Op zoek naar de Mens op Zee in het Scheepvaartmuseum

Tijdens mijn bezoek aan het Scheepvaartmuseum in Amsterdam, ontdekte ik op de bovenste verdieping de Mens op Zee. Deze expositie is een samenwerking tussen het Scheepvaartmuseum en de Dutch National Gallery. Het is een fototentoonstelling met beelden van de veelzijdige maritieme wereld. Je ziet ontroerende, prikkelende en onvoorspelbare portretten. In de vele verhalen hoor je hoe het leven op zee, je als mens kan veranderen. i.v.m. grote belangstelling is deze expositie verlengd t/m 2 juli 2023

Door: Foto: Mens_op_zee header © foto Wilma_Lankhorst.

Closing Time | Lied van de Zee

Een simpele ballade van Raymond van het Groenewoud. Duidelijk, eenvoudige tekst ook. Lekker kort. Alles wel gelijk helder en in beeld. Geen metafoorgedoe. Maar ik weet inmiddels wel dat als een gedicht of een song zich als simpel presenteert, dat er dan ergens iets verborgen zit, wat zich niet altijd gelijk en altijd presenteert. Ook niet aan iedereen trouwens, je moet er wel een beetje voor open staan, het moet wel van twee kanten komen. Ik heb dat regelmatig met gedichten. Als ik bij mijn moeder ben, die dementeert, dan lees ik haar gedichten voor. Ik lees, zij luistert. En dan pak ik een niks-aan-de-hand-gedicht, klassiekers, kindergedichten, scan ‘m even snel op boobytraps, en begin te lezen. Maar het overkomt me vaker dan me lief is, dat het gedicht me in de laatste of de voorlaatste regel laat struikelen over iets dat ik niet zag. Mijn stem zit klem, en ik veeg over mijn ogen.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Esther Westerveld (cc)

Kunst op Zondag | Sloten kunst

Ik zal Nieuwkoop niet gauw vergeten; waar staan er nou 130 kunstwerken in de sloot?

Die verbazing sprak Jan Terlouw uit toen hij in Nieuwkoop de ‘Toekomststoel’ mocht onthullen, die bij de toegangsboog van Slootkunst is geplaatst.

Alles ter gelegenheid van het 750-jarige Nieuwkoop. De Toekomststoel is een ideetje van Jan Terlouw. Bij elk overleg zou een lege stoel geplaatst moeten worden. Die stoel vertegenwoordigt de toekomst en helpt ons herinneren dat we in de hedendaagse beslissingen duurzaamheid meewegen.

Nieuwkoop moet natuurlijk niet stil blijven staan bij de 750e verjaardag, want het heeft nog sloten toekomst voor zich. De stoel kan dus van pas komen. En wat deden de Nieuwkopers met de duurzame gedachten? Ze flikkeren kunst in de sloot!

Awel, dat doet alle goed bedoelingen te kort. Excuus.
Slootkunst is de 1,5 kilometer lange expositie met 130 panelen en 19 vlotten geplaatst in de Ringsloot in Nieuwkoop centrum. Alles blijft staan en drijven tot en met 1 oktober. Thema van de meeste werken is natuurlijk ‘Nieuwkoop maakt het al 750 jaar’.

De kunstwerken zijn gemaakt door amateurs, professionals, scholen, verenigingen, bedrijven, instellingen en organisaties uit Nieuwkoop en omgeving. Leuk om op een zonnig dagje te bekijken. De opening (met Jan Terlouw) kun je hier nog een bekijken.

Foto: Jeremy Brooks (cc)

Kunst op Zondag | Water naar de zee

Hoe nietig een mens wel is, valt af te meten aan de hoeveelheid water die een mens naar zee kan dragen.

Het zou in een flesje kunnen.

U zag Wim T. Schippers op 6 december 1963 een flesje Green Spot limonade leeggieten in de Noordzee bij Petten. Een ‘waarachtig oninteressant feit’, speciaal voor de pers ‘herhaalde daad die eerder plaatsvond op 29 oktober 1961’.

Dat kon toen nog: een Amerikaans product in zee flikkeren.

De Amerikanen hielpen niet alleen ons land te bevrijden van de Duitse bezetters, maar overspoelden ons land ook met een tsunami aan Amerikaanse waar.
Inmiddels weten we dat je niet zomaar alles in zee kan storten zonder onze habitat in gevaar te brengen. Kunnen we dan nog wel water naar de zee dragen? Jawel….

Geïnspireerd door het werk van Richard Long (‘art made by walking in landscapes’) schonk kunstenaar Bruno van den Elshout zich in het Kröller-Müller Museum een glas water in, liep nog even langs de aldaar tentoongestelde werken van Richard Long (From the River, Wood Line en Stone Line), verliet het museum en liep, met het glas water, in vijf dagen naar het Haagse Zuiderstrand om daar het glas leeg te drinken.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: jean louis mazieres (cc)

Kunst op Zondag | De zee

De laatste twee afleveringen dwaalden we, min of meer, rond de zee. Eerst was het prijs, met dank aan William Turner, vermaard om zijn zeegezichten. Vervolgens deden we havens aan, in een poging de cliché symboliek van ‘komen en gaan’ te vermijden.

Nu moeten we het alleen nog even over de zee hebben. En wel over ‘De zindering van de zee. Een eerbetoon aan Bas Jan Ader’ in museum Mesdag Collectie (nog tot 6 januari te zien). Een project in de categorie ‘tentegenovertoonsteling’ (naast of tegenover elkaar geëxposeerde werk van verschillende kunstenaars, uit verschillende tijden en/of stromingen).

In dit geval is hedendaagse kunst verweven met door het echtpaar Mesdag verzamelde 19de-eeuwse kunst.

Tussen de ‘Kraaien’ van Emile Adélard Breton en het ‘In gedachten verzonken’ van Antonio Mancini ….
cc commons.wikimedia.org Lost in Thought, by Antonio Mancini.jpg. Source De Mesdag Collectie

… hangt het hyperrealistische Transmisison van Katie O’Hagan. Ze vertelt er hier meer over.

‘Limule belge à orifice anal’ en ‘Étoile de mer belge à ventouse (III)’, een paar stukken uit Jan Fabres ‘Folkore Sexuel Belge’ en ‘Mer du Nord Sexuelle Belge’ staan in een vitrine bij een rituele staf van een derwisj.

In een kamer met Japanse kunst staat één van de gotische Nautilus-modellen van Wim Delvoye en hangt de video ‘Staand op een watermeloen in de Dode Zee’ van Sigalit Landau
Sigalit Landau, 'Staand op een watermeloen in de Dode Zee', 2005, video, © Sigalit Landau. Collectie van de kunstenaar

Foto: Kevin Krejci (cc)

Mosselen lusten geen plastic soep

ACHTERGROND - Onderzoek heeft aangetoond dat plastic deeltjes in zeewater problemen oplevert voor het leven in de zee. Maar vooralsnog nemen overheden geen maatregelen.

Blauwe mosselen die leven in water met daarin kleine plastic deeltjes, eten minder dan mosselen in schoon zeewater. Steeds meer plastic afval belandt in de oceanen, met vooralsnog onduidelijke gevolgen voor het zeeleven. Een onderzoeksteam onder leiding van Bart Koelmans, hoogleraar water- en sedimentkwaliteit in Wageningen onderzocht de gevolgen van polystyreen nanodeeltjes in zeewater voor de blauwe mossel.

Onvoorstelbaar grote massa’s plastic drijven in het zeewater. Stromingen verplaatsen zwerfafval zodat het zich verzamelt in extra hoge concentraties op bepaalde plekken in de grote oceanen. Het is moeilijk de grootte van deze zogenoemde plasticsoep in kaart te brengen, maar schattingen lopen op tot wel twee keer het oppervlak van de Verenigde Staten. Ook in afgelegen gebieden, ver weg van vervuilende samenlevingen, drijft veel plastic in het water. Steeds meer vogels of zeezoogdieren blijken menselijk afval in hun maag te hebben.

De ingrediënten van de plasticsoep

Het probleem gaat verder dan het zichtbare plastic in de oceanen. Plastic verdwijnt eigenlijk niet nadat het geproduceerd is, maar het kan na lang dobberen wel tot kleinere deeltjes uiteenvallen. Zonlicht maakt het broos of de kracht van golfslag breekt het af, resulterend in plastic deeltjes kleiner dan vijf millimeter. Zeeorganismen kunnen deze deeltjes niet onderscheiden van voedsel.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Volgende