Het raadsel van Wallonië: Waarom radicaal rechts niet van de grond komt in Franstalig België

Na bijna vijfhonderd dagen onderhandelen heeft België eindelijk een nieuwe federale regering. Dankzij een recente aflevering van ‘Zondag met Lubach’ weten de meeste Nederlanders dat onze zuiderburen een bijzonder complex politiek systeem hebben. Maar voor comparatief politicologisch onderzoek is België een ideale casus. Ondanks vergelijkbare omstandigheden (een identiek kiesstelsel, gelijktijdige verkiezingen etc.) vindt men in één land twee compleet verschillende partijsystemen. Van oudsher zijn radicaal rechts-populistische partijen succesvoller in Vlaanderen dan in Wallonië. Al in het begin van de jaren 1990 wist het Vlaams Belang (VB, toenmalig Vlaams Blok) een groot aantal kiezers te overtuigen en boekt sindsdien regelmatig verkiezingswinsten. Wallonië kent daarentegen (nog) geen succesvolle radicaal rechts-populistische beweging. Hoe komt dat?

Door: Foto: Flagmap of Wallonia (bron)
Foto: Frans Vlaanderen copyright ok. Gecheckt 02-03-2022

Vakantiebestemming 2020 | Wallonië

Wij nodigen u uit de komende tijd uw verhalen, anekdotes en wetenswaardigheden over uw vakantiebestemming bij te dragen aan onze zomerserie. Vandaag een, in meerdere opzichten  ‘onverwachte’, bijdrage van Jona Lendering.

Het was niet mijn bedoeling in juli al op vakantie te gaan maar familieomstandigheden maakten dat ik mijn huis even moest uitlenen, zodat ik een vaag plan om eens naar Wallonië te gaan vervroegd uitvoerde. Er waren collega’s die ik eens wilde opzoeken, zoals de Herman Clerinx wiens boeken over de hunebedden en de Keltische verhalen ik al eens besprak. Ik moest een stuk of acht musea bezoeken waarvan ik de collectie niet kende. Maar wat me vooral motiveerde is dat ik van België houd.

En zoals het gaat: als je een idee onverwacht en te vroeg uitvoert, dan loopt het nooit helemaal zoals je wil. Zeker in coronatijden.

Evengoed heb ik een leuk reisje gemaakt in Wallonië, dat ermee begon dat ik mijn fiets in Aken moest zien te krijgen. Het verbod om je fiets mee te nemen is inmiddels niet meer van kracht, dus mijn bezorgdheid hierover was misplaatst. Ik bracht mijn eerste nachten door in Gemmenich, op de Belgische helling van de Vaalserberg, in een huisje waar ik vaker logeer. Daarvandaan ben ik op een maandag naar Luik gefietst – en toen merkte ik pas goed hoezeer corona onze levens verandert.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Closing Time | Lio

Nu de Walen met hun lange verzet tegen CETA de wereld hebben laten merken dat ze nog altijd bestaan, moeten we in Closing Time maar eens een Waalse zangeres laten horen: Lio, die eigenlijk Wanda Ribeiros de Vasconcelos heet. De springerige synthesizerklanken van de eerste maat van “Amoureux solitaires” maken wel duidelijk dat we ons bevinden in 1980 en anders ziet u dat wel af aan het videoclipje met een achtienjarig zangeresje in een babydoll.

Foto: comunicom.es (cc)

Het symbool van de Franstalige Vlaming

COLUMN - Vandaag is het 34 jaar geleden dat Jacques Brel in een Parijs’ ziekenhuis bezweek aan een longembolie. De Schaarbekenaar schreef ooit een ironisch liedje over zijn Vlaamse tantes en hun eigenaardige rituelen, Les Flamandes, en dit werd hem zijn leven lang voor de voeten geworpen.

Toutes vêtues de noir comme leurs parents
Comme le bedeau et comme son Eminence
L’Archiprêtre qui radote au couvent
Elles héritent et c’est pour ça qu’elles dansent
Les Flamandes…

Geheel in het zwart zoals hun ouders,
Mijnheer Pastoor en Zijne Eminentie
De Aartspriester die in het klooster raaskalt
Ze zijn erfgenaam en daarom dansen ze
De Vlaamsen…

Walen of Franskiljons moeten niet de spot drijven met de Vlaming. De herhaaldelijke liefdesverklaringen van Brel aan zijn vlakke land, waarvan inderdaad Le Plat Pays verreweg de indrukwekkendste is – maar vlak het deels Nederlandse Marieke niet uit, hebben de verhouding van de Vlaming met het Franstalig enfant terrible uit hun midden niet kunnen versoepelen.

De zaak-Brel is tekenend voor de situatie in België, het land waar de burger geïdentificeerd wordt aan de hand van de taal die hij spreekt. Decennia geschiedenis vol haat en nijd, gevoed door politici van links en rechts en noord en zuid, hebben geleid tot een systeem waarin een Franssprekende Belg een Waal is en een Nederlandssprekende Belg een Vlaming. En in het verlengde daarvan een Nederlandstalig gewest en een Franstalig gewest. Met uitzondering voor Brussel en een niet aflatende strijd om de faciliteitengemeenten.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Dag Vlaanderen

Als Christian Deborsu ergens aan begint, mag je er zeker van zijn dat het een succes wordt. Dat geldt voor zijn tv-reportages zoals Bye bye Belgium, dat is ook zo voor dit boek: binnen een maand was het aan zijn tweede druk toe. Na drie maanden was de kaap van 20 000 verkochte exemplaren bereikt.

De Namenaar vliegt er meteen in met twee pagina’s vragen over Vlamingen en Walen, waardoor de nieuwsgierigheid van de lezer onmiddellijk geprikkeld wordt. Enkele voorbeelden: Waarom is de Waalse hoofdstad een Vlaamse stad? Waarom zijn de Walen armer dan de Vlamingen? Waarom loopt er een taalgrens door België? Waarom zijn de Walen het enige volk op aarde dat weigert meer autonomie te krijgen? Hoe gaan we best om met Walen? Welke gevolgen zou een splitsing van België met zich meebrengen? Waarom wordt BHV niet (volledig) gesplitst?

De toon is gezet, de lezer is gemotiveerd, in de loop van het boek krijgt hij op alles een antwoord en bovendien in korte, niet vermoeiende  stukken, die je los van elkaar kunt lezen en die verre van ingewikkeld  zijn.

In de eerste eeuw na Christus vestigde Sedrochius, een koning uit Tongeren, zich op de citadel. De eerste naam werd Sedrochië. Rond 300 maakte de katholieke bisschop van Tongeren een einde aan de verering van de heidense god Nam. Hij werd Nam mutum, de stomme Nam. Daaruit zou Namen zijn ontstaan. In 1263 verkocht graaf Boudewijn II van Namen, tevens  keizer van Byzantium, zijn graafschap aan de graaf van Vlaanderen. Gevolg: op de Naamse vlag prijkt de Vlaamse Leeuw. Volgens de legende hielpen Naamse ruiters de Vlamingen winnen in de Guldensporenslag (11 juli 1302). Maar die 600 helpers waren Duitse, Limburgse en Brabantse huurlingen, geen pure Namenaars (21). Over de Naamse steltenlopers bestaat een legende dat de inwoners op die manier in 1313 vergiffenis kwamen vragen voor hun opstanden van 1293 en 1313 tegen het Vlaams bewind (1263-1421). De veelvuldige overstromingen van Samber en Maas vormden de ware oorzaak. De steltenlopers traden op bij het bezoek van Karel V (1515), Lodewijk XIV (1693), tsaar Peter de Grote (1717) en Napoleon (1803).

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De toekomst van België heeft een prijskaartje

GeenCommentaar heeft ruimte voor gastloggers. Vandaag is dat Maarten Goethals, met een introductie in het wespennest dat Belgische politiek heet.

Belgische stoel (Foto: Flickr/historic.brussels)

Het is een cruciale week voor de Belgische politiek, nu de onderhandelaars weten hoeveel hun toekomstplannen kosten. Opnieuw is alles mogelijk: een akkoord of een communautaire oorlog.

De onderhandelingen slepen al meer dan 150 dagen voort en de hoop op een politiek akkoord is nog steeds zo goed als onbestaande. Daarvoor is het wantrouwen tussen de twee winnaars van 13 juni, de Vlaamse N-VA-voorzitter Bart De Wever en de Franstalige socialistische kopman Elio Di Rupo, nog te groot. Hardnekkig twistpunt blijft de financieringswet, die vastlegt hoeveel geld er naar de deelstaten gaat.

Ter herinnering: De Wever wil Vlaanderen en Wallonië zelf verantwoordelijk maken voor hun inkomsten en uitgaven; Di Rupo gaat in dat verhaal mee tot zolang de federale solidariteit, die elke Belg sociale bescherming garandeert, niet in gedrang komt.

Verborgen agenda
Om de impasse te doorbreken, stelde de koning twee geleden de Vlaamse socialist en gewezen vicepremier Johan Vande Lanotte aan als bemiddelaar. Zijn opdracht? Het testen van “de verschillende hypothesen die zijn voorgesteld aangaande de financieringswet testen, ten einde de financiële gevolgen ervan voor het federale niveau en de gefedereerde entiteiten te voorspellen,” aldus het communiqué.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De Belgische crisis is compleet

GeenCommentaar heeft ruimte voor gastloggers. Vandaag is dat Maarten Goethals, met een introductie in het wespennest dat Belgische politiek heet.

Belgische stoel (Foto: Flickr/historic.brussels)

Meer dan vier maanden na de verkiezingen heeft België nog steeds geen nieuwe regering. De onderhandelende partijen vertrouwen elkaar niet, want ze zijn het over zowat alles oneens. De crisis is compleet.

13 juni 2010. De uitslag van de federale verkiezingen stellen de zaken op scherp in België. In Vlaanderen grijpt Bart De Wever, mediafiguur en voorzitter van de Vlaams-nationalistische N-VA, de macht. Met bijna 800.000 voorkeurstemmen is hij politiek incontournable. En met 27.8 procent van de Vlaamse stemmen wordt zijn partij de grootste fractie in België.

De Antwerpenaar charmeert de kiezer met de oproep voor minder België en meer Vlaanderen. Dat is volgens hem mogelijk in een confederaal bestuursmodel, naar voorbeeld van Duitsland. Daarbij krijgen de verschillende regio’s (Vlaanderen, Wallonië) een maximum aan economische en politieke bevoegdheden. Het overkoepelende, Belgische niveau blijft bestaan, maar moet het doen met een minimum aan verantwoordelijkheden: nationale defensie, buitenlandse handel en de betaling van de pensioenen. Daarom wil De Wever de financieringsstructuur van het land herberekenen. Het liefst op basis van economische modellen die Vlaanderen meer autonomie garanderen. Dat kan bijvoorbeeld door de deelstaten het recht te geven zelf belastingen te innen. Vandaag zijn de regio’s voor de financiering van hun werking bijna volledig afhankelijk van de federale staatskas.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

België nog één keer uitgelegd

Ongeveer 5% van de bezoekers op Sargasso is afkomstig uit België, de overige 95% niet. Voor deze overgrote meerderheid volgt hier nu een filmpje ter leering ende vermaeck over het meest onbegrijpelijke land ter wereld.

Quote du Jour | Passeer

‘In deze crisistijden kiezen bedrijven net voor kleinere investeringen in landen zonder risico.’ (Bedrijven lopen België voorbij – De Standaard)

In dit kleine zinnetje zit een groot gedeelte probleem van wat in mijn land heerst. Een -excuus, maar ik moet m’n nick eer aandoen- bende volslagen idioten denkt ideologische noodzaak te zien in een vermiddeleeuwing van België. De stormfrontpartij N-VA (jawel: de Nieuw-Vlaamse Alliantie!) doet op 13 juni een Geert Wilderske: ze wordt wellicht de grootste partij met 25%. Hun enige punt: een Zuiver Vlaams Land Voor Vlamingen Worden. Ze wielewalen nog een beetje met wat ze met de Vlaamse Maghrebijnen gaan doen, maar dat gaatje op de nog-rechtser-dan-rechtse flank wordt wel opgevuld door het Vlaamsbelang. Wat altijd al de kengedachte was van de Vlaamsfanaatjes: “wij in Vlaanderen werken veel beter en harder dan de Walen, en dus is het onrechtvaardig om geld van het ene landsdeel naar het andere te laten vloeien”. Pech, dat het tij nu al schijnt te keren. Volgens de laatste cijfers haalt Wallonië Vlaanderen dus in. Als die trent zich doorzet is over 10-15 jaar België’s welvarendste landsgedeelte Franssprekend, en niet eens geremd door een gestoorde roedel NaVelstAarders.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Volgende