De wetenschap heeft behoefte aan twijfelaars

Wie het hardste schreeuwt, krijgt de meeste aandacht. Wie blijft twijfelen raakt ondergesneeuwd. Toch zouden wetenschappers meer moeten twijfelen, vindt sociaal wetenschapper Jaap Bos. Wetenschappers moeten zich regelmatig weren tegen twijfels van buitenaf. Wordt klimaatverandering echt door de mens veroorzaakt? Is genetisch gemodificeerd voedsel echt veilig? Zijn alternatieve geneeswijzen echt niets meer dan een placebo-effect? Wetenschappers zouden maar wat graag absolute zekerheden, of zelfs ‘waarheden’ tegenover deze twijfels zetten. Maar absolute zekerheid is in de wetenschap geen haalbare kaart. Sociaal wetenschapper dr. Jaap Bos (UU) ziet het niet eens als wenselijk. Niet zekerheid, maar twijfel is een deugd. Absolute zekerheid is in de wetenschap geen haalbare kaart Het idee dat de wetenschap absolute zekerheden zou leveren werd al in de eerste helft van de twintigste eeuw ontmanteld door de Oostenrijkse filosoof Ludwig Wittgenstein. Voor Wittgenstein leiden “zekerheden” onvermijdelijk tot twijfels.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Radicale ietsisten bezetten Rembrandttoren

[speld]

De Amsterdamse Rembrandttoren is vanochtend opnieuw het toneel geworden van een gijzelingsdrama. Gewapende ietsisten hebben de kantoortoren bezet en circa vijftig personen in gijzeling genomen. Voor zover bekend zijn er nog geen doden of gewonden gevallen. De ietsisten eisen invoering van op het ietsisme gebaseerde wetten in Nederland, ‘of in ieder geval delen van Nederland’. Daarnaast moet het ietsisme op alle Nederlandse scholen worden onderwezen, ‘of misschien een aantal’.

De groepering drong rond 10.30 in de ochtend het gebouw binnen. Medewerkers zijn volgens de laatste berichten bijeengebracht in de kantine. Zij worden vooralsnog niet in staat gesteld contact op te nemen met hun familie. Volgens de ietsisten kan dit later veranderen, ‘maar misschien ook niet’. De gijzelnemers hebben een termijn van drie tot vijf dagen gesteld voor de inwilliging van hun eisen. Anders zou er iets kunnen gebeuren, aldus de ietsisten, maar dat is volgens hen niet helemaal zeker.

Ietsisme staat voor de overtuiging dat er meer is tussen hemel en aarde dan wij kunnen waarnemen, zonder precies aan te geven wat. Over het gebruik van geweld zijn ietsisten verdeeld. Sommigen menen dat je dit misschien beter niet kan doen, anderen menen dat het misschien beter is van wel. De laatste groep laat steeds vaker van zich horen. Mei vorig jaar bezette een groep extremistische ietsisten een protestante kerk in Hillegom. Ze eisten van de gelovigen de erkenning dat hun godsbeeld iets te concreet is.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Man of vrouw, en wie bepaalt dat?

Caster Semenya (Foto: Wikimedia Commons/Michel Langeveld)

De Zuid-Afrikaanse atlete Caster Semenya loopt de laatste tijd erg goed. Zo liep ze de beste seizoenstijd op de 800 meter. En waar iemand succes heeft is er al snel jaloezie. Normaliter volgen dan bijna vanzelf de dopingbeschuldigingen, maar in dit geval is er een andere stok om mee te slaan. Semenya ziet er nogal mannelijk uit, wat mensen laat twijfelen aan haar geslacht.

Zoveel zelfs dat de internationale atletiekunie (IAAF) een kleine twee weken geleden besloot tot een test. De uitslag is nog niet bekend, en het is de vraag of de sportorganisatie wel kán bepalen of Semenya wel of geen vrouw is. Kijken of ze de uiterlijke kenmerken van een vrouw heeft is namelijk niet voldoende en alles wat daarna komt is eigenlijk vooral een filosofische vraag. Is ze genetisch gezien een vrouw, maar heeft ze mannelijke hoeveelheden testosteron? Moet je haar dan diskwalificeren? En als ze genetisch gezien een man blijkt te zijn, maar een vrouwelijke hoeveelheid testosteron en oestrogeen aanmaakt? Is ze dan geen vrouw?

En als je haar diskwalificeert op deze kenmerken, wat is dan de drempelwaarde waarop je deze mensen gaat diskwalificeren? En wat betekent dit alles voor de aangeboren afwijkingen of ’talenten’ van andere atleten? Iedereen produceert andere hoeveelheden testosteron en oestrogeen. Het zou best eens kunnen zijn dat deze waarden bij veel topatleten afwijkend zijn, en zo zou het kunnen dat naar aanleiding van deze zaak opeens veel meer vrouwelijke atleten, die het geluk hadden er vrouwelijker uit te zien, tot man worden verklaard.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.