de eeuwen heen voorzag het principe van de sabbat het Joodse volk van een eigen identiteit. Maar dat betekent niet dat de balans tussen werk en rust in andere culturen en tijden niet belangrijk was. Integendeel.
Lekker lui
Om de waarde van werk en vrije tijd door de eeuwen heen te begrijpen, gebruikte de socioloog Max Weber de termen ’traditie’ en ‘moderniteit’. Aan de hand van deze begrippen ziet hij door de tijd heen een interessante wisselwerking, waarin de waardering van arbeid en vrije tijd steeds verschuift. Zo zien we in de vroege tradities dat men arbeid een beetje beschouwt als taboe, het is iets voor het plebs en slaven.
