Financiële crises zijn niets nieuws. Toch was de impact van de crisis van 2008 groter dan ooit. Dit heeft te maken met de ontwikkeling die banken de laatste decennia hebben doorgemaakt. Hoe konden banken uitgroeien tot de bijna almachtige instellingen die het nu zijn? En wat betekent dat voor de consequenties van crises? Prof. Dr. Joost Jonker (Economische en Sociale Geschiedenis, UU en Bedrijfsgeschiedenis, UvA) stelt dat we crises goed kunnen omschrijven, maar nooit volledig kunnen verklaren. Voorspellen is al helemaal een stap te ver. Ingrediënten van een crisis 'De ene crisis is de andere niet,' zegt Jonker, 'maar er zijn wel overeenkomsten.' Zo zijn er een aantal standaard ingrediënten die je in elke crisis terugziet. Eerst is er een kunstmatige piek in de prijzen van een vermogensbestanddeel, bijvoorbeeld van tulpen tijdens de tulpenmanie in 1637, of de internetbubbel eind jaren negentig. De prijzen worden omhoog gestuwd door beleggers naar een prijs die het product helemaal niet waard is. Totdat er een kantelpunt komt, dan knalt de prijs naar beneden. Door de prijsval ontstaat er een loop op contant geld, dat waardevast is, en lenen mensen elkaar geen geld meer uit. Het krediet droogt op waardoor financiële instellingen failliet gaan. Dan volgt er een neerwaartse spiraal van prijzen, vertrouwen en krediet en loopt de economische activiteit terug: recessie. Maar wat gaat er nu mis? Volgens Jonker is er vaak fraude in het spel. Er wordt gespeculeerd, moeilijke constructies worden bedacht om risicovolle financiële producten te verhandelen en er worden valse verwachtingen gewekt. Wat er precies aan de hand was, wordt vaak achteraf pas duidelijk. Dan pas komt er openheid dankzij hoorzittingen, enquêtes en onderzoeken. Warren Buffet, voor de crisis van 2008 de rijkste man van de wereld, daarna 18 miljard dollar armer, vatte dit samen in de metafoor: 'Pas als het eb wordt, zie je wie er naakt zwom.'
NIEUWS - Vanwege hun rol in de financiële crisis aldaar zijn in IJsland inmiddels al 26 bankiers veroordeeld tot gevangenisstraffen van alles bij elkaar opgeteld 74 jaar.
Klasse, Justitie.
(via)
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
ANALYSE - Secretaris-Generaal Buijink wordt, na 33 dienstjaren bij het ministerie van Economische Zaken, voorzitter van de bankenlobby. Dat laat NRC Handelsblad weten in een artikel waar volkomen terecht geen enkele kritische vraag in wordt gesteld.
Want natuurlijk kun je zeggen: is het niet vreemd dat zo’n man die het ministerie als z’n broekzak kent, die kennis en kunde van de ene op de andere dag voor privaat gewin gaat inzetten? Wringt dat niet, zo’n soepele overstap van publiek dienaar naar lobbyist? Alsof hij z’n ervaring, voor z’n pensioen, nog even te gelde wil maken.
Dat lijken allemaal terechte vragen, totdat je je realiseert dat de helft van de grote Nederlandse banken al genationaliseerd is en deze stap het resultaat moet zijn van vooruitziendheid. Stilzwijgend gaat het rijk ervan uit dat die Nederlandse Vereniging van Banken, over enkele jaren een directoraat van het Ministerie van Systeembanken is, van waaruit deze sector wordt bestuurd.
Buijink is niet meer dan een effectief middel door een vooruitziende overheid ingezet, om de verdere overname van de Nederlandse banksector soepel te laten verlopen. Hij is de vooruitgestuurde verkenner. Daar moeten we alleen maar blij mee zijn. Over enkele jaren maakt hij gewoon weer onderdeel uit van een ministerie. Kritische vragen zijn hier overbodig.
OPINIE - Dijsselbloem stelde me niet teleur met zijn behandeling van de aandeelhouders van SNS. Even was ik bang dat hij voor de aandelen zou betalen. Dat deed hij niet. Ze zijn onteigend. Hun ongenoegen daarover maak ik op uit het aangekondigde proces. ‘Ja, want, snif, de toezichthouder heeft het gedaan’.
Even het perspectief. Die onteigende aandeelhouders hebben als eigenaren, voormalig CEO Sjoerd van Keulen als een kleuter met duplo laten bouwen aan een vastgoedportefeuille waar hij niets van begreep en waar ook na oktober 2008 nog miljoenen in zijn gestoken. Als eigenaren lieten ze dat gebeuren en stemde daarmee stilzwijgend in met het risico dat SNS voor de staat zou gaan vormen. Het eigen falen, door niet tijdig het SNS-bestuur te corrigeren, heeft deze ingreep en dus – ironie – hun onteigening, noodzakelijk gemaakt.
Wordt die rechtzaak doorgezet dan zou de landsadvocaat misschien de volgende opdracht kunnen krijgen. Klaag diezelfde aandeelhouders aan voor de wanprestatie die ze leverden door niet in te grijpen. Laat de staat, uit naam van ons allen, de kosten voor Nederland op hen proberen te verhalen. Los van de vraag of zo’n zaak veel juridische aangrijpingspunten heeft, kan ze als publiek signaal een succes zijn.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
Wisten we natuurlijk al lang, maar nu wordt dit ook nog eens door een nieuwe studie van het CPB bevestigd:
Het omvallen van een grote financiële instelling kan grote negatieve gevolgen hebben voor de financiële stabiliteit, de overheidsfinanciën en de economie. Deze gevolgen kunnen zo groot zijn, dat de overheid besluit om dergelijke instellingen te redden om erger te voorkomen. […]
In feite neemt de overheid hiermee een deel van het kredietrisico van de kapitaalverstrekker over, waardoor een financieringsvoordeel voor “too-big-to-fail” financiële instellingen ontstaat. Dit financieringsvoordeel geeft financiële instellingen een prikkel om groter te zijn en meer risico te nemen dan maatschappelijk wenselijk is.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.
NIEUWS - De voorzitter van de Federal Reserve Bank of Dallas pleit verdergaande maatregelen om het risico van ’too-big-to-fail’ banken in te perken en de kredietverlening aan het midden- en kleinbedrijf weer op gang te helpen.
DATA - Via SocProf kwam ik bij deze mooie infographic uit. In één oogopslag toont hij dat het verminderen van grote systeemrisico’s verder weg is dan ooit. Klik op het plaatje voor een grotere versie.
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.